Status Jerusalima
Status Jerusalima je opisan kao „jedno od najtežih pitanja u izraelsko-palestinskom sukobu “zbog dugotrajnog teritorijalnog spora između Izraela i Palestinaca”. Obe strane vide Jerusalim i tvrde da je njihov glavni grad. Deo spora i pitanja suvereniteta i statusa vezan je za zabrinutost oko mogućnosti pristupa svetim mestima u abrahamskim religijama; sadašnje versko okruženje u Jerusalimu podržava „status kvo bivšeg Otomanskog carstva”.[1][2] Kako je izraelsko-palestinski mirovni proces prvenstveno vodio opciju rešenja sa dve države, jedna od najvećih tačaka sporenja bio je Istočni Jerusalim, koji je bio deo Zapadne obale koju je aneksirao Jordan do početka izraelske okupacije 1967.
Ujedinjene nacije priznaju istočni Jerusalim (i Zapadnu obalu u celini) kao teritoriju nezavisne palestinske države, odbacujući izraelsko pravo na tu polovinu grada. Međutim, postoji širi konsenzus među međunarodnom zajednicom u pogledu toga da je Zapadni Jerusalim glavni grad Izraela, jer spada u suverenu teritoriju Izraela (prema zelenoj liniji) i priznat je kao pod izraelskom kontrolom od Sporazuma o primirju iz 1949. godine.[3]
Većina zemalja i organizacija podržava da zapadni Jerusalim i istočni Jerusalim budu dodeljeni kao glavni gradovi Izraelcima, odnosno Palestincima;[4] ovaj stav su podržale Ujedinjene nacije,[5][6] Evropska unija,[7][8] i Francuska, između ostalih. [9] Rusija, koja je članica bliskoistočnog kvarteta, već priznaje istočni Jerusalim kao palestinsku prestonicu i zapadni Jerusalim kao izraelsku prestonicu.[10]
Većina država članica Ujedinjenih nacija smatra da konačni status grada treba da bude rešen pregovorima i stoga su se zalagale za lociranje njihovih ambasada u Izraelu u Tel Avivu, dok se ne postigne sporazum o konačnom statusu. Pet zemalja ima ambasade u Izraelu u Jerusalimu: Sjedinjene Američke Države, Gvatemala, Honduras, Papua Nova Gvineja i samoproglašena statusno sporna Republika Kosovo*.[11][12]
Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ Moshe Hirsch, Deborah Housen-Couriel, Ruth Lapidoth. Whither Jerusalem?: Proposals and Positions Concerning the future of Jerusalem, Martinus Nijhoff Publishers, 1995. pg. 15. ISBN 978-90-411-0077-1.
- ^ Leigh Phillips (19 November 2009). "EU rebukes Israel for Jerusalem settlement expansion". EUObserver. "The issue of Jerusalem is one of the most intractable issues in the Israel-Palestine conflict. While both Israelis and Palestinians claim Jerusalem as their capital, most countries maintain their embassies in Tel Aviv while the occupied territories are administered by the Palestinian Authority in the town of Ramallah."
- ^ Moshe Hirsch, Deborah Housen-Couriel, Ruth Lapidoth. Whither Jerusalem?: Proposals and Positions Concerning the future of Jerusalem, Martinus Nijhoff Publishers, 1995. pg. 15. ISBN 978-90-411-0077-1.
- ^ Sherwood, Harriet (30. 1. 2014). „Israel-Palestinian peace talks: the key issues”. The Guardian. Pristupljeno 10. 12. 2017. „Both Israel and the future state of Palestine want Jerusalem as their capital. ... The international consensus is that Jerusalem would have to be the shared capital of both states.”
- ^ A/RES/67/19 of 4 December 2012. United Nations General Assembly. The General Assembly emphasized "the need for a way to be found through negotiations to resolve the status of Jerusalem as the capital of two States".
- ^ "Jerusalem must be capital of both Israel and Palestine, Ban says". UN News Centre. 28 October 2009.
- ^ 2012/2694(RSP) – 05/07/2012 Text adopted by Parliament, single reading. European Parliament. Archived from the original on 11 March 2014.
- ^ Leigh Phillips (19 November 2009). "EU rebukes Israel for Jerusalem settlement expansion". EUObserver. Quoting a statement by the European Union: "If there is to be genuine peace, a way must be found to resolve the status of Jerusalem as the future capital of two states."
- ^ Jerusalem's status: the statement made by the Israeli Prime Minister is detrimental to the final status negotiations Arhivirano 1 mart 2010 na sajtu Wayback Machine, French Ministry of Foreign and European Affairs, (21 May 2009)
- ^ Medvedev reaffirms Soviet recognition of Palestine (Ynet News, 18 January 2011) "Russian president says Moscow has not changed its position since 1988 when it 'recognized independent Palestinian state with its capital in east Jerusalem'"
- ^ Williams, Dan (5. 9. 2023). „Papua New Guinea opens embassy in Jerusalem”. Reuters (na jeziku: engleski). Pristupljeno 4. 11. 2023.
- ^ „Israel authorizes Slovakian embassy branch in Jerusalem”. The Jerusalem Post. Pristupljeno 10. 9. 2021.