Pređi na sadržaj

Tegusigalpa

Uredi veze
Koordinate: 14° 05′ 39″ S; 87° 12′ 24″ Z / 14.094167° S; 87.206667° Z / 14.094167; -87.206667
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Tegusigalpa
Tegucigalpa
Tegus,[1] Tepay,[2]
Tegusigalpa
Zastava
Zastava
Administrativni podaci
Država Honduras
DepartmanFransisko Morazan
Stanovništvo
Stanovništvo‍
 — 2019.1.259.646
 — gustina840 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate14° 05′ 39″ S; 87° 12′ 24″ Z / 14.094167° S; 87.206667° Z / 14.094167; -87.206667
Aps. visina940 m
Površina751[3][4] km2
Tegusigalpa na karti Hondurasa
Tegusigalpa
Tegusigalpa
Tegusigalpa na karti Hondurasa
Ostali podaci
GradonačelnikHuan Garsija[5]
Poštanski broj11101[6]
Pozivni broj(+504)2[7]

Tegusigalpa (šp. Tegucigalpa)[8] US: /təˌ-/[9][10][11] je glavni i najveći grad Hondurasa. Tegusigalpa je poznat i pod nazivom Tegus,[1] i Tepaz.[12][13] Grad ima 1.682.725 stanovnika u širem području (2006). Tegusigalpa je po veličini treći grad u Centralnoj Americi.[14] Nalazi se na nadmorskoj visini od 940 m.

Španci su 29. septembra 1578. godine proglasili pravo na Tegusigalpu.[15] Dana 30. oktobra 1880. godine, grad je postao prestonica Hondurasa pod predsednikom Markom Aureliom Sotom, kada je premestio sedište vlade iz Komajagve,[16] koja je bila glavni grad Hondurasa od sticanja nezavisnosti 1841. godine. Ustavom iz 1936. godine Tegucigalpa i Komajagua su uspostavljene kao centralni okrug,[17] a sadašnji ustav Hondurasa iz 1982. nastavlja da definiše bratske gradove kao Centralni okrug[c] koji služi kao stalna nacionalna prestonica.[18][19]

Tegusigalpa se nalazi u južno-centralnom planinskom regionu poznatom kao departman Francisko Morazan, čiji je glavni grad departmana.[20] Grad se nalazi u dolini, okružen planinama. Tegusigalpa i Komajagua, kao gradovi pobratimi, fizički su odvojeni rekom Čoluteka.[21] Centralni okrug je najveći od 28 opština u departmanu Francisko Morazan.[22]

Tegusigalpa je najveći i najnaseljeniji grad Hondurasa, kao i politički i administrativni centar nacije. Tegusigalpa je domaćin 25 stranih ambasada i 16 konzulata.[23][24] To je matična baza nekoliko državnih entiteta kao što su ENEE i Hondutel, nacionalne energetske i telekomunikacione kompanije, respektivno.[25] Grad je takođe dom najvažnijeg javnog univerziteta u zemlji, Nacionalnog autonomnog univerziteta Hondurasa,[26] kao i nacionalnog fudbalskog tima.[27] Grad opslužuju dva međunarodna aerodroma, Komajagua i Tonkontin.[28][29][30]

Kancelarija gradonačelnika Centralnog okruga (Alcaldia Municipal del Distrito Central) je upravni organ grada,[31] na čijem čelu je gradonačelnik[32] i 10 odbornika koji čine opštinsku korporaciju (Corporación Municipal).[33] S obzirom da je i sedište departmana, kancelarija guvernera Franciska Morazana takođe se nalazi u glavnom gradu. Godine 2008, grad je funkcionisao na osnovu odobrenog budžeta od 1,555 milijardi lempira (82,189,029 USD).[34] U 2009. godini, gradska vlada je prijavila prihod od 1,955 milijardi lempira (103,512,220 američkih dolara), više od bilo kog drugog glavnog grada u Centralnoj Americi osim grada Panama.

Infrastruktura Tegusigalpe nije pratila rast stanovništva.[35] Nedovoljno urbanističko planiranje,[36] gusto zbijena urbanizacija i siromaštvo[37] su stalni problemi.[38] Jako zakrčeni putevi, gde putna infrastruktura nije u stanju da efikasno nosi preko 400.000 vozila, svakodnevno stvara haos.[39] Nacionalne i lokalne vlasti preduzele su korake za poboljšanje i proširenje infrastrukture, kao i za smanjenje siromaštva u gradu.[40][41]

Geografija

[uredi | uredi izvor]

Tegusigalpa se nalazi na jugu Hondurasa u planinskoj kotlini. Reka Čoluteka teče između Tegusigalpe i grada Komojaguela. Tegusigalpa i Komojaguela čine zajednički glavni grad Hondurasa. Teren na kome se nalazi grad je brdovit. U središnjem delu grada je brdo Pikačo na kojem se nalaze uglavnom stambeni objekti. U predgrađima ima mnogo siromašnih četvrti tipa favela.

