Pređi na sadržaj

Rudarstvo u Australiji

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Rudnik zlata Super Pit u Kalguri Zlatnoj milji u Zapadnoj Australiji
Odrasli zaposleni u rudarskoj industriji u procentu odraslog stanovništva u Australiji geografski su podeljeni prema statističkom lokalnom području, od popisa stanovništva 2011. godine

Rudarstvo u Australiji već je dugo značajna primarna industrija i doprinosi australijskoj ekonomiji pružajući prihod od izvoza, plaćanja autorskih naknada i zapošljavanje. Istorijski gledano, rudarske eksplozije podstakle su i rast stanovništva putem imigracije u Australiju, posebno zlatnu groznicu 1850-ih. U prošlosti je minirano mnogo različitih ruda, dragog kamenja i minerala, a širom zemlje se još uvek minira raznolikost.

Pregled proizvodnje

[uredi | uredi izvor]

U 2019. godini, Australija je bila drugi najveći svetski proizvođač zlata;[1] osmi najveći proizvođač srebra;[2] šesti najveći proizvođač bakra;[3] najveći proizvođač rude gvožđa;[4] najveći proizvođač boksita;[5] drugi najveći proizvođač mangana; drugi najveći proizvođač olova; treći najveći proizvođač cinka; treći najveći proizvođač kobalta; treći najveći proizvođač uranijuma; šesti najveći proizvođač nikla; osmi najveći proizvođač kalaja; 14. najveći proizvođač fosfata; 15. najveći proizvođač sumpora; pored toga što je peti najveći proizvođač soli. Australija je takođe veliki proizvođač dragog kamenja. Ona je najveći svetski proizvođač opala i jedan od najvećih proizvođača dijamanata, rubina, safira i žada. U neobnovljivim izvorima energije 2020. godine Australija je bila 30. najveći proizvođač nafte u svetu, ekspoatišući 351,1 hiljada barela dnevno. U 2019. godine Australija je trošila milion barela dnevno (20. najveći svetski potrošač). Ona je bila 20. najveći svetski uvoznik nafte u 2018. godini (461,9 hiljada barela dnevno). Australija je 2015. godine bila 12. najveći svetski proizvođač prirodnog gasa, sa 67,2 milijarde kubika godišnje. U 2019. godini ona je bila 22. najveći potrošač gasa (41,9 milijardi kubika godišnje) i deseti najveći izvoznik gasa u svetu u 2015. godini: 34milijarde kubika godišnje. Po proizvodnji uglja ona je bila četvrta u svetu u 2018. godini: 481,3 miliona tona. Australija je drugi najveći izvoznik uglja u svetu (387 miliona tona u 2018. godini).

Istorija

[uredi | uredi izvor]

Rudarstvo je bilo važan rani izvor prihoda od izvoza u australijskim kolonijama i pomoglo je plaćanje uvoza potrebnog za rastuće kolonijalne ekonomije. Srebro i kasnije bakar otkriveni su u Južnoj Australiji 1840-ih, što je dovelo do izvoza rude i doseljavanja kvalifikovanih rudara i topionica. Prvi ekonomski minerali u Australiji bili su srebro i olovo u februaru 1841. na Glen Osmandu, sada predgrađu Adelejda u Južnoj Australiji. Rudnici, uključujući Vil Golar i Vil Vokins, otvorili su se ubrzo nakon toga.[6] Vrednost ovih rudnika ubrzo je zasenjena otkrićem bakra na Kapandi (1842),[7] Bari (1845) [8] i na području Bakarnog trougla (Munta, Kadina i Valaru) na vrhu popuostrva Jork (1861).[9]

Zlatna groznica

[uredi | uredi izvor]
Australija minirala proizvodnju zlata, 1960–2012

Godine 1851. zlato je pronađeno u blizini Ofire u Novom Južnom Velsu. Nedelju dana kasnije zlato je pronađeno u novoosnovanoj koloniji Viktorija. Australijski zlatni naleti, posebno viktorijanski zlatni nalet, imali su veliki trajni uticaj na Viktoriju i na Australiju u celini. Priliv bogatstva koje je zlato donelo ubrzo je Viktoriju do sada učinilo najbogatiju koloniju Australije i Melburn najvećim ostrvskim gradom. Sredinom 1850-ih, 40% svetskog zlata proizvedeno je u Australiji.[10]

Stanovništvo Australije drastično se promenilo kao rezultat zlatne groznice: 1851. godine stanovništvo je činilo 437.655, a deceniju kasnije 1.151.957. Brzi rast je uglavnom rezultat "novih ljudi" (nedavnih imigranata iz Velike Britanije i drugih kolonija carstava) koji su doprineli "groznici".[11] Iako je većina viktorijanskih zlatnih polja iscrpljena do kraja 19. veka, i iako je veliki deo profita vraćen u Veliku Britaniju, ostalo je dovoljno bogatstva za finansiranje značajnog razvoja industrije i infrastrukture.

