Spomen-ploče u Kotraži

Spomen-ploče u Kotraži nalaze se na zapadnoj fasadi crkve u Kotraži, Opština Lučani. Postavljene su 1938. godine u spomen umrlim sveštenicima i vojnicima iz Kotraže izginulim tokom Balkanskih i Prvog svetskog rata.^[1]

Opis

Spomen-ploče znatnih dimenzija, kvalitetno izrađene od belog mermera, postavljene su sa strana ulaznog portala. Po koncepciji, sadržaju i izradi srodne su sa pločama na fasadi crkve u Guči.

Leva ploča

U vrhu bareljefno je prikazan simboličan lik Miloša Obilića sa zmajem na šlemu. Sa strana je ispisano:

Naše su žrtve naša sloboda. 1912-1918. Junaštvom u slobodi. Hvala Vam! Slava Vam! Kotraški heroji za slobodu svoje otadžbine.^[a]

Zatim sledi spisak od 119 imena:

Jerotije Vujičić
Jevrem Ilić
Joksim Obrenić
Jovan Jovanović
Jovan Ravić
Jezdimir Nikolić
Joksim Mijailović
Josif Milinković
Jezdimir Milinković
Lazar Lazić
Lazar Jovanović
Luka Jovanović
Ljubomir Bujošević
Ljubomir Peričić
Mijailo Bošković
Mirko Bošnjaković
Mirko Bumbarević
Milisav Vitorović
Momir Dolović
Milutin Dmitrić
Milenko Dragić
Milojko Dragić
Milorad Kuzmanović
Miljko Kaljević
Mileta Lazarević
Milorad Lazarević
Milivoje Ješić
Milutin Janković
Milojko Jovanović
Milojko Mijatović
Makarije Mijatović
Miloje Milutinović
Milenko Miljić
Mileta Milutinović
Milivoje Milutinović
Mihailo Miletić
Milojko Miletić
Miloje Mijatović
Milorad Milivojević
Mirko Mirosavić
Milutin Mirosavić
Milutin Nikolić
Miljko Nikolić
Milomir Mirosavić
Milutin Popović
Milorad Milosavljević
Matije Ilić
Milun Nestorović
Mirko Nestorović
Milan Obrenić
Milomir Obrenić
Mihailo Obrenić
Mirko Peričić
Milorad Petronijević
Miladin Paunović
Matije Radivojević
Milić Simeunović
Miloje Seničanin
Milorad Čakarević
Miloš Stijović
Miljko Tankosić
Mihailo Čakarević
Nedeljko Bujošević
Nedeljko Vujičić
Nenad Janković
Novak Seničanin
Novica Seničanin
Nedeljko Miljić
Nedeljko Radosavljević
Nedeljko čakarević
Obrad Milinković
Obrad Tankosić
Petronije Čakarević
Risim Bujošević
Radovan Dmitrić
Radoš Ilić
Radomir Ilić
Rajko Mijatović
Radič Milovanović
Radoje Mijatović
Radosav Milivojević
Radomir Milisavljević
Risim Ružić
Radomir Seničanin
Radovan Tankosić
Radisav Čakakrević
Slavomir Dmitrić
Sreten Jovanović
Slobodan Mijatović
Stanimir Kuzmanović
Svetozar Miljić
Sava Miljić
Savatije Milutinović
Stevan Milivojević
Savko Milisavljević
Svetislav Radisavljević
Stanojle Radivojević
Svetolik Simeunović
Srećko Stefanović
Sreten Čakarević
Todor Bumbarević
Toša Vujović
Trifun Vitorović
Toma Lazić
Toša Miljić
Tadija Miljić
Tihomir Milutinović
Tihomir Mečanin
Todor Marić
Tadija Prtenjak
Tanasko Simeunović
Tihomir Čakarević
Uroš Čakarević
Cvetko Janković
Čedomir Kuzmanović
Čedomir Milisavljević
Čedomir Tankosić
Nenad Ristić
Todor Mečanin^[b]

Ispod natpisa u bareljefu su isklesana dva mlada redova sa šajkačama i dva starija, iskusna artiljerca sa šlemovima na glavi. Između su razvijene zastave, a ispod njih lovorova grana - simbol pobede.

