Skladištenja medicinskog kiseonika

Skladištenja medicinskog kiseonika je deo logističkih aktivnost i sistemu zdravstva kojim se realizuje čuvanje ovog medicinskog leka. Ono ima nezamenljivu ulogu u povezivanju proizvodnje, transporta i potrošnje ovog gasa, od vitalnog značaja za životno ugrožene bolesnike na oksigenoterapiji. U svakodnevnoj praksi kiseonik se može skladištiti u tečnom (u rashlađenim tankerima) ili gasovitom obliku (komprimovanog u gasnim cilindrima).^[1]

Skladištenje tečnog kiseonika

Tečni kiseonik skladišti se u rashlađenim tankerima do temperatura od -182,96˚S, do momenta korišćenja. Ovo je najčešći način skladištenja kiseonika u bolnicama, u kojima se kiseonik troši u velikim količinama.

Pre upotrebe kiseonik se zagreva, da bi se iz tečnog stanja oslobodio kao gasa.^[2]

Skladištenje komprimovanog kiseonika

Komprimovani kiseonik čuva se u gasnim cilindrom (bocama), za čije čuvanje nije potrebno hlađenje (kao za skladištenje tečnog kiseonika).

Kiseonik skladišten u čeličnim bocama, je visoke čistoće sa svega 0,5% primesa, i to uglavnom azota i vlage.

Kiseonički cilindri za skladištenje i transport kiseonika

Kiseonični cilindri su boce od specijalnog čelika, različite veličine - zapremine, čiji zidovi mogu da izdrže dvostruko veći pritisak kiseonika od onog u kome u praksi iznosi od 120 - 150 atm (u proseku oko 150 atm).

Prema veličini u upotrebi su cilindri od 40 litara (koji sadrže 6.000 litra kiseonika), 10 litra (koji sadrže 1.500 litra kiseonika), i od 2 litra (sa 300 litara kiseonika).

Izračunavanje količine kiseonika u bocama

Zaprimina kiseonika u boci izražava se u litrima, a izračunava se tako što se zaprimina boce U litrima (utisnuto na boci) množi sa pritiskom kiseonika u atmosferama (očitano na manometru), prema formuli:

Zapremina boce (L) x pritisak O₂ (atm.) = ukupna količina O₂ u boci (L)

Obeležavanje boca

Kako se u zdravstvenim ustanovama koristi više vrsta gasova (kiseonik, azot, ugljen dioksid), da bi se izbegle greške u rukovanju i skladištenju boce se označavaju;

Različitim bojama (za kiseonik belom bojom)
Različitim prečnikom navoja na cilindru za priključivanje redukcionog ventila na bocu.

Mere za čuvanje cilindara i rukovanje

Boce sa kiseonikom, treba skladištiti daleko od izvora toplote i zapaljivih materija u suvim i dobro ventiliranim prostorijama, po ključem. Da bi se obezbedila maksimalna sigurnost prilikom skdaištenjai rukovanja bocom treba se pridržavati sledećih pravila:^[3]

Boce treba držati u hladnim i dobro ventiliranim prostorijama, koje nisu direktno izložene sunčevim zracima ili nekom drugom izvoru toplote.
Prostorija mora biti osigurana od požara, i njoj se ne sme pušiti.
Boce moraju kako pri transportu tako i pri skladištenju osigurane od pada.
Boce se skladište u uspravnom položaju, pričvršćene za zid ili stalak, metalnim ili kožnim držačima. * Boce moraju da budu čiste i suve.
Ventili na bocama ne smeju se dirati masnim rukama ili čiste zamašćenim krpama zbog opasnost od eksplozije.
Kada se otvara glavni ventil, treba ga otvoriti do kraja, a zatim vratiti do polovine. Ako ventil ostane otvoren do kraja, to može dovesti u zabludu da je ventil zatvoren, a svaki pokušaj da se forsiranjem otvori, može da dovesti do oštećenja ventila.
Pre upotrebe, proverava se da li su ventili dobro zategnuti i da kiseonik slučajno negde ne curi.

Izvori

^ Pravilnik o tehničkim uslovima za obavljanje delatnosti punjenja, transporta, skladištenja i distribuciju boca sa tehničkim gasovima. Procesing 2010 - Pravilnik - 12.05.2010. str. 1-6.
^ „Storage of medical oxygen cylinders | Practice Support Manua”. www.psm.sdcep.org.uk. Pristupljeno 2024-12-16.
^ PE, Mark Chrisman, Ph D. (2020-08-31). „Oxygen tank storage regulations | HFM Magazine”. www.hfmmagazine.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-12-16.

Literatura

Zakonom o hemikalijama, „Službeni glasnik RS“ br. 36/09, 88/10, 92/2011 i 93/12.
Spiskom klasifikovanih supstanci „Službeni glasnik RS“ br. (82/10 i 48/2014)
Pravilnik o načinu skladištenja, pakovanja i obeležavanja opasnog otpada (Sl. Glasnik 92/10)
Zakon o zaštiti životne sredine, „Službeni glasnik RS“ br. 135/04, 36/09, 72/09 i 43/2011.
Zakon o transportu opasnog tereta, „Službeni glasnik RS“ br. 88/2010.

Spoljašnje veze

Kiseonik rashlađeni tečni gas, Bezbednosni list Meser Srbija

[1] Pravilnik o tehničkim uslovima za obavljanje delatnosti punjenja, transporta, skladištenja i distribuciju boca sa tehničkim gasovima. Procesing 2010 - Pravilnik - 12.05.2010. str. 1-6.

[2] „Storage of medical oxygen cylinders | Practice Support Manua”. www.psm.sdcep.org.uk. Pristupljeno 2024-12-16.

[3] PE, Mark Chrisman, Ph D. (2020-08-31). „Oxygen tank storage regulations | HFM Magazine”. www.hfmmagazine.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-12-16.

[1]

[2]

[3]