Lokacija

[uredi | uredi izvor]
Oprema za bušenje u rudniku gvozdene rude Eria S, 95 km (59 mi) VNV od Njuvmena, zapadna Australija .

Australija ima rudarsku aktivnost u svim svojim državama i teritorijama. Savet za minerale u Australiji procenjuje da je 0,02% kopnene površine Australije direktno pod uticajem miniranja.[12]

Posebno značajna područja danas obuhvataju područja Goldfilds, Pil i Pilbara u zapadnoj Australiji, regija Hantr u Novom Južnom Velsu, sliv Boven u Kvinslendu i dolina Lačrob u državi Viktorija i različiti delovi predgrađa. Mesta poput Kalguri, planina Ajsa, planina Morgan, Broken Hil i Kuber Pidi poznata su kao rudarski gradovi.

Glavni aktivni rudnici u Australiji uključuju:

  • Olimpijska brana u Južnoj Australiji, rudnik bakra, srebra i uranijuma za koji se veruje da ima najveći svetski uranijum i u 2018. godini proizvodi 6% svetske proizvodnje
  • Rudnik zlata Super Pit, koji je zamenio veliki broj podzemnih rudnika u gradu Boldar, zapadna Australija

Minerali i resursi

[uredi | uredi izvor]
Australijska metalna ruda i mineralni kvartalni izvoz (milion dolara) od 1969. godine.

Velike količine minerala i resursa:

  • Ruda gvožđa - Australija je bila najveći svetski proizvođač u 2019. godini, snabdevajući 580 miliona tona, 37% svetske proizvodnje (39% svetske proizvodnje metala u svetu).[13]
  • Nikl - Australija je bila peti najveći svetski proizvođač u 2019. godini i proizvela je 6,7% svetske proizvodnje.[14]
  • Aluminijum - Australija je bila najveći svetski proizvođač boksita u 2019. godini (27% svetske proizvodnje), a drugi najveći proizvođač glinice (15%), nakon Kine.[15]
  • Bakar - Australija je bila 2019. godine najveći svetski proizvođač (5% svetske proizvodnje).[16]
  • Zlato - Australija je bila drugi najveći proizvođač posle Kine u 2019. godini, proizvevši 330 t (11.000.000 ozt), 10% svetske proizvodnje.[17]
  • Srebro - Australija je u 2019. godini bila šesti najveći proizvođač, proizvevši 1.400 t (45.000.000 ozt), 5% svetske proizvodnje.[18]
  • Uranijum - Australija je odgovorna za 12% svetske proizvodnje i bila je treći najveći svetski proizvođač u 2018. godini, posle Kazahstana i Kanade.[19]
  • Dijamant - Australija ima treće najveće komercijalno održiva ležišta posle Rusije i Bocvane. [traži se izvor] Australija se takođe može pohvaliti najbogatijom dijamantiranim cevovodom čija proizvodnja dostiže maksimalne nivoe od 42 metrička tona (41 LT / 46 ST) godišnje tokom 1990-ih. [traži se izvor]
  • Opal - Australija je najveći svetski proizvođač opala, koji je odgovoran za 95% proizvodnje.[20]
  • Cink - Australija je u 2019. bila treća iza Kine i Perua u proizvodnji cinka, proizvevši 1,3 miliona tona, 10% svetske proizvodnje.[21]
  • Ugalj - Australija je najveći svetski izvoznik uglja i četvrti najveći proizvođač uglja iza Kine, SAD i Indije.[22]
  • Uljni škriljci - Australija ima šesto najveće definisano bogatstvo uljnih škriljaca.[23]
  • Nafta - Australija je u 2019. godini bila trideset treći najveći proizvođač nafte. [traži se izvor]
  • Prirodni gas - Australija je najveći svetski izvoznik UNP-a sa 77,5 miliona tona u 2019.[24]
  • Retko zemaljski elementi - Australija je u 2019. godini bila treći najveći proizvođač posle Kine i SAD, sa 10% svetske proizvodnje.[25]

