Sisačka katedrala

Katedrala Uzvišenja Svetog krsta
Katedrala Uzvišenja Svetog krsta
Osnovni podaci
Tip	Katedrala
Eparhija	Sisačka biskupija
Osnivanje	1702—1760.
Posvećen	Uzvišenju Svetog krsta
Arhitektura
Rekonstruisan	1909.
Lokacija
Mesto	Sisak
Država	Hrvatska
Koordinate	45° 29′ 41.80″ N 16° 22′ 10.31″ E / 45.4949444° S; 16.3695306° I
	Katedrala Uzvišenja Svetog krsta Katedrala Uzvišenja Svetog krsta na karti Hrvatske

Sisačka katedrala (lat. Cathedralis Sisciensis) poznatija kao Uzvišenja Svetog krsta je glavna katedrala Sisačke biskupije. Katedralom je proglašena u decembru 2009. godine, nakon osnivanja Sisačke biskupije, a do tada je bila župna crkva. Kroz više vekova ona je bila mesto okupljanja i ishodište života u gradu Sisku.

Položaj

Nalazi se u samom centru Siska na Trgu bana Josipa Jelačića, u neposrednoj blizini arheološkog parka „Siscia in situ”.

Koordinate: 45°29′04″ N; 16°22′22″ E.

Istorija

Sisačka katedrala, kako je zapisano u crkvenim knjigama, na ovom mestu postoji ab imemorabili, što znači od pamtiveka. U drevnom rimskom gradu Sisciji, kako se Siskak tada zvao, sigurno se zna da je bilo više bazilika i crkvi, ali gde su se tačno nalazile, nije zasada poznato.^[1]

Veruje se da je na mestu današnje katedrale u ranokršćanskoj Sisciji, kada je hršćanstvo bilo zabranjena vera od strane Dioklecijana,^[2] verovatno bio tajni molitveni dom (lat. Domus ecclesia) u kome su se okupljali i molili prvi hrišćani skrivajući se od rimljana.

Najstariji sačuvani spisak župa Zagrebačke biskupije iz 1334. godine, na prvom mestu navodi Sisačku katedralu (lat. Primo ecclesia Sancti crucis de Sziszek - Прво црква Светог Крижа у Сиску).

U artefaktima iz 16. i 17. veka, sačuvani su različiti likovni prikazi, velike bitke sa Turcima kod Siska 1593. godine, u kojima je prikazana i crkvu na mestu gde se nalazi današnja Katedrala Uzvišenja Svetog krsta. Nakon okončanja Turske opasade, crkva se obnavlja, a u sačuvanim kanonskim vizitacijama opisiana je crkva i crkveni posed.

Crkveno zdanje u baroknom stilu svoj prvobitni izgled dobilo je u prvoj polovini 18. veka od 1702. do 1760., kada je 1759. godine, okončana gradnja crkva a potom i zvonika 1760. godine. Crkva je osvećena 1765. godine.

Tokom više od 250 godina postojanja građevina je menjala izgled, tako da su vremenom barokna obeležja i ukrasi, zamenjeni onim koji u stilu klasicizma i secesijske.

Prva veća obnova građevini učinjena je nakon zemljotresa iz 1909. godine kada je staro barokno pročelje zamenjeno novim, izvedenom u neoklasicističkom stilu sa detaljima secesije, koji su i danas prisutni na crkvi.

Druga manja obnova crkve učinjena je s kraja 20. veka, nakon delimičnih oštećena nastalih tokom rata vođenog na prostoru bivše Jugoslavije.

Status

Odlukom pape Benedikta XVI od 5. decembra 2009. godine, nakon reosnivanja Sisačke biskupiju na čelu s biskupom Vladom Košićem, Sisačka katedrala je proglašena za župnu katedralu.

Crkva je proglašena za spomenik kulture od značaja za istoriju Hrvatske.

Vidi još

Izvori

^ „Sisačka katedrala - Cathedralis Sisciensis”. http://www.churchomania.com/. Arhivirano iz originala 13. 10. 2016. g. Pristupljeno 13. 10. 2016. Spoljašnja veza u |publisher= (pomoć)
^ „Zaštitnik Sisačke biskupije - Sveti Kvirin Sisački”. www.biskupija-sisak.hr, 2026. Arhivirano iz originala 13. 10. 2016. g. Pristupljeno 13. 10. 2016.

Spoljašnje veze

(jezik: hrvatski) Sisačka Biskupija - sajt biskupije

[1] „Sisačka katedrala - Cathedralis Sisciensis”. http://www.churchomania.com/. Arhivirano iz originala 13. 10. 2016. g. Pristupljeno 13. 10. 2016. Spoljašnja veza u |publisher= (pomoć)

[2] „Zaštitnik Sisačke biskupije - Sveti Kvirin Sisački”. www.biskupija-sisak.hr, 2026. Arhivirano iz originala 13. 10. 2016. g. Pristupljeno 13. 10. 2016.

[1]

[2]