Srpska istinski pravoslavna crkva
| Srpska istinski pravoslavna crkva | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Osnivač | episkop Akakije Utešiteljevski (Stanković) |
| Osnivanje | 1996. |
| Priznanje | kanonski nepriznata |
| Verski poglavar | episkop Akakije Utešiteljevski (Stanković) |
| Sedište | Ralja (kod Beograda) |
| Jurisdikcija |  Srbija |
| Jezik | Crkvenoslovenski i srpski |
| Kalendar | Julijanski kalendar |
| uteshiteljevo | |
| Broj | |
| Upravnih područja | 2 eparhije |
Srpska istinski pravoslavna crkva (SIPC) verska je zajednica u Srbiji, koja je nastala nakon što se jedan deo sveštenstva i monaštva odvojio od Srpske pravoslavne crkve 1996. godine, koja je ne priznaje i smatra za nekanonsku. Njen osnivač i sadašnji verski poglavar je episkop Akakije Utešiteljevski (Stanković). U javnosti se članovi ove crkve neformalno nazivaju istinskim pravoslavnim hrišćanima, a ređe zilotima. Ova verska zajednica je deo istinskog pravoslavnog pokreta ili zilotizma, koji se protivi ekumenizmu i reformi kalendara.[a] Po njima, kanonske pravoslavne crkve su zapale u jeres. Srpska IPC je u opštenju sa Ruskom Zagraničnom Crkvom,[1] tačnije onim njenim delom koji nije priznao Moskovsku Patrijaršiju (2007. g.). Srpska istinski pravoslavna crkva, prema procenama, ima nekoliko stotina vernika.[traži se izvor]
Učenje
[uredi | uredi izvor]Srpska IPC smatra sebe kanonskim naslednicima i neodvojivim delom Srpske pravoslavne crkve „nakon što su arhijereji Srpske pravoslavne crkve otpali od pravoslavne hrišćanske vere, saradnjom sa bezbožnom komunističkom vlašću, ulaskom u opštenje sa novokalendarskim raskolnicima (i novopashalcima), i organskim članstvom u Svetskom savetu crkava, koje podrazumeva aktivno učešće u ekumenističkim aktivnostima sa jereticima i drugim nehrišćanskim religijama, ogrešujući se na takav način o Pravila Svetih Apostola, Vaseljenskih i Pomesnih Sabora i Svetih Otaca”.[2]
Odbacuju ekumenizam, kiprijanizam, sergijanizam[b] i novojulijanski kalendar kao moderne jeresi. Veruju, kao „naslednici svetorodne loze Nemanjića”, da je bogom ustanovljena vlast „pravoslavno samodržavlje”, te da bi ono moglo opet da se uspostavi pokajanjem srpskog naroda i njegovim povratkom u „istinsku crkvu”.[2]
Organizacija
[uredi | uredi izvor]Najviši organ upravljanja u Srpskoj istinski pravoslavnoj crkvi je Crkveno-narodni sabor koji se sastaje jednom u tri godine.[3] U periodu između Sabora najviši organ upravljanja Srpske IPC je Arhijerejski savet koji se sastaje jednom godišnje.
Istorija
[uredi | uredi izvor]Srpska istinski pravoslavna crkva nastala je 1990-ih godina, kada su se tri srpska monaha vratila iz manastira Esfigmen na Svetoj Gori. Među njima je bio i monah Akakije. Akakije se 1996. vratio u Srbiju i osnovao monaški skit na Fruškoj gori, u blizini manastira Nova Ravanica. Pokret prati doktrine starih kalendarista odbacujući sve pokušaje da se reformiše crkva, posebno ekumeniuzam i druge kontakte sa jereticima, kao i prihvatanje gregorijanskog kalendara.[4]
Prema podacima iz 2014. godine, broj sledbenika procenjen je na nekoliko stotina. U intervjuu iz 2010. godine, Efrosinija, igumanija manastira Novi Stjenik izjavila je da ih ima 350, ali da je broj simpatizera mnogo veći.[5]
Odnosi između SIPC i SPC su napeti. SPC smatra da su „raskolnici, fundamentalisti i jeretici”.[4] U članku u Svetosavlju, zvaničnom časopisu SPC, episkop Atanasije analizirao je istoriju i teologiju SIPC, pobijajući, kako on kaže, njihove „teološke zabune”.[6]
Crkve i manastiri
[uredi | uredi izvor]Sestrinstvo manastira Stjenik manastira u blizini Čačka odbio je, 2003. godine, lojalnost Srpskoj pravoslavnoj crkvi nakon što je potpisala Ekumensku povelju pristajući da održi Veliku hrišćansku zajedničku službu u Nišu 2013. Nakon što su izbačene iz manastira, osnovale su novi manastir, Novi Stjenik, u udaljenim Kučajskom planinama u istočnoj Srbiji. 2010. godine, manastir je imao 13 monahinja.[5] Od 2012. godine, SIPC gradi Utešiteljevski manastir u blizini Ralje, južno od Beograda. Ovaj manastir je zvanično episkopsko sedište episkopa Akakija Utešiteljevskog (Stankovića).[7][8]
Eparhije, parohije i manastiri
[uredi | uredi izvor]Srpska IPC ima dve eparhije: Eparhiju utešiteljevsku i Eparhiju šumadijsku. Eparhijski arhijerej Utešiteljevske eparhije je episkop utešiteljevski Akakije(Stanković), a eparhijski arhijerej Šumadijske eparhije je episkop šumadijski Nektarije (Ivanković).[3]