Veliki deo sirovina, iskopanih u Australiji, izvozi se u inostranstvo u zemlje, poput Kine, za preradu u rafinirani proizvod. Energija i minerali čine dve trećine ukupnog izvoza Australije u Kinu, a više od polovine izvoza australijske željezne rude u Kinu.[26]

Statistički grafikon glavnih mineralnih resursa Australije

[uredi | uredi izvor]

Australija se svrstala među top četiri po ekonomskim resursima za 21 primarni industrijski mineral, više nego bilo koja druga država. Statistika je za decembar 2016.[27]

Merske jedinice: t = tona; kt = kilotonna (1.000 t); Mt = milion tona (1.000.000 t); Mc = milion karata (1.000.000 c)

Minerali Jedinica mere Pokazati

Ekonomski resursi

Svetski rang resursa % svetskih resursa Proizvodnja (2016) Svetski rang resursa % svetskih resursa Godina resursa po trenutnoj stopi proizvodnje
Antimon kt 139 4 9 5.5 4 4 25
Boksit Mt 6,005 2 22 82.15 1 31 73
Ugalj, crni Mt 64,045 4 10 566.3 4 7 113
Ugalj, braon

(lignit)

Mt 66,439 2 24 63.3 5 6 1,050
Kobalt kt 1164 2 14 5.47 5 4 213
Bakar Mt 87.78 2 12 .95 5 5 92
Dijamant

(industrijski)

Mc 115.84 3 18 13.96 2 24 8
Zlato t 9,800 1 17 288 2 9 34
Ruda gvožđa Mt 49,588 1 29 858 1 38 58
Olovo Mt 24.09 1 40 .45 2 9 54
Litijum kt 2,730 3 18 14 1 41 195
Magnezijum Mt 219 4 13 3.2 4 9 68
Nikl Mt 18.5 1 24 .204 5 9 91
Retko zemaljski elementi Mt 3.43 6 3 .014 2 11 245
Srebro kt 89.29 2 16 1.42 5 5 63
Kalaj kt 486 4 10 6.64 7 2 73
Titanijum Mt 276.1 2 17 1.7 2 10 162
Volfram kt 391 2 12 .11 12 .40 1,151
Uranijum kt 1,212 1 29 6.31 3 10 192
Vanadijum kt 2,111 4 11 0 0 NA NA
Cink Mt 63.5 1 28 .884 3 7 75
Cirkonijum Mt 72.1 1 67 .60 1 31 120

Eksploatacija uglja

[uredi | uredi izvor]
Australijski ugalj, koks i briket kvartalno izvoze (milion dolara) od 1969.

Ugalj se minira u svim državama Australije osim Južne Australije. Koristi se za proizvodnju električne energije i izvoz. Ukupno 54% iskopanog uglja u Australiji se izvozi, većinom u istočnu Aziju. U 2000-01, 258.5 milion tona uglja je minirano i 193.6 milion tona je izvezeno, povećavajući se na 261 milion tona izvoza u 2008–09.[22] Ugalj takođe obezbeđuje oko 85% proizvodnje električne energije u Australiji.[28] Australija je vodeći svetski izvoznik uglja.[29]

Iskopavanje uranijuma

[uredi | uredi izvor]

Iskopavanje uranijuma u Australiji počelo je početkom 20. veka u Južnoj Australiji. U 2016. godini Australija je sadržala 29% svetski definisanih resursa uranijuma. Tri najveće rudnike uranijuma u zemlji su Olimpijska brana, rudnik uranijuma Rendžer i rudnik uranijuma Beverli. Buduća proizvodnja očekuje se od rudnika uranijuma Medeni meces i planiranog rudnika uranijuma Četiri kilometra .

Prirodni gas

[uredi | uredi izvor]

Na osnovu izveštaja CSIRO za 2008. godinu, Australija je procenila da je napunila zalihe gasa sa oko 140 triliona kubnih metara ili dovoljno za ispunjavanje potreba grada sa milion stanovnika tokom 2.800 godina.[30]

Rudarsko zapošljavanje po sektorima u hiljadama ljudi

Preduzetnici i magnati

[uredi | uredi izvor]

U različitim fazama u istoriji rudarske industrije u Australiji, pojedini rudarski menadžeri, direktori i investitori stekli su značajno bogatstvo i naknadni publicitet. U većini slučajeva pojedinci su proglašeni Rudarskim magnatima ili Australijskim rudarskim preduzetnicima .

