Raduč (Lovinac)
Raduč | |
|---|---|
 Srpska pravoslavna crkva u Raduču | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Hrvatska |
| Županija | Ličko-senjska |
| Opština | Lovinac |
| Oblast | Lika |
| Stanovništvo | |
| — 2011. | 12 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 23′ 49″ S; 15° 34′ 38″ I / 44.39687° S; 15.57736° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 624 m |
  Raduč Raduč na karti Hrvatske | |
 Raduč Raduč na karti Ličko-senjske županije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 53244 Lovinac |
| Pozivni broj | +385 53 |
| Veb-sajt | www |
Raduč je naseljeno mjesto u Lici. Pripada opštini Lovinac, u Ličko-senjskoj županiji, Republika Hrvatska.
Geografija
[uredi | uredi izvor]Smješten je na sjevernoj strani južnog Velebita. Raduč je udaljen od Lovinca 11 km, a od Gračaca i Gospića oko 25 km.
Istorija
[uredi | uredi izvor]Teslin sestrić, političar Sava Kosanović je 1934. godine tvrdio da se oko Raduča u rimsko vreme nalazilo pleme Tesleum. Zanimljivo je da porodica Tesla, iz koje potiče veliki naučnik, potiče baš iz Raduča, gde im je bilo staro središte.[1] Pravoslavni sveštenik Milutin Tesla (1819–1879), otac Nikolin, rodom je iz Raduča.
Raduč je kao i mnoga druga lička mesta osvojen od strane Turaka krajem 1527. godine.[2]
U manastiru Rmanju je 1786. godine postrižen za kaluđera, Neofit Hajduković (1766–1840) rodom iz Raduča. Rukopoložen je 1797. godine u Pakracu za jeromonaha, a istakao se kao četovođa 1809. godine.[3] Franc Vaniček je u martu 1862. pisao o srpskom pravoslavnom svešteniku (jeromonahu) Neofitu Ajdukoviću, koji je za vreme borbi protiv Francuza 1809. organizovao otpor provali Osmanlija iz Bosne u Liku. Nazvao ga je ličkim Andreasom Hoferom (rođen u St. Leonardu), imajući na umu njegovog savremenika i vođu oružanog ustanka protiv Francuza u Tirolu.[4][5]
U mestu je 1847. godine popisano 1517 pravoslavnih Srba. Dve decenije kasnije 1867. godine broj im se značajno smanjio na 1332 duše.[6]
U mesnoj komunalnoj osnovnoj školi od 1885. godine radi privremeni učitelj Dimitrije Vukojević.[7] Njegova plata je iznosila 350 f. uz besplatan stan i ogrev.
Za Fond "Sv. Save" priložili su 1896. godine iz Raduča: pravoslavna Crkvena opština, pop Iso Kalinić paroh (1893–1899) i kapetanica Marija Vuletić.[8] Pop Isak je bio human čovek koji se više puta takvim pokazao, pomažući kada je trebalo. Do svoje smrti 1899. godine bio je član Matice srpske u Novom Sadu.[9] Godine 1902. Radučka parohija I platežnog razreda u Ličkom protoprezviratu je bila upražnjena. Pomerena je porohija iz drugog u prvi razred 1898. godine.[10]
Raduč se od raspada Jugoslavije do avgusta 1995. godine nalazio u Republici Srpskoj Krajini. Do teritorijalne reorganizacije u Hrvatskoj naselje se nalazilo u sastavu bivše velike opštine Gospić.
Kultura
[uredi | uredi izvor]U Raduču je sjedište istoimene parohije Srpske pravoslavne crkve. Parohija Raduč pripada Arhijerejskom namjesništvu ličkom u sastavu Eparhije Gornjokarlovačke, a čine je Raduč, Lipać, Vašica, Drenovac, Kruškovac.[11] U Raduču postoji hram Srpske pravoslavne crkve Sv. proroka Ilije sagrađen 1725. godine. Crkva je rušena nekoliko puta.[11] Početkom Drugog svjetskog rata Italijani su je oštetili minobacačkom granatom. Poslije rata, 1949. godine, su je minirali komunisti. 1974. godine počela je prva obnova, da bi 1988. godine bio konačno obnovljen. Poslije operacije Oluja, skinut je krov i crkva je duže vrijeme propadala, kasnije su i zvona ukradena.[12] Trenutno se radi na obnovi hrama.