U Srpskoj IPC postoje i sledeće parohije:
- Parohija Blagovesti, Petrovgrad (Zrenjanin)
- Parohija Svetih ravnoapostolnih Konstantina i Jelene, Niška Banja, Niš
- Parohija Mala Gospojina, Radovanje (Velika Plana)
- Parohija Svetih Ćirila i Metodija, Vrdnik, Fruška gora
Manastiri Srpske IPC:
- Manastir Utešiteljevo[9], Ralja
- Manastir Uspenja Presvete Bogorodice, Koštunići (Ravna Gora)
- Manastir Novi Stjenik[10], Mikuljski kamen (Južni Kučaj)
- Skit Časnog Krsta, Lučak (Južni Kučaj)
Kontroverza oko dečjeg kampa
[uredi | uredi izvor]U avgustu 2014. godine, Srpska istinski pravoslavna crkva organizovala je Svetolazarev pravoslavni izviđački kamp na Kučajskim planinama u Srbiji, koji je okupio određen broj dece od 12 do 18 godina. Došli su pod budno oko javnosti nakon što je otkriveno da su decu učili kako da upravljaju replikama kalašnjikova, pored drugih vojničkih veština. Organizatori su optuženi za regrutaciju i zloupotrebu maloletne dece. Episkop Akakije i Efrosinija, igumanija manastira Novi Stjenik, tvrde da je kamp organizovan po uzoru na slične kampove u Rusiji, kao i izviđačke kampove koji postoje u svim delovima sveta, da se deca uče preživljavanju u prirodi i samoodbrani, kao i da je treniranje pucanja samo jedan dan od deset dana, koliko traje kurs. Policija i javni tužilac iz Bora započeli su istragu o ovom slučaju.[11][12]
Episkop SIPC Akakije tvrdi da se radi o izviđačkom patriotsko-crkvenom kampu, te da tu nema ničeg nezakonitog i nemoralnog. Takođe, navodi da ih uče da budu „rodoljubi viteškog kodeksa” i da „ako zatreba da umeju časno da odbrane svoj narod i svoju zemlju”, kao i „da postanu fizički izdržljiviji, duhovno i moralno jači, u duhu pravoslavno-svetosavskih i svetolazarevskih ideala”.[13]
Mitropolit zagrebačko-ljubljanski SPC Porfirije (Perić) smatra da kamp nema veze za hrišćanstvom i pravoslavljem, te da je skandalozan način na koji se zloupotrebljavaju deca. Verski analitičar Živica Tucović napominje da je vera iznad nacije jer ona nije sa ovog sveta, te da samo država i druge zakonom regulisane institucije mogu da organizuju vežbe sa oružjem, te da se ovako stvara versko-militantna organizacija čime se krši zakon, a može da se protumači i kao verski ekstremizam.[13]
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Napomene
[uredi | uredi izvor]- ^ To su Ruska katakombna crkva, Grčka, Rumunska i Bugarska starokalendarska crkva i Ruska Zagranična crkva.
- ^ Sergijanizam je crkveni termin, koji se najčešće shvata kao politika bezuslovne lojalnosti rukovodstva Ruske pravoslavne crkve u odnosu na sovjetsku bogobornu vlast. Početak ove politike vezuje se za „Deklaraciju“ od 29. jula 1927. godine, koju je pod pritiskom boljševičkih vlasti izdao zamenik Patrijaršijskog prestola, mitropolit Sergije (Stragorodski), po kome je ovaj pojam dobio ime. Pojam ima veoma izraženu negativnu konotaciju i smatra se vidom otpadništva, a po nekima čak i jeresi.
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ „http://rocana.org/ru/” (na jeziku: ruski). Pristupljeno 2022-09-12. Spoljašnja veza u
|title=(pomoć) - ^ a b „Srpska istinski pravoslavna crkva”. srpskaipc.blogspot.rs/.
- ^ a b Srpska IPC: Odluke donesene na Crkveno-narodnom saboru Srpske IPC, oktobar 2013
- ^ a b „Ko su ziloti, pravoslavni fundamentalisti”. Politika. 30. 4. 2010. Pristupljeno 30. 5. 2016.
- ^ a b „Liturgije u pećini”. Večernje novosti. 14. 8. 2010. Pristupljeno 30. 5. 2016.
- ^ „Svetosavlje”. svetosavlje.org. Pristupljeno 30. 5. 2016.
- ^ „Informativna zvanična internet prezentacija Pravoslavne Episkopije Utešiteljevske”. uteshiteljevo.blogspot.rs/. Pristupljeno 30. 5. 2016.
- ^ „Srbin istinski pravoslavan”. Pristupljeno 30. 5. 2016.
- ^ „UTEŠITELjEVO”. uteshiteljevo.blogspot.com (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-09-12.
- ^ „Stjeničanka”. stjenichanka.blogspot.com (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-09-12.
- ^ Lazarević, Zorica (3. 8. 2014). „Spavanje u pećinama, sklekovi i „kalašnjikovi”: Sekta u Kučajskim planinama sprema decu za rat”. Blic. Pristupljeno 30. 5. 2016.
- ^ Lončar, R. (7. 8. 2014). „Igumanija spremna za saslušanje”. Vesti online. Pristupljeno 30. 5. 2016.
- ^ a b Lončar, R. (5. 8. 2014). „Kalašnjikov u ime Hrista”. Vesti online. Pristupljeno 30. 5. 2016.