Ekonomija

[uredi | uredi izvor]
Ukupna zaposlenost u iskopavanju rude metala (hiljadama ljudi) od 1984. godine
Ukupna zaposlenost u vađenju uglja (hiljade ljudi) od 1984. godine
Ukupna zaposlenost u vađenju nafte i gasa (hiljadama ljudi) od 1984. godine

U Australiji posluju brojne velike multinacionalne rudarske kompanije, uključujući BHP Biliton, Njubkrest, Rio Tinto, Alkoa, Čalko, Šenua (kineska rudarska kompanija), Alkan i Ekstrata. Na Australijskoj berzi (ASKS) kotira i mnoštvo malih kompanija za rudarstvo i istraživanje minerala. Sveukupno, sektor resursa predstavlja gotovo 20% ASKS tržišta po kapitalizaciji, a gotovo trećinu kompanija koje se kotiraju.[31]

Rudarstvo doprinosi oko 5,6% australijskog bruto domaćeg proizvoda. To je porast od samo 2,6% 1950, ali pad od preko 10% u vreme federacije 1901.[32] Suprotno tome, izvoz minerala doprinosi oko 35% izvoza u Australiji. Australija je najveći svetski izvoznik uglja (35% međunarodne trgovine), željezne rude, olova, dijamanata, rutila, cinka i cirkonijuma, drugi je najveći zlato i uranijum, a treći najveći aluminijum.[33] Japan je bio glavni kupac australijskog izvoza minerala sredinom 1990-ih.[10]

Od razvijenih zemalja, možda samo Kanada i Norveška imaju rudarstvo kao tako značajan deo ekonomije. Poređenja radi, u Kanadi rudarstvo predstavlja oko 3,6% kanadske ekonomije i 32% izvoza,[34] a u Norveškoj rudarstvo, kojim dominira nafta, predstavlja oko 19% BDP-a i 46% izvoza.[35] Poređenja radi, u Sjedinjenim Državama rudarstvo predstavlja samo oko 1,6% BDP-a.[36]

Rudarski sektor zapošljava relativno mali broj ljudi, oko 2% ukupne radne snage.[37]

Tehnologija i usluge

[uredi | uredi izvor]

Izvoz rudničkih usluga, opreme i tehnologije u Australiji iznosi više od dve milijarde dolara godišnje.[38]

Okolina i politika

[uredi | uredi izvor]
Planine u blizini Kvinstavna, Tasmania, u potpunosti su ogoljene od vegetacije kroz efekte miniranja

Australija je treći najveći izvoznik potencijala za ispuštanje ugljen-dioksida fosilnih goriva.[39] „Australijski rudnici oko 57 tona CO2 potencijala po osobi svake godine, što je oko 10 puta više od globalnog proseka“.

Iskopavanje je imalo znatan uticaj na životnu sredinu u nekim delovima Australije. Istorijski gledano, viktorijanski zlatni nalet bio je početak ekonomskog rasta zemlje, što je dovelo do velikih porasta stanovništva. Međutim, takođe je došlo do krčenja šuma, posledične erozije i zagađenja na miniranim površinama.[40] Uticaj na pejzaž u blizini Bendiga i Balarata i danas se može videti. Planine Kvinstavna, planine Tasmanije takođe su potpuno zacrvenele kombinacijom seča i zagađenja od minske topionice, a i dan danas ostaju gole. Procenjuje se da 10 milion hektara zemlje pogođeno je tokom istorije rudarstva u Australiji.[12] Pošto su rudnici u Australiji raspoređeni u različitim klimatskim uslovima, znanje stečeno obnovom jednog rudnika nije lako ekstrapolirati na druga nalazišta.

Iskopavanje uranijuma bilo je kontroverzno, delom i zbog navodnog uticaja na životnu sredinu, ali više zbog njegove krajnje upotrebe u nuklearnoj energiji i nuklearnom oružju. Australijska laburistička stranka, jedna od dve glavne australijske partije, vodi politiku "bez novih rudnika uranijuma". Od 2006. godine, povećana svetska potražnja za uranijumom dovela je do određenog pritiska, kako iznutra tako i spolja, na australijske laburiste, za promenu politike.[41] Australija je učesnica međunarodnih napora za širenje oružja namenjenih tome da se osigura da se nikakav izvezeni uranijum ne koristi u nuklearnom oružju.[42]

Rudarske katastrofe

[uredi | uredi izvor]

Novi australijski rudnik zlata

[uredi | uredi izvor]

