Stara Čaršija (Novi Pazar)

Stara Čaršija (Novi Pazar)
Stara Čaršija (Novi Pazar)
Opšte informacije
Mesto	Novi Pazar
Opština	Novi Pazar
Država	Srbija
Vrsta spomenika	Prostorna kulturno-istorijska celina
Vreme nastanka	XVIII - XX vek
Tip kulturnog dobra	Spomenik kulture i prostorno kulturno istorijska celina od izuzetnog značaja
Stepen zaštite	Kulturna dobra od izuzetnog značaja
Nadležna ustanova za zaštitu	Zavod za zaštitu spomenika kulture Kraljevo

Kompleks Stara Čaršija u Novom Pazaru je prostorna kulturno-istorijska celina koja obuhvata deo grada Novi Pazar na desnoj obali reke Raške.

Čitav kompleks sadrži nekoliko spomenika iz perioda XV–XVIII veka, nastalih od vremena osmanskog osvajanja, kada se duž starog Carigradskog druma počelo da se izgrađuje naselje, do tada koncentrisano na suprotnoj strani rečnog korita. Prostor između nekada reprezentativnog Gazi Isa-begovog hamama i tvrđave s jedne strane, odnosno Altun-alem džamije sa mektebom s druge strane, prvobitno je bio izdeljen na stambene mahale, dok se razvoj čaršije vezuje tek za XIX vek. Tada nastaje niz zanatlijskih i trgovačkih radnji karakterističnih fasadnih rešenja koja su doprinosila orijentalnom, do danas u velikoj meri narušenom izgledu celine. Duboke strehe i izlozi sa ćepencima dočaravali su utisak trgovačke četvrti iz prošlog veka, gde su preovlađivale pekare građene po jedinstvenom tipu.

Čaršijski prostor započinje mostom nad Raškom, a završava se hanom „Granata“, izgrađenim sredinom XIX veka, u vreme kada je gradnja u ovom delu Novog Pazara bila najintenzivnija. Belo okrečenih fasada i sa elementima od drveta (prozori u nizu, tremovi, strehe), han se neposredno vezuje za čaršijske objekte čineći sa njima jedinstvenu gradsku velinu od ambijentalne vrednosti.

Kompleks je proglašen za kulturno dobro od izuzetnog značaja pod br. PKIC 22, 29. oktobra 1990. godine.

Literatura

• „Arheološka nalazišta od izuzetnog značaja“ (Ministarstvo kulture Republike Srbije)