Klima

[uredi | uredi izvor]

Veći deo Hondurasa ima tropsku klimu, ali Tegusigalpa zbog veće nadmorske visine ima hladniju i ugodniju klimu.

Klima Tegusigalpe (Tegusigalpa aerodrom) 1961–1990, ekstremi 1951–sadašnjost
Pokazatelj \ Mesec .Jan. .Feb. .Mar. .Apr. .Maj. .Jun. .Jul. .Avg. .Sep. .Okt. .Nov. .Dec. .God.
Apsolutni maksimum, °C (°F) 33,0
(91,4) 		34,5
(94,1) 		35,5
(95,9) 		36,6
(97,9) 		36,9
(98,4) 		34,5
(94,1) 		35,9
(96,6) 		36,9
(98,4) 		34,2
(93,6) 		34,8
(94,6) 		32,8
(91) 		31,4
(88,5) 		36,9
(98,4)
Maksimum, °C (°F) 25,7
(78,3) 		27,4
(81,3) 		29,5
(85,1) 		30,2
(86,4) 		30,2
(86,4) 		28,6
(83,5) 		27,8
(82) 		28,5
(83,3) 		28,5
(83,3) 		27,3
(81,1) 		26,0
(78,8) 		25,4
(77,7) 		27,9
(82,2)
Prosek, °C (°F) 19,5
(67,1) 		20,4
(68,7) 		22,1
(71,8) 		23,4
(74,1) 		23,6
(74,5) 		22,6
(72,7) 		22,1
(71,8) 		22,4
(72,3) 		22,2
(72) 		21,5
(70,7) 		20,4
(68,7) 		19,7
(67,5) 		21,7
(71,1)
Minimum, °C (°F) 14,3
(57,7) 		14,5
(58,1) 		15,5
(59,9) 		17,1
(62,8) 		18,2
(64,8) 		18,2
(64,8) 		18,0
(64,4) 		18,0
(64,4) 		17,9
(64,2) 		17,6
(63,7) 		16,3
(61,3) 		15,0
(59) 		16,7
(62,1)
Apsolutni minimum, °C (°F) 4,5
(40,1) 		7,2
(45) 		4,7
(40,5) 		8,9
(48) 		11,1
(52) 		12,4
(54,3) 		12,6
(54,7) 		12,2
(54) 		11,0
(51,8) 		10,0
(50) 		7,7
(45,9) 		6,8
(44,2) 		4,5
(40,1)
Količina padavina, mm (in) 5,3
(0,209) 		4,7
(0,185) 		9,9
(0,39) 		42,9
(1,689) 		143,5
(5,65) 		158,7
(6,248) 		82,3
(3,24) 		88,5
(3,484) 		177,2
(6,976) 		108,9
(4,287) 		39,9
(1,571) 		9,9
(0,39) 		871,7
(34,319)
Dani sa padavinama (≥ 1.0 mm) 1 1 1 2 9 12 9 9 13 10 4 2 73
Relativna vlažnost, % 71 66 62 60 67 75 74 73 76 78 77 75 71
Sunčani sati — mesečni prosek 220,8 229,4 268,5 242,8 216,3 171,7 192,5 204,8 183,4 200,4 199,2 212,2 2.542
Izvor #1: NOAA[42]
Izvor #2: Deutscher Wetterdienst (humidity, 1951–1993)[43] Meteo Climat (record highs and lows)[44]

Istorija

[uredi | uredi izvor]

Tegusigalpu su osnovali španski doseljenici 29. novembra 1578. Grad su nazvali "Villa de San Miguel de Heredia de Tegucigalpa" Ime Tegusigalpa dolazi iz majanskog jezika i znači "srebrno brdo". Grad je osnovan na nalazištu rude srebra i bio je značajan rudarski centar. Nalazište srebra je glavni povod španskog naseljavanja Hondurasa.

Honduras je proglasio nezavisnost 1821. godine, ali je između 1823. i 1838. godine bio deo Federalnih Republika Srednje Amerike. Honduras je u početku više puta selio glavni grad između Tegusigalpe i grada Comayagua, a od 1880. je glavni grad za stalno ostao u Tegusigalpi.