Kresvik na viktorijanskim zlatnim poljima bio je nalazište novog australijskog brutog rudnika br. 2 olovnog zlata. U 4:45 u utorak, 12. decembra 1882. godine, 29 rudara je zarobljeno pod zemljom poplavnim vodama koje su došle iz poplavljenog paralelno potopljenog okna rudnika br. 1, preživelo je samo pet ljudi i isplivalo je na površinu. Uprkos dvodnevnom besnom pumpanju voda je napunila rudarsko okno. Zarobljeni muškarci strugali su poslednje beleške svojim najbližima na konzervama pre nego što su se utopili. Neki od njih su čuvani i još uvek nose poruke. Muškarci koji su poginuli ostavili su 17 udovica i 75 samohrane dece.[43]

Planina Kembla

[uredi | uredi izvor]

Godine 1883. otvoren je rudnik uglja u blizini planine Kembla, u okrugu Ilavara u Novom Južnom Velsu. Godine 1902. u rudniku je došlo do eksplozije i 96 muškaraca i dečaka izgubilo je život, bilo na poslu ili tokom pokušaja da spase živote drugih. Svaka porodica u selu izgubila je srodnika. Komemoracija se održava 31. jula u Memorijalnoj crkvi brda Kembla Vojnika i rudara. Ovo je najgora rudarska katastrofa u istoriji Australije.[44]

Balmein Koleri

[uredi | uredi izvor]

Balmein Koleri bio je smešten u Brčgrovu, u Novom Južnom Velsu i proizvodio je ugalj od 1897. do 1931. godine i prirodni gas do 1945. godine. U ovom periodu 10 rudara je izgubilo život u tri odvojena incidenta:

Incident 1900. godine

Dana 17. marta 1900. godine, šest rudara spušteno je niz Birtdej osovinu. Visina od 1424 metra u koju su putovali, uhvaćena na projekciji, prevrnula se i petorica od šestorice muškaraca pala su u smrt u osovinu. Kao rezultat ove nesreće, izmenjen je Zakon o rudarstvu kako bi se obezbedile vodilice u osovinama kako bi se sprečilo ljuljanje ili prevrtanje kante.[45]

Incident 1932. godine

Godine 1932, godinu dana nakon zatvaranja rudnika, ispod Birtdej osovine je potonuo šest inčni otvor za puštanje prirodnog gasa na površinu. Tokom potapanja provrta, dva čoveka su ubijena kada se gas zapalio i eksplodirao.[45]

Incident 1945. godine

Za vreme zatvaranja Birtdej osovine 20. aprila 1945. godine, izvršeno je rudimentarno testiranje koje je zapalilo gas koji je pucao i izazvalo eksploziju ispod plombe. Direktor kompanije i dva muškarca su poginula u nesreći, a još dvojica su povređeni.[45]

Severna Gora Lajl

[uredi | uredi izvor]

Dana 12. oktobra 1912. godine požar u Lajlu na Severnoj gori uzrokovao je smrt 42 rudara i zahtevao je da se aparatima za disanje velikom brzinom prevoze iz viktorijanskih mina kako bi se spasili zarobljeni rudari. Sledeća kraljevska komisija nije bila ubedljiva u pitanju.

Planina Malagn

[uredi | uredi izvor]

U dalekom Severnom Kvinslendu dogodila se katastrofa rudnika planine Malagn 1921. godine. Eksplozija ugljene prašine ubila je sedamdeset i pet muškaraca.

Planina Malang u dalekom Severnom Kvinlsandu

Maura

[uredi | uredi izvor]

Četiri ozbiljne nesreće dogodile su se u rudnicima u gradu Maura u centralnom Kvinslendu. Prva nesreća oduzela je živote 13 muškaraca u septembru 1975. U julu 1986. godine došlo je do eksplozije u rudniku Maura broj 4. Dvanaest rudara uglja izgubilo je život u ovoj katastrofi koja je izazvala kontroverzu nakon što su stručnjaci tvrdili da je nesreću moguće izbeći. Još jedna eksplozija ubila je dva muškarca u januaru 1994. godine, a samo osam meseci kasnije još jedna eksplozija duboko pod zemljom oduzela je živote 11 muškaraca.[46]

Bronzving

[uredi | uredi izvor]

Dana 26. juna 2000. u rudnik zlata Bronzving u zapadnoj Australiji (400 kilometara od Kalgurie), 18.000 kubika suspenzije peska, mulja, blata i stena probilo se kroz skladišni zid. Dvojica muškaraca (Timothi Li Bel, 21, Šein Hamel, 45) su ubijeni, a osam je pobeglo iz nesreće. Trebalo je više od mesec dana da bi povukli muškarce sa mesta.

