Rom baro
U romskim zajednicama u Severnoj Americi i nekim delovima Evrope[1] rom baro (bukvalno prevedeno: veliki čovek je plemenski vođa. On svoj položaj stiče zaslugama, a njegove odluke ‒ iako se smatraju mudrima ‒ nemaju automatsko odobravanje zajednice.[2] Ostali faktori u izboru rom baroa uključuju poznavanje jezika oblasti planiranog putovanja i snalažljivost u vanrednim situacijama.[3]
Etimologija
[uredi | uredi izvor]Izraz baro je indijskog porekla, i ne odnosi se samo na „veliko“, već i moćno i važno. Neke kanadske i američke romske grupe zamenile su ovaj termin za izraz hato, skraćenica od O Baro Shato.[4]
Plemenske vođe
[uredi | uredi izvor]Rom baro biraju njihove zajednice; glavni kriterijumi za izbor su njihova inteligencija i osećaj za pravičnost.[5] Vođe su obično starije životne dobi, jer što je Rom stariji, smatra se da imaju bolje znanje o romskom pravu i tradicijama.[6] Oni deluju kao savetnici za kralja svog plemena ili grupacije i obično su prilično bogati.[7] Rom baro se bira doživotno i položaj se ne nasleđuje.[8] Romi baro su poglavari svojih patrijarhalnih grupa poznatih kao familias, ali njihov autoritet seže daleko izvan familija, obuhvatajući njihova plemena ili kompanije (roms. kumpaniakumpania). Uloga rom bara je da rešava sve unutrašnje probleme u svom plemenu ili grupi, kao što su nesuglasice u poslu, braku, porodičnim odnosima, suđenja, sahrane itd., a da se bavi i gađo (neromskim) vlastima u stvaranju sigurni da je njihovo pleme u dobrom stanju sa američkim zakonom, ugovarajući posao i suočavanje sa spoljnim pritiscima da se asimiliraju.[9] Dok rom baro ima značajnu moć i uticaj među im romskim plemenom, oni i dalje podležu romskom zakonu i Krisu (romskom sudu). Rom baro koji ne uspe da obezbedi svoju zajednicu ili prekrši romski zakon biva uklonjen sa položaja od strane Krisa. To uključuje upadanje u nevolje sa gađe vlastima i otkrivanje romskih tajni zbog čega će oni ne samo izgubiti svoj položaj, već će biti i izbačeni iz plemena i smatrani nečistima.[5][10]
Značajni rom baro
[uredi | uredi izvor]- Džimi Marks; bio je Rom baro sve dok nije smenjen jer je imao probleme sa zakonom i otkrio tajne Roma.[10]
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Sharon Bohn Gmelch. "Groups that Don't Want In: Gypsies and Other Artisan, Trader, and Entertainer Minorities". Annual Review of Anthropology, Vol. 15, (1986), p. 317.
- ^ Paul R. Magocsi. Encyclopedia of Canada's peoples. Toronto: University of Toronto Press, 1999. p. 644.
- ^ The Encyclopedia Americana. Grolier, 1981. p. 650.
- ^ Lee, Ronald (1997). „The Rom-Vlach Gypsies and the Kris-Romani”. The American Journal of Comparative Law. Oxford University Press. 45 (2): 345—392. ISSN 2326-9197. JSTOR 840854. doi:10.2307/840854.
- ^ a b Michael Reisman (1993). „Autonomy, Interdependence, and Responsibility”. The Yale Law Journal. The Yale Law Journal Company, Inc. 103: 408. JSTOR 797099. doi:10.2307/797099.
- ^ William W. Zellner (2001). „Leadership: The Rom Baro”. Extraordinary Groups: An Examination of Unconventional Groups. Worth Publishers. str. 127. ISBN 9780716770343.
- ^ Michael L. Chohaney (2014). „Hidden in plain sight: mixed methods and the marble orchards of the Vlach Rom in Toledo, Ohio”. Journal of Cultural Geography. Routledge. 31: 63. doi:10.1080/08873631.2013.873297.
- ^ Walter Otto Weyrauch; Maureen Anne Bellt (1993). „Autonomous Lawmaking: The Case of the "Gypsies"”. The Yale Law Journal. 103: 352. JSTOR 797098. doi:10.2307/797098. „Gypsies have no kings in the traditional meaning of the term. Every vitsa has a rom baro, literally meaning "Big Man," commonly referred to as the chief. The chief is elected for life, and the position is not inheritable.”
- ^ Jeanne Guillemin (1981). „Roles of the Rom Baro”. Anthropological Realities: Readings in the Science of Culture. Transaction books. str. 410. ISBN 9781412817295.
- ^ a b Smith, Dinitia (22. 4. 2000). „Renegade In a Most Secretive World”. The New York Times. str. 9. ISSN 1553-8095. Pristupljeno 12. 9. 2021. „Mr. Marks and his father, Grover, a baro, or big man, a patriarch of Spokane Gypsies.”
