Tai-cu (dinastija Sung)

Tai-cu
Car Tai-cu iz dinastije Sung
Lični podaci
Puno ime	Džao Kuang-jin
Datum rođenja	(927-03-21)21. mart 927.
Mesto rođenja	Later Tang Dynasty,
Datum smrti	14. novembar 976.(976-11-14) (49 god.)
Mesto smrti	Kajfeng, Kinesko carstvo
Porodica
Supružnik	Empress Xiaohui, Empress Wang, Empress Song
Potomstvo	Zhao Dexiu, Zhao Dezhao, Zhao Delin, Zhao Defang
Roditelji	Džao Hongin Gospođa Du
Dinastija	Dinastija Sung
Kineski car
Period	960. - 976.
Prethodnik	Čai Cung-sjin
Naslednik	Džao Guang-ji

Car Tai-cu (21. mart 927 - 14. novembar 976) bio je kineski car (960—976) i prvi car iz dinastije Severni Sung. Lično ime mu je bilo Džao Kuang-jin. Otac mu je bio Džao Hongin, a majka Du. Poznat je po tome što je otpočeo ujedinjenje Kine pod svojom vlašću. Bio je pokrovitelj nauke i osnivao je škole u kojima se negovala sloboda govora i mišljenja.

Detinjstvo i mladost

Njegova porodica Džao nije bila plemenitog porekla jer njeni članovi nisu imali nikakve visoke položaje. Sam Džao Kuang-jin bio je odličan strelac, pa je kao oficir ušao u službu Guo Veia, koji je 951. godine svrgnuo poznu dinastiju Han, koja je posle smrti cara Liju Čeng-joua 950. godine ostala bez vladara. Guo Vei se proglasio za Guang-šuna, cara dinastije pozni Džou.

Vladavina

Prve godine

Posle istaknuća u borbi protiv odmetnutih careva dinastije severni Han i kidanske dinastije Lijao u bici kod Gaopinga, kada je 959. godine carski presto preuzeo sedmogodišnji Čai Cung-sjin, vojska je Džao Kuang-jina izvikala za cara i on je 4. februara 960. godine svrgnuvši dečaka sa negodovanjem seo na presto osnovavši dinastiju Sung. Dečak je sa majkom poslat u grad Sjing gde se sa njim postupalo sa poštovanjem. Džao Kuang-jin je uzeo ime Đijen-lung, koje je 4. decembra 963. godine promenio u Ćijen-d’. Čai Cung-sjina je potom 973. godine ubio Sjin Venjue, carski službenik, koji se nadao da će tako steći naklonost cara, ali je car čim je čuo za to proglasio opštu žalost i Čai Cung-sjina je sahranio sa počastima kakve dolikuju jednom caru.

Karta carstva Sung

Ratovanja na severu

Pokušavao je da pokori dinastiju Lijao i severni Han i na početku je lično prodro u njihovu zemlju i opseo grad Tajjuan, ali je konjica dinastije Lijao i dinastije Severnog Hana do nogu potukla njegovu vojsku u bici kod tog grada 968. godine.

Ratovanja na jugu

Posle toga je prestao napadati severne zemlje već je svoje napade okrenuo ka jugu, koji je bio mnogo slabiji, ali i materijalno bogatiji. Stoga je dotadašnji Ćijen-d’ 16. decembra iste godine promenio i ime u Kai-bao. Njegovo ratovanje na jugu je bilo daleko uspešnije i do svoje smrti je osvojio mnoštvo južnih teritorija.

Smrt

Car Kai-bao je umro 14. novembra 976. godine. Posthumno ime mu je Car Da-sjao, a hramovno Car Tai-cu. Iako je imao četiri odrasla sina presto je ustupio svom bratu Džao Guang-jiu.

Tai-cuovi preci

{{Porodično stablo | ime = Car Tai-cu iz dinastije Sung | style = font-size: 90%; line-height: 110%; | border = 1 | boxstyle = padding-top: 0; padding-bottom: 0; | boxstyle_1 = background-color: #fcc; | boxstyle_2 = background-color: #fb9; | boxstyle_3 = background-color: #ffc; | boxstyle_4 = background-color: #bfc; | boxstyle_5 = background-color: #9fe; |1 = 1. Car Tai-cu iz dinastije Sung |2= 2. Džao Hongin |4= 4. Džao Jing |8= 8. Džao Ting |9= 9. Gospođa Sang |- | rowspan="2" style="text-align:center;"| Baba (po ocu):
Gospođa Liu | style="text-align:center;"| Pradeda:
? |- | style="text-align:center;"| Prababa:
? |3= 3. Gospođa Du | rowspan="2" style="text-align:center;"| Deda (po majci):
Du Šuang, veliki kineski inspektor | style="text-align:center;"| Pradeda:
 ? |- | style="text-align:center;"| Prababa:
 ? |- style="text-align:center;" | rowspan="2"| Baba (po majci):
Gospođa Fan || Pradeda:
? |- | style="text-align:center;"| Prababa:
? |}

Izvori

• Denis Twitchett, Paul Jakov Smith (Hrsg.): The Sung Dynasty and its Precursors, 907–1279, Part 1 (= Cambridge History of China 5). Cambridge University Press, Cambridge 2009.