Bulai

[uredi | uredi izvor]

1887 U 2.30 23. marta 1887. u eksploziji u rudniku Bulai u Novom Južnom Velsu poginulo je 81 osoba.[47] Osnovana je posebna komisija koja je istraživala eksploziju i zaključila:

.da je eksplozija prouzrokovana močvarnim gasom ili ugljen hidratom koji se nagomilao na licu. Da je neposredni uzrok verovatno bio plamen sa nabubrenog metaka koji je rudar ispalio u ugljen u glavi br. 2.

Ova eksplozija gasa širila je eksploziju ugljene prašine i putovala prema svežem vazduhu na površini. Komisija je takođe bila mišljenja da su zamenik, Overman i u manjoj meri menadžer krivi za doprinos nepažnje.[48]

1965. 9. novembra 1965. džep benzina zapalio se u ploči nekoliko stotina metara od glavne osovine i ubio četiri rudara. Deset spasilačkih timova rudnika i spasilačka stanica Južnih mina radili su celu noć na gašenju vatre.[49]

Boks Flat Majn

[uredi | uredi izvor]

U rudniku Boks Flat Majn u Svanbanku, jugoistočni Kvinsland, izgubljeno je 17 rudara nakon što se 31. jula 1972. dogodila podzemna eksplozija gasa. Kasnije je drugi muškarac preminuo od povreda zadobijenih u eksploziji. Ušća minskoga tunela su bila zapečaćena, a rudnik je nedugo zatim zatvoren.[50]

Australijsko rudarstvo u književnosti, umetnosti i filmu

[uredi | uredi izvor]
  • Henri Lavson (Henry Lawson), Mate njegovog oca iz filma "While The Billy Boils", 1896. (kratka priča)
  • Nikl Kvin (Nickel Queen), zasnovana na padu nikla u zapadnoj Australiji kasnih 1960-ih
  • Kolin Tila (Colin Thiele), "The Fire in the Stone" (knjiga koja je postala film)
  • Vendi Ričardson (Wendy Richardson), "Windy Gully" 1989 (igra)
  • Konal Ficpatrik (Conal Fitzpatrick), "The Book of Voices" 2002 (poezija) ISBN 0-9581287-0-7
  • Henri Handel Ričhardson (Henry Handel Richardson), "The Fortunes of Richard Mahony: Australia Felix" se odvija u haosu ranog zlata Balarat.
  • Ričard Lovenstin (Richard Lowenstein), "Strikebound" (film iz 1984).
  • Tim Burstal (Tim Burstall), "The Last of the Knucklemen" (film iz 1979. godine, prema drami Džona Povera (John Power), koji je takođe napisao novinaciju filma).
  • Kriv Stenders (Kriv Stenders), "Red Dog" (film iz 2011. godine, baziran na istinitoj priči)

Vidi još

[uredi | uredi izvor]
  • Ekonomija Australije
  • Rudarstvo na severnoj teritoriji
  • Rudarstvo u zapadnoj Australiji
  • Savet za minerale NSV
  • Rasprava o rudarstvu urana u nacionalnom parku Kakadu

