Sonja Heni

Sonja Heni
Sonja Heni, norveška klizačica
Lični podaci
Datum rođenja	(1912-04-08)8. april 1912.
Mesto rođenja	Oslo, Norveška
Datum smrti	12. oktobar 1969.(1969-10-12) (57 god.)
Mesto smrti	let Pariz-Oslo
Državljanstvo	Norveška
Sportske informacije
Sport	Umetničko klizanje
Nagrade i medalje Osvojene medalje Predstavljajući NOR Umetničko klizanje Olimpijske igre 1928. St. Moric pojedinačno 1932. Lejk Plesid pojedinačno 1936. Garmišpartenkirhen pojedinačno Svetska prvenstva 1927 Oslvo pojedinačno 1928 London pojedinačno 1929 Budimpešta pojedinačno 1930 Njujork pojedinačno 1931 Berlin pojedinačno 1932 Montreal pojedinačno 1933 Stokholm pojedinačno 1934 Oslov pojedinačno 1935 Beč pojedinačno 1936 Pariz pojedinačno 1926 Stokholm pojedinačno Evropska prvenstva 1931 Sankt Moric pojedinačno 1932 Pariz pojedinačno 1933 London pojedinačno 1934 Prag pojedinačno 1935 Sankt Moric pojedinačno 1936 Berlin pojedinačno

let Pariz-Oslo

Sonja Heni (norv. Sonja Henie; Oslo, 8. april 1912 — let Pariz-Oslo, 12. oktobar 1969) bila je norveška klizačica i glumica. Osvojila je tri zlatne medalje na Zimskim olimpijskim igrama, bila je deset puta svetska i šest puta evropska prvakinja. Po broju osvojenih medalja niko ni do danas nije uspeo da je stigne, tako da je Sonja do današnjih dana zadržala titulu najbolje klizačice sveta.

Već sa 11 godina plasirala se na Zimske olimpijske igre 1924. u Šamoniju. Tada je osvojila poslednje mesto, a zapisano je da je tokom nastupa bila toliko zbunjena da je par puta otklizala do ograde i tražila savete od trenera koju figuru da otkliza. Četiri godine kasnije sa svojih 15 godina po prvi put je postala svetska prvakinja.

Na sledeće tri olimpijade nikakvi saveti joj nisu bili potrebni, jer je Heni ubedljivo pobeđivala sve suparnice. Ostala je poznata po tome što je u umetničko klizanje uvela elemente plesa, a prilagodila je i opremu klizača skrativši suknju što je doprinelo lakšem izvođenju figura kao i većoj popularnosti. Danas se za Sonju smatra da je bila klizačica koja je odredila smer ženskog klizanja i učvrstila popuralnost tog sporta. Osim klizanja Sonja se takođe bavila i tenisom.

Posle Olimpijade 1936. Heni je prešla u profesionalce, pa je počela da nastupa po revijama i predstavama. Osim u sportu bila je uspešna i kao glumica, pa je za života a i posle njega bila jedna od najvoljenijih osoba u Norveškoj, a poznata i voljena u celom svetu.

Reditelj Dušan Makavejev snimio je film 1972. godine koji nosi naslov Nedostaje mi Sonja Heni. Na vrhuncu svoje glumačke karijere, bila je jedna od najplaćenijih zvezda u Holivudu i glumila je u nizu uspešnih hitova, uključujući Thin Ice (1937), Happy Landing, My Lucky Star (1938), Second Fiddle (1939) and Sun Valley Serenade (1941).

Biografija

Rani život

Heni je rođena 1912. godine u Kristijaniji (sada Oslo) Norveška; bila je jedina ćerka Vilhelma Henija (1872–1937), prosperitetnog norveškog krznara, i njegove žene Selme Lohman-Nilsen (1888–1961). Pored prihoda od krzna, oba Henijena roditelja nasledila su bogatstvo. Vilhelm Heni je bio jednokratni svetski šampion u biciklizmu i Sonjina deca su bila podsticana da se bave raznim sportovima u mladosti. Heni je u početku pokazala talenat za skijanje, a zatim je pratila svog starijeg brata Leifa da se bavi umetničkim klizanjem. Kao devojčica Heni je takođe bila teniserka nacionalnog ranga, vešta plivačica i konjanik. Kada je Heni počela ozbiljno da trenira kao umetnička klizačica, njeno formalno školovanje se završilo. Školovala se kod tutora, a njen otac je angažovao najbolje svetske stručnjake, među kojima i čuvenu rusku balerinu Tamaru Karsavinu, da svoju ćerku preobrazi u sportsku ličnost.

Takmičarska karijera

Heni sa britanskom klizačicom Sesilijom Koledž tokom ceremonije dodele medalja na Olimpijskim igrama 1936. u Garmiš-Partenkirhenu.