Grad je bio relativno mali do 1970. godine kad u Hondurasu jača industrijalizacija i dolazi mnogo doseljenika iz seoskih krajeva. Kasnije se grad širi i nastaju nove četvrti uz postojeće kolonijalno jezgro. Uragan Mič je pogodio 1998. godine Tegusigalpu, kada je grad bio poplavljen i doživeo velike štete.

Stanovništvo

[uredi | uredi izvor]
Demografija
1961.1974.1988.2001.2013.
164.941302.483595.931850.4451.157.509

Etnička i rasna struktura Tegusigalpe je slična strukturi Hondurasa. Oko 90% stanovnika glavnog grada su mestici sa manjinom belaca španskog porekla. Prisutni su kineski[45] i arapski imigranti, što se tiče Arapa pretežno su iz Palestine.[46] Ima i pripadnika autohtonih indijanskih naroda i stanovništva afričkog porekla.

Privreda

[uredi | uredi izvor]

Struktura privrednih aktivnosti u gradu je sledeća: trgovina (42,86%), industrija (16,13%), ugostiteljstvo (14,43%), bankarstvo (10,12%), usluge (8,94%), zdravstvo (3,90%), i ostalo (3,60%). Industrijska proizvodnja obuhvata tekstilnu industriju, proizvodnju šećera, duvansku industriju, industriju stakla, metalnu, plastičnu, hemijsku, elektro, mašinsku i industriju guma.[47] Na obodu grada je i dalje prisutno prisutno rudarstvo, eksploatišu se rude srebra, olova i cinka.

Saobraćaj

[uredi | uredi izvor]

Iako najvažniji aerodrom u Hondurasu, aerodrom Tonkontin u Tegusigalpi važi za jedan od najopasnijih aerodroma u svetu, sa veoma kratkom pistom i u potpunosti okružen urbanizovanim prostorom glavnog grada.[48]

Partnerski gradovi

[uredi | uredi izvor]
Tegucigalpa viewed from El Picacho-United Nations Park
Tegusigalpa gledana sa El Pikaa - parka Ujedinjenih nacija