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ „Najveći rudnici zlata i ukupna proizvodnja po zemljama”. Centar Zlata. 04. 11. 2022. Pristupljeno 18. 04. 2022. 
  2. ^ „Silver Production by Country 2022”. World Population Review. Pristupljeno 18. 04. 2022. 
  3. ^ „Largest producer of copper mine production worldwide in 2021”. Statista. Pristupljeno 18. 04. 2022. 
  4. ^ „Profiling the top five largest iron ore producing countries in 2020”. NS Energy. 24. 05. 2021. Pristupljeno 18. 04. 2022. 
  5. ^ „Profiling the top five bauxite producing countries in the world”. NS Energy. 14. 01. 2021. Pristupljeno 18. 04. 2022. 
  6. ^ „The Glen Osmond Mines”. South Australian History. Flinders Ranges Research. Arhivirano iz originala 30. 03. 2019. g. Pristupljeno 5. 6. 2006. 
  7. ^ „Kapunda”. South Australian History. Flinders Ranges Research. Arhivirano iz originala 06. 03. 2019. g. Pristupljeno 6. 6. 2006. 
  8. ^ „Burra”. South Australian History. Flinders Ranges Research. Arhivirano iz originala 03. 10. 2018. g. Pristupljeno 6. 6. 2006. 
  9. ^ „The Moonta Mine”. South Australian History. Flinders Ranges Research. Arhivirano iz originala 06. 03. 2019. g. Pristupljeno 6. 6. 2006. 
  10. ^ a b Sharieff, Afzal; Masood Ali Khan; A Balakishan (2007). Encyclopedia of World Geography: Volume 23, Australia and its Geography. New Delhi: Sarup & Sons. str. 13—14. ISBN 81-7625-773-7. 
  11. ^ Caldwell, J. C. (1987). „Chapter 2: Population”. Ur.: Wray Vamplew. Australians: Historical Statistics. Broadway, New South Wales, Australia: Fairfax, Syme & Weldon Associates. str. 23 and 26. ISBN 0-949288-29-2. 
  12. ^ a b Grant, Carl (2013). „State-and-Transition Models for Mining Restoration in Australia”. Ur.: Suding, Katharine N.; Hobbs, Richard J. New Models for Ecosystem Dynamics and Restoration. Peter Society for Ecological Restoration International. str. 280. ISBN 9781610911382. Pristupljeno 19. 9. 2017. 
  13. ^ Tuck, Christopher A. (20. 1. 2020). „Iron ore”. Mineral commodity summaries 2020 (PDF). Reston, Virginia: U.S. Geological Survey. str. 88—89. ISBN 978-1-4113-4362-7. Pristupljeno 28. 2. 2020. 
  14. ^ McRae, Michele E. (20. 1. 2020). „Nickel”. Mineral commodity summaries 2020 (PDF). Reston, Virginia: U.S. Geological Survey. str. 112—113. ISBN 978-1-4113-4362-7. Pristupljeno 28. 2. 2020. 
  15. ^ Bray, E. Lee (20. 1. 2020). „Bauxite and alumina”. Mineral commodity summaries 2020 (PDF). Reston, Virginia: U.S. Geological Survey. str. 30—31. ISBN 978-1-4113-4362-7. Pristupljeno 28. 2. 2020. 
  16. ^ Flanagan, Daniel M. (20. 1. 2020). „Copper”. Mineral commodity summaries 2020 (PDF). Reston, Virginia: U.S. Geological Survey. str. 52—53. ISBN 978-1-4113-4362-7. Pristupljeno 28. 2. 2020. 
  17. ^ Sheaffer, Kristin N. (20. 1. 2020). „Gold”. Mineral commodity summaries 2020 (PDF). Reston, Virginia: U.S. Geological Survey. str. 70—71. ISBN 978-1-4113-4362-7. Pristupljeno 28. 2. 2020. 
  18. ^ George, Micheal W. (20. 1. 2020). „Silver”. Mineral commodity summaries 2020 (PDF). Reston, Virginia: U.S. Geological Survey. str. 150—151. ISBN 978-1-4113-4362-7. Pristupljeno 28. 2. 2020. 
  19. ^ „World Uranium Mining”. London: World Nuclear Association. avgust 2019. Arhivirano iz originala 26. 12. 2018. g. Pristupljeno 4. 2. 2020. 
  20. ^ „Minerals: Opal”. Primary Industries and Resources South Australia. 20. 8. 2010. Pristupljeno 7. 9. 2010. 
  21. ^ Tolcin, Amy C. (20. 1. 2020). „Zinc”. Mineral commodity summaries 2020 (PDF). Reston, Virginia: U.S. Geological Survey. str. 190—191. ISBN 978-1-4113-4362-7. Pristupljeno 28. 2. 2020. 
  22. ^ a b „The Australian Coal Industry – Coal Exports”. Australian Coal Association. Arhivirano iz originala 2. 10. 2011. g. Pristupljeno 25. 9. 2010. 
  23. ^ „Oil shale in the world”. Enefit. Amman, Jordan. Arhivirano iz originala 07. 06. 2019. g. Pristupljeno 22. 2. 2017. 
  24. ^ „Australia becomes the largest liquefied natural gas exporter in the world”. The Canberra Times. 7. 1. 2020. Pristupljeno 29. 3. 2020. 
