Religija u starom Rimu

Zamrljana boginja Roma drži Viktoriju i gleda prema oltaru sa rogom izobilja i drugim ponudama, kopija reljefnog panela sa oltara ili baze statue

Religija u antičkom Rimu uključuje etničku religiju predaka grada Rima koju su Rimljani koristili kako bi se definisali kao narod, kao i religiozne prakse naroda koji su bili pod rimskom vlašću, pod uslovom da su prakse široko sleđene u Rimu i Italiji. Rimljani su sebe smatrali visoko religioznim i svoj kao uspeh kao svjetske sile pripisivali su kolektivnoj pobožnosti (pietas) u održavanju dobrih odnosa sa bogovima. Rimljani su poznati po velikoj broju božanstava koja su poštovali, brojnost koja je izazivala podsmijeh pod ranohrišćanskih polemičara.

Grčko prisustvo na Apeninskom poluostrvu od početka istorijsko perioda uticalo je na rimsku kulturu, uvodeći neke religiozne prakse koje su postale jednako fundamentalne, kao i kult Apolona. Rimljani su tražili zajedničko tlo između svojih glavnih bogova i grčkih (), prilagođavajući grčke mitove i ikonografiju za latinsku književnost i rimsku umjetnost, kao što su već uradili sa etrurskom. Etrurska religija je takođe imala veliki uticaj, posebno u praksi augurija. Prema legendi, većina rimskih religijski institucija mogla je voditi do njenih osnivača, posebno do Numa Pompilija, sabinjanski drugi kralj Rima, koji su pregovarali neposredno sa bogovima. Ova arhaična religija bila je temelj za „put predaka” (mos maiorum), ili jednostavno „tradicija”, koja se posmatra kao središnja u rimskom identitetu.

Rimska religija bila praktična i ugovorna, zasnovana na principu „dajem da bi mi ti dao” (do ut des). Religija je zavisila od znanja i ispravne prakse molitve, obreda i žrtve, a ne od vjere ili dogme, iako latinska književnost zadržava naučene spekulacije o prirodi božanskog i njegovom odnosu prema ljudskim poslovima. Čak su i najskeptičniji među rimskom intelektualnom elitom, poput Cicerona, koji je bio augur, religiju doživljavali kao izvor društvenog uređenja. Kako se Rimsko carstvo širilo, doseljenici u prijestonicu donijeli su svoje lokalne kultove, od kojih su mnogi postali popularni među Italijanima. Na kraju je hrišćanstvo bilo najuspješnije, a 380. godine je postalo zvanična državna religija.

Za obične Rimljane, religija je bila dio svakodnevnog života. Svaki dom je imao porodično svetilište u kojem su bile ponuđene molitve i libacije upućene porodičnom kućnom božanstvu. Susjedska svetilišta i sveta mjesta kao što su izvori i gajevi ispreplitali su po gradu. Rimski kalendar bio je strukturiran oko religijskih obreda. Žene, robovi i djeca učestvovali su u različitim religijskim djelatnostima. Neke javne rituale mogle su sprovoditi samo žene, a žene su formirale možda i najpoznatije rimski sveštenički red, Vestalke, koje su vjekovima čuvale svetu vatru Rima, sve dok red nije raspušten pod hrišćanskom dominacijom.

Vidi još

• Rimska mitologija