Desna ploča

Spomen-ploča sa desne strane portala slično je koncipirana, osim što je u medaljonu prikazano poprsje raspetog Hrista, sa trnovim vencem na glavi - simbolom stradanja. Sa strana je ispisano:

Besmrtni velikani 1912-1918. U veri. U patnji. Smrću u vaskrsenje. U slobodi. Kotraški heroji za slobodu svoje otadžbine.^[v]

Ispod sledi spisak od 114 imena, među kojima su jedan sveštenik, četiri oficira i petnaest podoficira.

Sveštenik

Mileta Jovanović

Oficiri

Krsta Milutinović
Dragan Vujović
Miloje Jovanović
Dr Radomir Jovanović

Podoficiri

Ignjat Spasojević
Milovan Milutinović
Milojko Mečanin
Radomir Martić
Rajko Jovanović
Tadija Lazić
Čedomir Simeunović
Aleksandar Lazić
Vladimir Jovanović
Velimir Dragić
Vitomir Dmitrić
Dobrivoje Čakarević
Đoko Nikolić
Nenad Jovanović
Radomir Bumbarević

Kaplari

Aleksa Milutinović
Arsenije Jovanović
Vidoje Tankosić
Vitomir Simeunović
Viliman Radivojević
Dmitar Dragić
Dobrosav Simeunović
Dragoljub Nikolić
Dobrosav Jovanović
Krsta Kuzmanović
Ljubomir Jovanović
Milisav Čakarević
Nedeljko Mijatović
Radovan Kuzmanović
Sava Dmitrić
Svetozar Đuričić
Tihomir Kuzmanović
Redovi:
Andrija Vitorović
Adam Dobrosavljević
Adam Dmitrić
Aleksandar Jovičić
Andrija Bumbarević
Andrija Jovanović
Aleksandar Miletić
Andrija Prtenjak
Bogdan Dragić
Branko Mirosavić
Boško Mirosavić
Borisav Mijatović
Budimir Luković
Blagoje Mečanin
Božidar Mečanin
Budimir Tankosić
Budimir Mečanin
Vuksan Dmitrić
Vučić Obrenić
Vladimir Mijailović
Veso Lazarević
Vojislav Lazarević
Vladimir Milisavljević
Velimir Mijatović
Velimir Rabrenović
Veljko Mirosavić
Vukoman Marković
Vukić Mijatović
Velimir Milutinović
Vukić Marić
Velimir Prtenjak
Vladimir Ćeriman
Vlajko Kuzmanović
Veljko Radovanović
Vladimir Radovanović
Vladimir Janković
Vitomir Ristić
Vukadin Radojević
Vlajko Ružić
Velisav Tankosić
Veljko Čakarević
Gavrilo Dragić
Gvozden Dmitrić
Grujica Jovanović
Gojko Milivojević
Gojko Prtenjak
Dragomir Dolović
Dobrivoje Dmitrić
Dobrosav Bujošević
Dimitrije Dragić
Dragan Obrenić
Dragomir Jovanović
Dragan Jovanović
Dragutim Jovanović
Dobrosav Petronijević
Dragutin Lukić
Dragić Nikolić
Damljan Ravić
Dragiša Radojević
Dušan Radojević
Dobrivoje Todorović
Dragutin Čakarević
Đurđe Dragić
Đurđe Dolović
Živojin Radivojević
Živojin Čakarević
Zdravko Jovanović
Ivan Dukanac
Ivan Lazarević
Ivko Lazarević
Ilija Kaljević
Ilija Miljić
Ilija Milisavljević
Jelenko Vujović
Dragomir Čakarević
Radovan Milutinović^[g]

Ispod natpisa je gotovo istovetan prikaz sa dva mlada i dva starija vojnika sa razvijenim zastavama.

