Punsalmadžin Očirbat
| Punsalmadžin Očirbat | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||
| Lični podaci | |||||||||||||
| Datum rođenja | 23. januar 1942. | ||||||||||||
| Mesto rođenja | Zavhan, Narodna Republika Mongolija | ||||||||||||
| Datum smrti | 17. januar 2025. (82 god.) | ||||||||||||
| Mesto smrti | Ulan Bator, Mongolija | ||||||||||||
| Profesija | Inženjer, političar | ||||||||||||
| Politička karijera | |||||||||||||
| Politička stranka | Mongolska narodna partija (1965–1993) | ||||||||||||
| |||||||||||||
Punsalmadžin Očirbat (mong. Пунсалмаагийн Очирбат; Zavhan, 23. januar 1942 — Ulan Bator, 17. januar 2025) bio je mongolski političar, poslednji predsednik Narodne Republike, te prvi predsednik Republike Mongolije od 1990. do 1997. godine.
Biografija
[uredi | uredi izvor]Rođen je u provinciji Zavhan, Mongolija. Osnovnu i srednju školu pohađao je od 1951. do 1960. u Ulan Batoru, nakon čega je studirao na Lenjigradskom rudarskom fakultetu. Diplomirao je 1965. sa titulom inženjera rudarstva. Iste godine se vratio u Mongoliju i postao član Mongolske narodne revolucionarne partije[1] .
Od 1967. je bio direktor rudnika u provinciji Darhan-Ul, a od 1972. zamenik ministra rudarstva. Od 1976. je bio poslanik u Velikom huralu i član Centralnog komiteta MNRP, te uskoro i ministar rudarstva i geologije. Od 1985. je bio predsednik Državne komisije za strane ekonomske odnose i postao ministar kada je komisija 1987. uzdignuta na status ministarstva.
Predsednik Mongolije
[uredi | uredi izvor]Usled ekonomsko-političkih promena u Istočnom bloku, vođstvo države na čelu s Jambinom Batmunahom dalo je ostavku 21. marta 1990. godine. Očirbat je na parlamentarnim izborima u julu 1990. bio izabran za poslanika u Velikom huralu, nakon čega su ga članovi hurala izabrali za predsednika NR Mongolije[2]. Novim ustavom iz 1992. godine, Narodna Republika Mongolija je ukinuta i proglašena Republika Mongolija, pa je tako i Očirbatova funkcija promenila ime u predsednik Republike Mongolije. Nakon usvajanja novog ustava, 1993. su bili održani predsednički izborima na kojima je pobedio Očirbat, kao prvi predsednik kojeg su direktno izabrali građani a ne članovi Velikog hurala.
Očirbat je pokrenuo reforme kojima je nastojao da što pre iskoreni socijalizam i uvede kapitalizam u Mongoliju. Zbog ideoloških neslaganja s vođstvom MNRP, napustio je partiju 1993. godine, a reforme nisu donele napredak mongolskoj privredi. Ekonomska situacija se pogoršala: pojavila se inflacija, te nestašice prehrambenih namirnica i energije.
Mongolsku spoljnu politiku bazirao je na posebnom razvijanju dobrih odnosa sa dva najveća suseda, Rusijom i Kinom, a tokom 1994. obišao je više zemalja u Južnoj i Jugoistočnoj Aziji, te s njima potpisao trgovačke sporazume.
Učestvovao je na predsedničkim izborima 1997. ali mu glasači nisu bili naklonjeni zbog neuspeha privrednih reformi u prelasku sa socijalizma na kapitalizam. Osvojio je 29% glasova, a pobedio ga je kandidat MNRP, Nacagin Bagabandi[3] .
Život posle predsedničkog mandata
[uredi | uredi izvor]Nakon poraza na izborima, Očirbat se povukao iz politike i osnovao „Zakladu Očirbat“, neprofitnu nevladinu organizaciju, koja se bavi smanjenjem siromaštva, razvojem samodostatnosti, te za promicanje ekološke i prosvetne edukacije u Mongoliji[4].
Od 2005. godine član je Ustavnog suda Mongolije[5] .
Nosilac je više mongolskih odlikovanja i medalja[5] .
Bio je oženjen i ima dvoje dece.
Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ Oliver Corff und Cäwälmaagiïn Batmönx. „Who is Who in der Mongolei”. Pristupljeno 21. 4. 2013.
- ^ New York Times. „Mongolia Ousts Leaders and Ends Communists' Monopoly on Power”. Pristupljeno 21. 4. 2013.
- ^ New York Times. „Mongolian Ex-Communist Wins Upset Vote”. Pristupljeno 21. 4. 2013.
- ^ „Ochirbat Foundation”. Arhivirano iz originala 01. 06. 2013. g. Pristupljeno 21. 4. 2013.
- ^ a b Constitutional Court of Mongolia. „Ochirbat”. Arhivirano iz originala 13. 04. 2013. g. Pristupljeno 21. 04. 2013.
 | ||
