Spisak narodnih poslanika KP Jugoslavije

„Radničke novine” od 24. avgusta 1920. godine sa vestima o trijumfu komunista na lokalnim izborima u Srbiji i Makedoniji.

Spisak narodnih poslanika Narodne skupštine Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca izabranih na listi Komunističke partije Jugoslavije.

Izborni rezultat

Na izborima za Ustavotvornu skupštinu, održanim 28. novembra 1920. godine Komunistička partija Jugoslavije (KPJ) je dobila 198.736 glasova ili 12,4% i osvojila 58 poslaničkih mandata. Bila je tada treća po snazi politička partija u parlamentu, odmah iza Jugoslovenske demokratske stranke i Narodne radikalne stranke. KPJ je pridavala veliki značaj ovim izborima jer je Ustavotvorna skupština trebalo da donose Ustav i na taj način odluči o obliku države i njenog uređenja. Pošto se KPJ zalagala za Sovjetsku Republiku Jugoslaviju razvila je veoma žive predizborne aktivnosti u cilju objašnjavanja svojih pogleda na buduće uređenje države ističući svoje zahteve za poboljšanje socijalnog položaja radničke klase i siromašnog seljaštva.

Lista „Politika” je 5. decembra 1920. godine dao satistički pregled ostvarenih rezultata prema kome je KPJ najveći broj poslanika osvojila na teritoriji nekadašnje Kraljevine Srbije gde je osvojila 32 poslanika. Najbolji rezultat je bio ostvaren na teritoriji Crne Gore, gde je od ukupno 10 mandata KPJ osvojila 4.

Regija	broj poslanika	osvojeno	procenat	napomena
Vojvodina	44	4	9%	teritorija današnje Vojvodine
Bosna	63	5	7,93%	teritorija današnje Bosne i Hercegovine
Slovenija	40	5	12,5%	teritorija današnje Slovenije
Srbija	157	32	20,3%	teritorija današnje Makedonije i Srbije, bez Vojvodine
Hrvatska	93	6	6,4%	teritorija današnje Hrvatske bez Dalmacije
Crna Gora	10	4	40%	teritorija nekadašnje Kraljevine Crne Gore
ukupno	407	56	13,7%

KPJ u parlamentu

Poslanički klub KPJ je bio formiran 29. novembra 1920. i kroz njega je do 3. avgusta 1921. godine kada je raspušten prošla 61 osoba, jer su neki poslanici podnosili ostavke. Nakon niza masovnih radničkih štrajkova, od kojih je poslednji bio masovni štrajk bosanskohercegovačkih rudara, koji je u okolini Tuzle prerastao u otvoreni sukob policije i rudara, poznat kao „Husinska buna”, Vlada Kraljevine SHS je 29. decembra 1920. godine donela tzv „Obznanu” tj. odluku o privremenoj zabrani rada KPJ do donošenja Ustava. Inicijator ovakve odluke je bio ministar Milorad Drašković i njome je bila zabranjena svaka vrsta komunističke organizacije i propagande. Time je započeo period tzv „belog terora“ u Jugoslaviji — hapšeni su komunisti, zatvarani radnički domovi, zabranjivano izlaženje listova, zaplenjivana arhiva komunističkih i sindikalnih organizacija i dr. Pored svih policijskih mera, „Obznana“ nije imala autoritet zakona, pa su po njoj komunisti mogli biti samo hapšeni i držani u pritvoru, ali ne i osuđivani.

Nakon neuspelog Vidovdanskog atentata na regenta Aleksandra 28. juna i uspešnog atentata na Milorada Draškovića 21. jula 1921. godine, koji su izvršili Spasoje Stejić Baćo i Alija Alijagić, članovi KPJ koji su se odlučili na individualni teror, Narodna skupština Kraljevine SHS je 1. avgusta 1921. donela „Zakon o zaštiti javne bezbednosti i poretka u državi“ kojim je definitivno zabranjen rad KPJ. Nakon toga lišeni su mandata svi narodni poslanici KPJ i isključeni iz skupštine. Mnogi od njih, koji su bili članovi Izvršnog odbora KPJ su bili uhapšeni i predati Sudu, pod izgovorom da su odgovorni za izvršene atentate i pripremu „boljševičke revolucije“. Februara 1922. godine na tzv „Vidovdanskom procesu“ na po dve godine zatvora bilo je osuđeno deset optuženih poslanika KPJ, dok su naknadno bila osuđena još dvojica poslanika.

Spisak poslanika

Neki od ukupno 58 narodnih poslanika KPJ bili su:

1. Dragutin Bukvić
2. Edhem Bulbulović
3. Dragutin Vladisavljević
4. Gojko Vuković, limarski radnik iz Mostara
5. Bogoljub Gligorijević
6. Nikola Grulović, obućar iz Rume
7. Kosta Dajlević, krojač iz Kumanova
8. Đuro Đaković, bravar iz Sarajeva
9. Petar Đorđević, stolarski radnik iz Skoplja
10. Pavle Žižić
11. Marcel Žorga, mašinist
12. Ratko Žunić, učitelj iz Bitolja
13. Tanasije Ilić, sudski pisar iz Ohrida
14. Vlajko Jelaska-Joani, zemljoradnik iz Splita
15. Živko Jovanović, pravnik iz Beograda
16. Triša Kaclerović
17. Lovro Klemenčič, izabran u kumanovskom okrugu
18. Nikola Kovačević
19. Valentin Koen
20. Miha Koen
21. Ilija Krasojević, sudija iz Čačaka
22. Jakov Lastrić, činovnik iz Banja Luke
23. Milan Lemež iz Ljubljane
24. Danko Madunić, izabran u trebinjskom okrugu
25. Dragomir Marjanović, štamparski radnik iz Beograda
26. Vlada Marković, profesor iz Novog Sada
27. Sima Marković, profesor iz Beograda
28. Života Milojković, izabran u pirotskom okrugu
29. Milan Miloradović
30. Stojan Milošević, kamenorezac
31. Sima Miljuš, pravnik iz Zagreba
32. Vladimir Mirić, radnik iz Beograda
33. Valentin Mlakar, mašinist
34. Kosta Novaković, novinar
35. Pavle Pavlović, sekretar CRSVJ iz Beograda
36. Milorad Pantić, sudija iz Gnjilana
37. Ljuba Radovanović, profesor iz Beograda
38. Đuro Salaj, krojački radnik iz Slavonskog Broda
39. Laza Stefanović
40. Vojislav Stojanović, sudija iz Prištine
41. Dragoslav Tasić, pravnik iz Skoplja (najmlađi poslanik u Skupštini)
42. Krsto Tačić
43. Miloš Trebinjac, profesor
44. Mitar Trifunović Učo, činovnik iz Tuzle
45. Mihailo Todorović, sekretar Radničke komore
46. Jovan Tomašević, advokatski pripravnik sa Cetinja
47. Vladimir Ćopić, novinar, izabran u modruško-riječkoj županiji
48. Filip Filipović, novinar
49. Živojin Cvetković
50. Dušan Cekić, trgovac iz Skoplja
51. Ivan Čolović, štamparski radnik iz Beograda

Literatura

• Hronologija Radničkog pokreta i SKJ 1919—1979 tom I. Beograd: „Institut za savremenu istoriju“. 1980. ISBN. 
• Istorija Saveza komunista Jugoslavije. Beograd: Izdavački centar „Komunist”. 1985. ISBN.