Spomenik prirode Stablo hrasta lužnjaka u k.o. Sopot
| Stablo hrasta lužnjaka u k.o. Sopot | |
|---|---|
 Stablo hrasta lužnjaka u ataru sela Sopot, nedaleko od Pirota | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Sopot |
| Opština | Pirot |
| Država | Srbija |
| Vrsta spomenika | Botanički |
| Godina zaštite | 1985. |
Spomenik prirode Stablo hrasta lužnjaka u k.o. Sopot[a] nalazi se na parceli Srpske pravoslavne crkvene opštine u ataru sela Sopot, na potezu Dolnjeg sela (Donje polje). Pored hrasta lužnjaka nalazi se i Crkva Svetog Arhangela Gavrila koju meštani zovu Crkva Svetog Ranđela. Ovo drvo je zakonom zaštićeno od 1985. godine, a njegova starost procenjuje se na više stotina godina.[1] Visina drveta prelazi 21 m, obim stabla 5,86 m, visina krune 18,8 m, dok prečnik krune iznosi 29 metara.[b][2]
Premda je pod zaštitom, hrastu je krajem 20. i početkom 21. veka u više navrata naneta velika šteta, kada su na oko 1,6 metara od tla vandali izvadili komad stabla površine oko jedan metar kvadratni. Tragači za blagom su jednom prilikom ispod korenovog sistema izbacili oko deset kubnih metara zemlje i napravili veliku rupu, ozbiljno ugrozivši vitalnost hrasta.[3][4]
Hrast lužnjak je vrlo retko drvo u pirotskom kraju, a životni vek mu je preko hiljadu godina. U ataru sela Sopota postoje četiri gorostasna stabla, stara po nekoliko stotina godina. Bilo ih je mnogo više, ali su za vreme Prvog i Drugog svetskog rata Bugari naredili da se hrastovi poseku za ogrev. Tako je jedna izuzetna prirodna retkost gotovo potpuno uništena jer je veoma malo tih više stotina godina starih stabala hrastova lužnjaka.[3]
U prošlosti su hrastovi pored verskih objekata, svetih i kultnih mesta obeležavani u posebnim obredima, postajući na taj način svojevrsna svetilišta. Sveštenik bi u prisustvu okupljenih vernika vršio osvećenje drveta, tj. mirosao ga, kojom prilikom bi usekao krst u kori drveta. Otuda za hrast lužnjak i danas ljudi u lokalnom sporazumevanju kažu: kod Pešinoto miro, kod Stankovoto miro, iako tih gorostasnih stogodišnjih hrastova već davno nema.[3]
Galerija
[uredi | uredi izvor]- Stablo hrasta lužnjaka i Crkva Svetog Arhangela Gavrila u ataru Sopota
-
-
-
Napomene
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ „Spomenik prirode”. Zavod za zaštitu prirode Srbije. Arhivirano iz originala 09. 04. 2023. g. Pristupljeno 9. 4. 2023.
- ^ Minčić Vukašin, Upoznaj svoj zavičaj, 1989, str. 27.
- ^ a b v Snežana Branković, Selo Sopot kod Pirota, 1997, str. 352.
- ^ „Preživeo tragače za blagom”. Politika. 2006. Arhivirano iz originala 8. 4. 2023. g. Pristupljeno 8. 4. 2023.