Slava sela je Sveti Ilija, a slavi se 2. avgusta.
Stanovništvo
[uredi | uredi izvor]Prema popisu iz 1991. godine, naselje Raduč je imalo 336 stanovnika, među kojima je bilo 300 Srba i 36 ostalih. Prema popisu stanovništva iz 2001. godine, Raduč je imao svega 11 stanovnika.[13] Prema popisu iz 2011. godine, Raduč je imao 12 stanovnika.[14]
| Nacionalnost[15] | 1991. | 1981. | 1971. | 1961. |
| Srbi | 300 | 373 | 512 | 713 |
| Jugosloveni | 29 | 2 | ||
| Hrvati | 2 | 4 | 11 | |
| ostali i nepoznato | 36 | 3 | 5 | |
| Ukupno | 336 | 407 | 523 | 724 |
| Demografija[15] | ||
|---|---|---|
| Godina | Stanovnika | |
| 1961. | 724 | |
| 1971. | 523 | |
| 1981. | 407 | |
| 1991. | 336 | |
| 2001. | 11 | |
| 2011. | 12 | |
Popis 1991.
[uredi | uredi izvor]Na popisu stanovništva 1991. godine, naseljeno mesto Raduč je imalo 336 stanovnika, sledećeg nacionalnog sastava:
Prezimena
[uredi | uredi izvor]Prezimena u Raduču su[16]:
|
|
|
Poznate ličnosti
[uredi | uredi izvor]- Milutin Tesla, sveštenik Srpske pravoslavne crkve, otac srpskog naučnika Nikole Tesle
- Rodom iz Raduča je baka po majci Borisa Tadića, bivšeg predsjednika Srbije.
Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ "Pravda", Beograd 1934. godine
- ^ "Beogradske opštinske novine", Beograd 1894. godine
- ^ "Bosansko-hercegovački istočnik", Sarajevo 1896. godine
- ^ Vaniček, Franc (1862). Agramer Cajtung, br. 67, godina 37., od 21. marta. Zagreb.
- ^ Holjevac, Željko (2017). Franc Vaniček i vojnokrajiška historiografija, Franc Vaniček i zapadna Hrvatska. Slavonski Brod: Hrvatski institut za povijest, podružnica za Slavoniju, Srijem i Baranju. str. 304. ISBN 978-953-6659-44-9.
- ^ "Glasnik društva srpske slovesnosti", Beograd 1872. godine
- ^ "Školski list", Sombor 1885. godine
- ^ "Srpski sion", Karlovci 1896. godine
- ^ "Srpski sion", Karlovci 1899. godine
- ^ "Srpski sion", Karlovci 1902. godine
- ^ a b „Arhijerejsko namjesništvo ličko: Parohija Raduč”. Srpska pravoslavna crkva: Eparhija gornjokarlovačka. Pristupljeno 28. 8. 2012.
- ^ Vesti: Obnova svetinje u Raduču[mrtva veza], Pristupljeno 14. 4. 2013.
- ^ Popis stanovništva 2001. Arhivirano na veb-sajtu Wayback Machine (28. januar 2012), Pristupljeno 14. 4. 2013.
- ^ „Popis stanovništva 2011.”. Državni zavod za statistiku RH. 2011. Arhivirano iz originala 15. 11. 2013. g. Pristupljeno 14. 4. 2013.
- ^ a b Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.
- ^ Lička prezimena, nadimci i istorija Krajine, Pristupljeno 14. 4. 2013.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]
- Vikimapija: Raduč
- Tromeđa: Raduč Arhivirano na veb-sajtu Wayback Machine (15. jun 2022) (jezik: srpski)
