Protivpodmorničko oružje
Protivpodmorničko oružje (engl. Anti-submarine weapon) je specijalno konstruisano oružje za uništavanje zaronjene podmornice.[1] Tu spadaju:
Razvoj
[uredi | uredi izvor]Prvi svetski rat
[uredi | uredi izvor]Do Prvog svetskog rata nije bilo specijalnog protivpodmorničkog oružja: većina RM predviđala je upotrebu artiljerije za uništavanje podmornice kada je na površini, i gaženje na periskopskoj dubini.
Britanska RM je prva, 1915, upotrebila specijalno protivpodmorničko oružje - dubinsku bombu, s eksplozivnim punjenjem od 50 kg TNT, brzinom tonjenja 3 m/s i tempirnom dubinom do 100 m. One su prvo obarane po krmi broda iz klizača (rešetkasti okvir sa dva reda kosih tračnica), a nešto kasnije uvedeni su bacači iz kojih su izbacivane bočno na daljinu 40-150 m. Uvođenjem hidrofona i šumosmerača olakšano je otkrivanje zaronjene podmornice i povećana efikasnost gađanja podmornice. Radi suzbijanja sve veće opasnosti od nemačkih podmornica, saveznici su u ratu naoružavali veliki broj ratnih brodova protivpodmorničkim oružjem i sredstvima za otkrivanje podmornica. Pred kraj rata razvila se posebna vrsta aviona naoružanih i dubinskim bombama za borbu protiv podmornica na površini i na periskopskoj dubini.[1]
Sa dubinskom bombom, kao jedinim specijalnim protivpodmorničkim oružjem, je u Prvom svetskom ratu potopljeno 38 od ukupno 178 uništenih nemačkih podmornica.[1]
Drugi svetski rat
[uredi | uredi izvor]Između dva svetska rata protivpodmorničko oružje se nije bitno menjalo. U Drugom svetskom ratu znatan napredak predstavlja konstruisanje pramčanih bacača većeg dometa (180-450 m) koji izbacuju plotun protivpodmorničkih zrna ili dubinskih bombi. 1942. uvedeni su impulsni bacač Jež sa 24 zrna i raketni bacač Klopka sa 4 ili 8 zrna, a 1943. trocevni bacač dubinskih bombi Sipa. Povećanju verovatnoće pogađanja (pred kraja rata na oko 10%) doprineli su usavršeni komandno-računarski uređaji, podvodni električni lokator i povećanje eksplozivnog punjenja (do 800 kg), brzine tonjenja (do 11 m/s) i tempirne dubine (10 do 300 m) dubinskih bombi. U ratu su se razvili novi tipovi brodova (fregata, korveta) s jačim protivpodmorničkim oružjem i usavršenijim sredstvima otkrivanja, a avioni za borbu protiv podmornica, pored dubinskih bombi, opremljeni su torpedima, protivpodmorničkim raketama i hidroakustičnim plutačama.[1]
Posle Drugog svetskog rata
[uredi | uredi izvor]Posle Drugog svetskog rata povećan je domet, sektor gađanja i brzina punjenja brodskih protivpodmorničkih, naročito raketnih bacača, i postignuta je veća tačnost gađanja daljinskim upravljanjem i uključivanjem elektronskog računara u komandno-računarski sistem. Pedesetih godina RM SSSR uvodi raketne protivpodmorničke bacače, a RM SAD uvodi u naoružanje aviona dubinsku bombu Mk 101 Lulu sa nuklearnim punjenjem i specijalna pp torpeda (Mk 48 - kalibra 533mm, brzine 50-60 čvorova, navođena kablom i sa aktivno-pasivnim akustičkim uređajem za samonavođenje, dometa preko 20 km). Šezdesetih godina uvedena su raketom nošena pp torpeda (američki ASROC i SUBROC), veće brzine i dometa.[1]
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b v g d Nikola Gažević, Vojna enciklopedija (knjiga 7), Vojnoizdavački zavod, Beograd (1974), str 445-446.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Nikola Gažević, Vojna enciklopedija (knjiga 7), Vojnoizdavački zavod, Beograd (1974), str 445-446.