Sarajevska hagada

Stranica iz sarajevske Hagade

Sarajevska Hagada (hebr. הַגָּדָה - priča, prepričavanje, kazivanje) je jevrejski rukopisni oslikani kodeks, koji potiče iz srednjovekovne Španije. Smatra se jednom od najlepših knjiga ove vrste a čuva se u Zemaljskom muzeju u Sarajevu i u njegovom posedu nalazi se od 1894. godine, dok je prije toga pripadala sarajevskoj jevrejskoj porodici Koen.

Istorija

Pretpostavlja se da je nastala oko 1350. godine u Barseloni, koja je tada bila u sastavu Aragona. Sarajevska Hagada je zajedno sa Jevrejima napustila Španiju još u 15. veku, a postoje podaci da se još 1609. godine nalazila u Italiji.

Sadržaj sarajevske Hagade ispisan je kaligrafskim pismom na prerađenoj i istančanoj koži, u periodu kada papir još uvek nije ušao u masovnu upotrebu. Ova izuzetna rukopisna knjiga ima 142 pergamentska lista, veličine 16,5x22,8 cm. Uvezani su u tabake od po osam ili dvanaest stranica. Na prva 34 lista ima 69 minijatura sa prizorima iz biblijske istorije, od stvaranja sveta do Mojsijeve smrti i sa prikazom mesnih pashalnih običaja. Na 50 listova kvadratnim hebrejskim pismom srednjovekovnog španskog tipa ispisan je tekst pashalne hagade sa iluminacijama, zastavicama i majuskulima (velika početna slova) u boji i u pozlati i drugim likovnim rešenjima u kojima se vidi gotičko-provansalski uticaj. Na kraju kodeksa je dodatak sa zbirkom pesama, izborom iz Talmuda, molitvenika i Biblije sa delovima za ostale dane praznika, bez ukrasa.

Literatura

• Verber, Eugen (1983). Sarajevska hagada. Beograd i Sarajevo. 
• K. Rot:Sarajevska hagada i njen značaj u istoriji umetnosti, Jevrejski almanah za god 1959—1960, Beograd str. 16—28