Stevan Bajkić
Stevan Bajkić | |
|---|---|
 Stevan i Kruna Bajkić | |
| Puno ime | Stevan Bajkić |
| Datum rođenja | 11. novembar 1922. |
| Mesto rođenja | Orlovat,  Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca |
| Datum smrti | 31. januar 1965. |
| Mesto smrti | Orlovat,  SFR Jugoslavija |
Stevan Bajkić (Orlovat, 11. novembar 1922 — Orlovat, 31. januar 1965) bio je srpski književnik i pesnik „tužnih vizija”. Ostavio je obimno literarno delo ali to stvaralaštvo, zbog nerazumevanja, ni posle pola veka od njegove smrti, još nije našlo put do čitalaca.[1]
Biografija[uredi | uredi izvor]
Stevan potiče iz orlovatske zanatske, građanske porodice; od oca Cvetka kovača i majke Radojke (rođ. Jerkov iz Perleza) krojačice - modistkinje.[2] Mada je pohađao Građansku školu u Petrovgradu (Zrenjaninu), bio inteligentan i načitan, slovio se za „kovačkog kalfu”. Pomagao je ocu u njihovoj kovačkoj radnji. Bavio se u mlađim danima uspešno šahom i golubarstvom. Oboleo je od tada neizlečive bolesti, kao srednjoškolac u Velikom Bečkereku. Majka je prethodno umrla 1931. godine od iste boljke, kada je Stevica imao devet godina. Težak život, odrastanje bez majke, a potom oskudica i hronično bolovanje obeležili su mu književno delo. Sušica (tuberkuloza) - bolest mnogih naših starijih pisaca i umetnika, izolovala ga je prvo iz „društva”, a potom i ugrabila od „života”. Zbirku od preko 500 „ponajboljih” pesama je u očajanju spalio.
Sestra[uredi | uredi izvor]
Kruna Sejka Bajkić (1925—1999) krojačica, stekla je penziju radeći u seoskom kiosku u Orlovatu. Poput starijeg brata, živela je sama, nije se udavala. Bavila se takođe književnim radom, naročito posle njegove smrti. Rado je pisala rodoljubivu i ljubavnu poeziju.[3] U Kruninoj zaostavštini su ostali rukopisi sedam pozorišnih predstava, šest priča i preko dve stotine pesama. Njen pozorišni komad „Partizanka” (posvećen najboljoj drugarici poginuloj u ratu, Ivanki Ostojin) izvođen je od strane orlovatskih diletanata, povodom praznika Dana žena, sedamdesetih godina 20. veka.
Delo[uredi | uredi izvor]
Stevan Bajkić je krenuo je da piše u leto 1939. godine. Stvarao po uzoru na srpske književnike romantičare, Branka Radičevića i Đuru Jakšića. Zamerali su mu da nije kao poeta originalan: "Njihov kalup, a tvoje reči" (Milisavac). Bio je romantičar - u pogrešno vreme; usred vladajućeg soc-realizma. Rukopis obimnog romana "Porodična trilogija" (sastavljen iz tri dela: "Otac", "Majka" i "Sin") je odbacio beogradski "Nolit", u licu direktora književnika Mihajla Lalića. Bajkićeve izabrane pesme je odbio da štampa moćni Živan Milisavac, tadašnji urednik časopisa "Letopis Matice srpske". Bajkić je napisao pet romana, jedan pozorišni komad (sačuvan!), preko 200 pesama (sačuvanih!), desetak priča (sačuvanih!), "Autobiografiju" i "Dogme" (misli).[4] U pozorišnom komadu "Banatski seljaci" zamišljenom u tri čina, je živo predstavio vreme kolektivizacije i prinudnog otkupa u banatskom selu, 1948. godine. Roman "Jedan život" je 1953. godine posvetio američkom Crvenom krstu, u znak zahvalnosti za poslate injekcije antibiotika, koje su mu za desetak godina produžile život.[5] Rukopis jednog romana, sa tematikom iz predratnog beogradskog života, čuva se u Biblioteci grada Beograda, u Beogradu. Orlovatski list "Orao", objavio je 1998. godine, njegovu pesmu Uteha (iz 1951).[6]
Epilog[uredi | uredi izvor]
Porodica orlovatskog kovača Cvetka Bajkića, špicnamen "Sečanjski", je izumrla 1999. godine. Svi članovi, redom: majka, otac, sin, kćerka - pomrli su od tuberkuloze. Njihova interesantna stilski građena kuća 1922. godine od fine cigle, iako u dobrom stanju, srušena je iz sanitarno-higijenskih razloga 2005. godine. Obimna rukopisna građa brata i sestre, bili je odbačena na tavan neke šupe, da tamo propadne. Na orlovatske Bajkiće podseća još samo nadgrobni spomenik na Starom groblju u Orlovatu.