Руђевица
| Ruđevica | |
|---|---|
| |
| Naučna klasifikacija | |
| Carstvo: | |
| (nerangirano): | |
| (nerangirano): | |
| (nerangirano): | |
| Red: | |
| Porodica: | |
| Rod: | |
| Vrsta: | O. digyna
|
| Binomno ime | |
| Oxyria digyna | |
Руђевица (лат. Oxyria digyna) je biljka koja je rasprostranjena u arktičkim i alpskim predjelima Evroazije i Severne Amerike. U svim krajevima bivše Jugoslavije je veoma rijetka vrsta, te bi je kao glacijalno reliktnu bilo neophodno zaštiti.
Opis[uredi | uredi izvor]
Stablo ruđevice je uspravno ili uzdignuto, takođe se slabo grana ili je bez grana. Podzemni deo je pokriven ostacima odumrlih listova, granat i zadebljao. Listovi su samo u rozeti, koja može biti bogata ili siromašna listovima. Bubrežasti su i sa dugim drškama, slabo mesnati i kiselkastog ukusa. Cvat je metlica siromašna cvetovima čije su drške dva puta duže od cvetova, tanke i pri osnovi kolenaste. Cvetovi su jednopolni ili dvopolni, sa zelenim omotačem čiji su prilegli unutrašnji listovi dva puta duži od posuvraćenih spoljašnjih. Prašnika ima šest, a stubića dva. Plod je orašica, oivičena cijelim ili nazubljemim, u kasnijoj fazi razvića – crvenim krilom.
Uopšteno[uredi | uredi izvor]
U Alpama se ova vrsta pretežno javlja na silikatnim siparima alpinskog i subalpinskog pojasa, dok se na Dinaridima može sresti na krečnjacima i ulazi u sastav zajednica endemičnog jugoistočnog reda krečnjačkih sipara. Dinarske populacije se ne samo ekološki već i morfološki razlikuju, te ih je neophodno bolje proučiti i uporediti sa silikatnim populacijama Alpa i drugih evropskih masiva. Srednje godišnje temperature na staništima ruđevice variraju između 0°C i 2°C, apsolutne minimalne se spuštaju na -40°C, a maksimalne najčešće ne prelaze 20°C. Dobro podnosi i fiziološku sušu dok fizičkka siša na njenim staništima, iako živi na siparima, ne dolazi do izražaja, zbog severnih ekspozicija koje redovno posjeda na Dinaridima, te zbog visoke vlage vazduha i sirozema. Bogata je vitaminom C i nekim drugim korisnim supstancima, ali se, zbog male brojnosti populacija i male produkcije biomase, ne može koristiti u većoj mjeri niti kao jestiva niti kao jestiva niti kao ljekovita biljka.
Etimologija[uredi | uredi izvor]
Naziv roda Oxyrira poteče od grčke reči oxys (oštar), zbog sadržaja oksalne kiseline koja daje izrazit kiseli ukus. Ime vrste dgzna potiče od grčke reči dis (dvaput) i gune (žena), zbog dva tučka. Na stranim jezicima nazivi su (engl. mountain sorrel, Alpine sorrel), (fr. oxyria à deux styles, oxyrie à deux stigmates), (ital. acetosa soldanella), (nem. Alpen-Säuerling), (sloven. alpski kislec).
Извори[uredi | uredi izvor]
- Planinske biljke; Radomir Lakušić; OOUR Zavod za udžbenike i nastavna sredstva; Sarajevo 1982.