Heni je osvojila svoje prvo veliko takmičenje u umetničkom klizanju, seniorsko prvenstvo Norveške, sa 10 godina. Zatim je osvojila osmo mesto u polju od osam na Zimskim olimpijskim igrama 1924, sa jedanaest godina. Heni je osvojila prvo od deset uzastopnih svetskih prvenstava u umetničkom klizanju 1927. sa četrnaest godina. Rezultati Svetskog prvenstva 1927. godine, gde je Heni pobedils odlukom 3–2 (ili 7 prema 8 rednih poena) nad braniocem olimpijskim i svetskim šampionom Hermom Sabo iz Austrije, bili su kontroverzni, jer su tri od pet sudija koje su Heni dale prvo mesto bili Norvežanini (1 + 1 + 1 + 2 + 2 = 7 bodova), dok je Sabo dobila prvoplasiranu poziciju od austrijskog i nemačkog sudije (1 + 1 + 2 + 2 + 2 = 8 poena). Heni je sledeće godine osvojila prvu od svoje tri zlatne olimpijske medalje, postavši jedna od najmlađih olimpijskih šampionki u umetničkom klizanju. Svoje olimpijske titule branila je 1932. i 1936. godine, a svetske titule godišnje do 1936. godine. Takođe je osvojila šest uzastopnih evropskih prvenstava od 1931. do 1936. godine.

Rezultati

Ženske pojedinačno

Henijeva zlatna olimpijska medalja, Sent Moris 1928

Događaj	1923	1924	1925	1926	1927	1928	1929	1930	1931	1932	1933	1934	1935	1936
Zimske olimpijske igre		8.				1.				1.				1.
Svetsko prvenstvo		5.		2.	1.	1.	1.	1.	1.	1.	1.	1.	1.	1.
Evropsko prvenstvo									1.	1.	1.	1.	1.	1.
Norveško prvenstvo	1.	1.	1.	1.	1.	1.	1.

Parovi

(parovi Anijem Lijem)

Događaj	1926	1927	1928
Svetska prvenstva	5.
Norveška prvenstva	1.	1.	1.

Nagrade

• Uvrštena u Svetsku kuću slavnih umetničkog klizanja (1976)
• Uvrštena u Međunarodnu žensku sportsku kuću slavnih (1982)
• Ima zvezdu na Holivudskoj stazi slavnih.
• Godine 1938, sa 25 godina, postala je najmlađa osoba koja je dobila titulu viteza prve klase Kraljevskog norveškog reda Svetog Olava.
• Počasni pukovnik i kuma 508. padobranskog pešadijskog puka 82. vazdušno-desantne divizije, Fort Breg, Severna Karolina

Filmografija

Godina	Naslov	Uloga
1927	Seven Days for Elizabeth	Skater
1929	Se Norge	Herself
1936	One in a Million	Greta "Gretchen" Muller
1937	Thin Ice	Lili Heiser
	Ali Baba Goes to Town	Herself
1938	Happy Landing	Trudy Ericksen
	My Lucky Star	Krista Nielsen
1939	Second Fiddle	Trudi Hovland
	Everything Happens at Night	Louise
1941	Sun Valley Serenade	Karen Benson
1942	Iceland	Katina Jonsdottir
1943	Wintertime	Nora
1945	It's a Pleasure	Chris Linden
1948	The Countess of Monte Cristo	Karen Kirsten
1958	Hello London	Herself

Druge pojave

Norveški dugolinijski Boing 787 obeležen slikom Sonje Heni

• Slika Sonje Heni je jedno vreme krasila rep Boinga 737-300 avio-kompanije Norveški Er Šatl. Dok se Boeing 737-300 postepeno gasio, njena slika je postavljena na rep Boinga 737-800 iste aviokompanije i 2013. na rep prvog Boinga 787 Drimlajnera Norveško Er Šatla. Jedan od zaštitnih znakova aviokompanije su portreti poznatih preminulih Norvežana na repovima aviona.
• Posten Norge (norveška poštanska služba) je 2012. godine izdala dve marke sa Sonjom Heni.

Radovi

• Henie, Sonja (1955). Wings on My Feet (revised izd.). New York: Prentice-Hall. OCLC 952642135. 

Literatura

• Andersen, Alf G. Som i en drøm: Sonja Henies liv. Schibsted (1985) ISBN 82-516-1041-9
• Henie, Leif and Raymond Strait. Queen of Ice, Queen of Shadows: The Unsuspected Life of Sonja Henie.
• Variety (January 1943)
• Variety (January 1944)

Spoljašnje veze

• Sonja Heni na veb-sajtu IMDb (jezik: engleski) 
• Olympic.org Athlete Profile – Henie
• Henie skating in 1947, film clip by British Pathé