Istorijat

Meštani Kotraže na čelu sa sveštenikom Čedomirom Konstantinovićem sredinom 1930-ih nosnovali su Odbor koji je za cilj imao odavanje pošte vojnicima stradalim u Prvom svetskom ratu. Od 400 ratnika koji su otišli u boj, kući se vratilo samo njih 180.^[2]

Odbor je uspeo da sakupi znatna sredstva^[2] kako bi na crkvu bile postavljene spomen ploče sa imenima svih izginulih meštana, da bi se „njihovim porodicama donekle ublažio bol za svojim izgubljenim milima, a potomstvu ostavio večiti spomen na njihove izginule očeve i braću koji svoje živote položiše na oltar slobode, pravde i za čast svoje otadžbine.”^[2]

Osvećenje spomen-ploča i novog crkvenog ikonostasa izvršio je Episkop žički Nikolaj Velimirović na hramovnu slavu Đurđevdan 1938. godine:

Prangije i zvona zorom su sakupili narod pred crkvu u Kotraži. Sveštenstvo sa narodom dočekuje Vladiku. (...)

Vladika uz sudelovanje deset sveštenika izvršuje osvećenje novog ikonostasa, služi svetu Liturgiju, parastos izginulim ratnicima i umrlim sveštenicima, seče slavski kolač i besedi narodu prisutnom, koga je bilo preko 3000 duša. Prisutne je naročito ganula pažnja Episkopova, što je za vreme parastosa izginulim ratnicima, on lično pročitao imena i prezimena sa spomen ploča 200 izginulih ratnika.^[3]

Napomene

^ Prepisano sa spomen-ploče.
^ Prepisano sa spomen-ploče.
^ Prepisano sa spomen-ploče.
^ Prepisano sa spomen-ploče.

Izvori

^ Marinković, Radovan M. (2016). Vekopisi Kotraže, Belog Kamena, Vučkovice i Pšanika. Guča: Biblioteka opštine Lučani. ISBN 978-86-88197-20-5.
^ ^a ^b ^v "Politika", 23. maj 1935
^ „Sveti Vladika Nikolaj (Velimirović)u Guči i Kotraži, PREGLED CRKVE EPARHIJE ŽIČKE, god. 20, br.6/7, Kraljevo, jun/jul, 1938.”. Blagovesnik. Arhivirano iz originala 27. 01. 2022. g. Pristupljeno 25. 12. 2024.

Literatura

Protić, Milisav D. (1940). Dragačevo i njegovi slavni sinovi. Niš: Štamparija „Sv. Car Konstantin“.
Slavković, Joviša M. (2009). Sela i varoši Dragačeva : hronika. Guča: Centar za kulturu, sport i turizam opštine Lučani "Dragačevo". ISBN 978-86-84383-71-8.
Dragačevo : naselja, poreklo stanovništva, običaji. Beograd: Službeni glasnik : SANU. 2010. ISBN 978-86-519-0718-3.
Marinković, Radovan M. (2016). Vekopisi Kotraže, Belog Kamena, Vučkovice i Pšanika. Guča: Biblioteka opštine Lučani. ISBN 978-86-88197-20-5.

Spoljašnje veze

[2] Prepisano sa spomen-ploče.

[3] Prepisano sa spomen-ploče.

[4] Prepisano sa spomen-ploče.

[5] Prepisano sa spomen-ploče.

[Векописи_Котраже,_Белог_Камена,_Вучковице_и_Пшаника-1] Marinković, Radovan M. (2016). Vekopisi Kotraže, Belog Kamena, Vučkovice i Pšanika. Guča: Biblioteka opštine Lučani. ISBN 978-86-88197-20-5.

[Политика-6] v "Politika", 23. maj 1935

[7] „Sveti Vladika Nikolaj (Velimirović)u Guči i Kotraži, PREGLED CRKVE EPARHIJE ŽIČKE, god. 20, br.6/7, Kraljevo, jun/jul, 1938.”. Blagovesnik. Arhivirano iz originala 27. 01. 2022. g. Pristupljeno 25. 12. 2024.

[1]

[a]

[b]

[v]

[g]

[2]

[3]