  25. ^ Gambogi, Joseph (20. 1. 2020). „Rare earths”. Mineral commodity summaries 2020 (PDF). Reston, Virginia: U.S. Geological Survey. str. 132—133. ISBN 978-1-4113-4362-7. Pristupljeno 28. 2. 2020. 
  26. ^ The Hon De-Anne Kelly MP, Parliamentary Secretary to the Minister for Trade (3. 5. 2006). „Speech at the Australia China Business Council, Queensland Branch Business Dinner”. Arhivirano iz originala 15. 6. 2006. g. Pristupljeno 18. 6. 2006. 
  27. ^ Britt, A., Summerfield, D., Senior, A., Kay, P., Huston, D., Hitchman, A., Hughes, A., Champion, D., Simpson, R., Sexton, M. and Schofield, A. (2017). „Australia’s Identified Mineral Resources 2017” (pdf). Canberra: Geoscience Australia: 10. ISSN 1327-1466. Pristupljeno 19. 3. 2018. 
  28. ^ „The Importance of Coal in the Modern World – Australia”. Gladstone Centre for Clean Coal. Arhivirano iz originala 8. 2. 2007. g. Pristupljeno 17. 3. 2007. 
  29. ^ International Energy Agency. (31 August 2008) Coal Information 2008. Organization for Economic Cooperation & Development. ISBN 92-64-04241-5
  30. ^ „Archived copy”. Arhivirano iz originala 26. 5. 2011. g. Pristupljeno 23. 5. 2011. 
  31. ^ „ASX and Australian mining”. Australian Stock Exchange. Arhivirano iz originala 22. 4. 2006. g. Pristupljeno 4. 6. 2006. 
  32. ^ „1301.0 – Year Book Australia, 2005”. 21. 1. 2005. Pristupljeno 18. 6. 2006. 
  33. ^ The Hon Peter Costello, MP, Treasurer of Australia (5. 6. 2002). „Address to the Minerals Council of Australia, 2002 Minerals Industry Dinner”. speech. Government of Australia. Arhivirano iz originala 20. 8. 2006. g. Pristupljeno 18. 6. 2006. 
  34. ^ Natural Resources Canada. „Canadian Minerals Yearbook, 2004”. government of Canada. Arhivirano iz originala 16. 6. 2006. g. Pristupljeno 19. 6. 2006. 
  35. ^ Statistics Norway. „Statistical Yearbook 2005”. Government of Norway. Pristupljeno 19. 6. 2006. .
  36. ^ Bureau of Economic Analysis. „Gross-Domestic-Product-by-Industry Accounts”. United States government. Arhivirano iz originala 23. 9. 2015. g. Pristupljeno 19. 6. 2006. 
  37. ^ „Table 01:Employed people by industry—Feb 2018 and Feb 2019 (quarterly, trend), Original”. Australian Bureau of Statistics. 10. 4. 2019. Pristupljeno 22. 11. 2019. 
  38. ^ „Mining Capability Overview”. Austrade. Arhivirano iz originala 14. 2. 2006. g. Pristupljeno 18. 6. 2006. 
  39. ^ Kilvert, Nick (18. 8. 2019). „Australia is the world's third-largest exporter of CO2 in fossil fuels, report finds”. ABC News. Pristupljeno 20. 12. 2019. 
  40. ^ „Deforestation – Gold”. Special Broadcasting Service. Arhivirano iz originala 04. 03. 2016. g. Pristupljeno 19. 6. 2006. 
  41. ^ Patrick Walters & Joseph Kerr (4. 4. 2006). „PM threatens ALP on China uranium deal”. The Australian. Arhivirano iz originala 28. 7. 2007. g. Pristupljeno 19. 6. 2006. 
  42. ^ Department of Foreign Affairs and Trade (2005). „Weapons of Mass Destruction: Australia’s Role in Fighting Proliferation”. Government of Australia. Arhivirano iz originala 26. 5. 2006. g. Pristupljeno 19. 6. 2006. 
  43. ^ „Gold-Net Australia Online – May 1999”. Arhivirano iz originala 13. 07. 2017. g. Pristupljeno 02. 05. 2020. 
  44. ^ Stuart Piggin and Henry Lee, The Mount Kembla Disaster. Oxford University Press. , Melbourne, 1992
  45. ^ a b v Peter Reynolds. Balmain Places 2 – The Coal Mine Under The Harbour. , Architectural History Research Unit, University of New South Wales, (1996) ISBN 0-908502-54-0
  46. ^ Barwick, John (1999). Australia's worst disasters: mining disasters. Port Melbourne, Victoria: Heinemann Library. str. 24—25. ISBN 1-86391-886-8. 
  47. ^ Wollongong City Library, Bulli – History Arhivirano 2006-09-19 na sajtu Wayback Machine. Retrieved 2/11/06.
  48. ^ Illawarra Coal, Bulli Colliery Gas Explosion- 1887. Retrieved 2/11/06.
  49. ^ Illawarra Coal, Bulli Colliery Underground Fire – 1965. Retrieved 2/11/06.
  50. ^ Craig Wallace (4. 6. 2009). „Q150 bridge naming kicks off with Box Flat Bridge”. Ministerial Media Statement. Department of the Premier and Cabinet. Pristupljeno 25. 10. 2010. 

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Рударство_у_Аустралији&oldid=28452709”