Slovensko naseljavanje istočnih Alpa
Seoba Slovena na prostor istočnih Alpa odvijala se u periodu od 6. do 8. veka[1] i predstavljala je jedan od dva glavna pravca seoba Slovena koji su se kretali iz srednje Evrope ka srednjem Podunavlju i na Balkansko poluostrvo.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Slovenske seobe počele su u kasnijoj fazi Velike seobe. U alpsko-panonskom regionu, slovenske migracije su zapravo sledile za germanskim. Tako su Langobardi 568. godine napustili Panoniju i uputili se u Severnu Italiju kroz planinske prevoje Istočnih Alpa[2]. Stari Sloveni su u savezu sa Avarima odmah zauzeli celu Panoniju i krenuli u dalje napredovanje. Godine 588. Sloveni su se pojavili u gornjem toku reke Save, gde su naišli na bavarske interese pod vođstvom kralja Tasila I. Uprkos otporu Germana, Sloveni su 591. godine zauzeli gornji sliv reke Drave. Posle 600. godine, Horutanski Sloveni su naselili ceo savremeni Kras, kao i sve planinske doline. Pred njima se otvara Furlanska nizija, kompaktno naseljena romanizovanim stanovništvom uključenim u Lombardsko kraljevstvo. Dalji pokušaji da Sloveni napreduju dublje u Italiju se nastavljaju, ali oni nailaze na žestok otpor malobrojnih, ali izuzetno agresivnih Langobarda, predvođenih Ferdulfom. Kraj slovenske kolonizacije same Italije obeležila je bitka kod Laurijane 720. godine, kada je furlanski langobardski vojvoda Pemo potpuno porazio slovensku vojsku[3]. Tako je u Istočnim Alpima završila svoje formiranje slovensko-rimska jezička granica, koja je uglavnom opstala do danas, iako su oblasti kompaktnog, uključujući i mešovitog, boravka Slovena i Rimljana dugo ostajale sa obe strane granice (Istra, Dalmacija). Zanimljivo je da je novopridošlo germansko stanovništvo Italije tokom vremena pretrpelo romanizaciju, dok se u isto vreme i autohtono romansko stanovništvo Istočnih Alpa slavizuje, o čemu svedoče toponimija i arheološka istraživanja[4].
Adaptacija[uredi | uredi izvor]
Nastanivši se u istočnoalpskom regionu, Sloveni su u velikoj meri apsorbovali prethodno romanizovano stanovništvo nekadašnjeg rimskog Norika koji je tamo živeo. U početnoj fazi, paganski Sloveni su porobili romansko stanovništvo, o čemu svedoči stari slovenski termin za robove — „kršteni” (slovenski krščenik), pošto je isprva hrišćanstvo ispovedalo pretežno romansko stanovništvo. Deo romanskog stanovništva pokušavao je da se sakrije od Slovena u utvrđenjima na vrhovima brda, na primer, u tvrđavi Aidna u planinskom vencu Karavanki ili u tvrđavi Rifnik kod savremenog Celja. Nedavna arheološka istraživanja su pokazala da su se čak i neki relativno nebranjeni gradovi dugo branili od osvajača. Neki od prvobitnog stanovništva jednostavno su se preselili u unutrašnjost Italije ili se postepeno selili u gradove i ostrva duž jadranske obale (savremeni Novigrad), gde su lakše održavali urbanu romaničku kulturu i veze sa Italijom. Ali vremenom su i sami Sloveni, kao i Germani, prihvatili hrišćanstvo od romanskih naroda u regionu. Stoga je vrlo brzo etnički određeno ropstvo izgubilo na aktuelnosti. Kao i Germani, Sloveni su romanizovane narode nazivali terminom Vlasi, Vlahi ili Lahi. O tome svedoče sačuvani toponimi u savremenoj Sloveniji: Laško, Laški rovt, Lahovče itd[5]. Rečna toponimija Slovenije, posebno nazivi Sava, Drava, Soča, kao i naziv Kranjska, takođe je bio usvojeni od ostataka romanskog stanovništva. Slovenska invazija na Balkan prekinula je komunikaciju između Carigrada i Jadrana i oslabila položaj grčke kulture u zapadnom Sredozemlju. Stoga su alpski Sloveni, za razliku od balkanskih, uglavnom bili uključeni u zapadnoevropski sistem vrednosti, usvajajući latinično pismo i katolicizam kako su se razvijali u moderne nacije.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Archaeology of the Slavic Migrations”. Encyclopedia of Slavic Languages and Linguistics Online. Pristupljeno 2024-02-28.
- ^ Depreux, Philippe (2005-01-01). „'LOTTER, Friedrich, BRATOŽ, Rajko, CASTRITIUS, Helmut, Völkerverschiebungen im Ostalpen-Mitteldonau-Raum zwischen Antike und Mittelalter (375-600)'”. Revue de l’Institut français d’histoire en Allemagne. ISSN 2190-0078. doi:10.4000/ifha.847.
- ^ Haubrichs, Wolfgang (2013-12-31), Von der Unendlichkeit der Ursprünge:, DE GRUYTER, str. 67—90, Pristupljeno 2024-02-28
- ^ ERRATA, Cambridge University Press, 2012-11-15, str. ix—x, Pristupljeno 2024-02-28
- ^ Štih, P. (2010-01-01), X. The Early Medieval “State” And The Tribal Formations In The Slavic Settlement Area Of The Eastern Alps, BRILL, str. 169—189, ISBN 978-90-04-18770-2, Pristupljeno 2024-02-28