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ a b Tiroren (2008). „Meaning of word "Tegus"”. tuBabel.com. Pristupljeno 29. 6. 2011. 
  2. ^ „Enjoy your Tegucigalpa Expat Experience”. InterNations.org. 22. 5. 2011. Pristupljeno 29. 6. 2011. 
  3. ^ „Distrito central: Informacion del municipio”. XVII Censo de Población y VI de Vivienda 2013. Arhivirano iz originala 19. 8. 2016. g. Pristupljeno 30. 7. 2016. 
  4. ^ Mario Martin (2. 6. 2009). „Spanish: Urban and Environmental Complexity of Tegucigalpa” (PDF). Centro de Diseño, Arquitectura y Construcción (CEDAC). Arhivirano iz originala (PDF) 27. 3. 2012. g. Pristupljeno 15. 7. 2011. 
  5. ^ AMDC (10. 9. 2011). „Members of the Municipal Corporation”. AMDC. Pristupljeno 28. 9. 2011. 
  6. ^ Honducor (2008-05-10). „ZIP Codes for Honduras”. Honduras.com. Arhivirano iz originala 26. 12. 2018. g. Pristupljeno 2011-06-29. 
  7. ^ Hondutel (2009-10-14). „Honduras Country Codes”. CallingCodes.org. Arhivirano iz originala 26. 12. 2018. g. Pristupljeno 2010-06-29. 
  8. ^ „Tegucigalpa”. Lexico UK English Dictionary. Oxford University Press. Arhivirano iz originala 2020-11-26. g. 
  9. ^ „Tegucigalpa”. The American Heritage Dictionary of the English Language (5th izd.). Boston: Houghton Mifflin Harcourt. 2014. Pristupljeno 3. 8. 2019. 
  10. ^ „Tegucigalpa”. Merriam-Webster Dictionary. Pristupljeno 3. 8. 2019. 
  11. ^ Mario Secoff (2005-03-13). „Municipality of Tegucigalpa-Distrito Central section”. Angelfire. Arhivirano iz originala 28. 9. 2011. g. Pristupljeno 2011-06-29. 
  12. ^ „Enjoy your Tegucigalpa Expat Experience”. InterNations.org. 2011-05-22. Arhivirano iz originala 26. 12. 2018. g. Pristupljeno 2011-06-29. 
  13. ^ „Téguz y no Tegus, algo que todos debemos saber…”. vuelvealcentro.com. 2016-10-10. Arhivirano iz originala 18. 10. 2016. g. Pristupljeno 2017-01-30. 
  14. ^ Kiara Pacheco (2010-10-15). „Spanish:What is the capital of Honduras?”. saberia.com. Arhivirano iz originala 1. 4. 2017. g. Pristupljeno 2011-06-29. 
  15. ^ Oscar Acosta (original) (2011-02-13). „About Tegucigalpa”. Emporis Corporation. Arhivirano iz originala 2. 11. 2012. g. Pristupljeno 2011-06-29. 
  16. ^ Anonymous at the Honduras National Library (2008-05-19). „Spanish:Tegucigalpa, a particular story-pg. 3” (PDF). Francisco Morazán National Pedagogic University. Arhivirano iz originala (PDF) 2011-11-04. g. Pristupljeno 2011-06-29. 
  17. ^ Government of Honduras (2001-02-01). „1936 Constitution of Honduras-Decree No. 53, reformed Article 179”. HistoriadeHondura.hn. Arhivirano iz originala 2014-03-24. g. Pristupljeno 2011-06-29. 
  18. ^ Government of Honduras (2001-01-31). „1982 Constitution of Honduras-Title I, Chapter I, Article 8”. Honduras.net. Arhivirano iz originala 1. 11. 2017. g. Pristupljeno 2011-06-29. 
  19. ^ Government of Honduras (2001-01-31). „1982 Constitution of Honduras-Title V, Chapter XI, Article 295”. Honduras.net. Arhivirano iz originala 2011-06-14. g. Pristupljeno 2011-06-29. 
  20. ^ BATMAN (2008-06-30). „Spanish: Department of Francisco Morazán”. ecohonduras.net. Arhivirano iz originala 2011-09-06. g. Pristupljeno 2011-06-29. 
  21. ^ OPTURH writer (2010-03-15). „Spanish: Tegucigalpa, a city with much history”. Operadores de Turismo Receptivo de Honduras. Arhivirano iz originala 2011-10-26. g. Pristupljeno 2011-06-29. 
  22. ^ „Spanish: Map of Francisco Morazán Department”. zonu.com. 2009-05-13. Arhivirano iz originala 3. 3. 2016. g. Pristupljeno 2011-06-29. 
  23. ^ Foundation for the Investment and Development of Exportations (FIDE) (2009-08-04). „Embassies and Consulates in Honduras”. hondurasinfo.hn. Arhivirano iz originala 2013-06-16. g. Pristupljeno 2011-06-29. 
  24. ^ GoAbroad.com writer (2011-02-28). „Embassies in Honduras”. GoAbroad.com. Arhivirano iz originala 3. 3. 2016. g. Pristupljeno 2011-06-29. 
  25. ^ hondurasinfo.hn writer (2006-06-12). „Government Offices in Tegucigalpa”. .hondurasinfo.hn. Arhivirano iz originala 2013-06-16. g. Pristupljeno 2011-06-29. 
  26. ^ Junta de Dirección Universitaria (2010-03-29). „National Autonomous University of Honduras”. UNAH. Arhivirano iz originala 27. 5. 2013. g. Pristupljeno 2011-06-29. 
  27. ^ FENAFUTH (2010-01-08). „Honduras National Autonomous Football Federation (FENAFUTH)”. fenafuth.org. Arhivirano iz originala 2. 7. 2018. g. Pristupljeno 2011-06-29. 
  28. ^ Ryan Bert (2001-04-29). „Difficult Approach + Short Runway = Challenge”. Airliners.net. Arhivirano iz originala 26. 5. 2016. g. Pristupljeno 2011-06-29. 
  29. ^ Jaclyn Liechti; Kate Sitarz (2010-07-31). „World's Scariest Airports”. SmarterTravel.com. Arhivirano iz originala 3. 3. 2016. g. Pristupljeno 2010-06-29. 
  30. ^ Microsoft Flight Simulator X (2007-06-04). „Tegucigalpa's Toncontín”. SimTours.net. Arhivirano iz originala 27. 7. 2018. g. Pristupljeno 2010-06-29. 
  31. ^ Juan Diego Zelaya; Vice Mayor (jun 2010). „AMDC Organization Chart” (PDF). AMDC. Arhivirano iz originala (PDF) 2012-03-27. g. Pristupljeno 2011-09-28. 
  32. ^ AMDC (2008-10-24). „Central District Mayor”. AMDC Transparencia. Arhivirano iz originala 2011-10-28. g. Pristupljeno 2011-06-29. 
  33. ^ AMDC (2008-10-24). „Central District Municipal Corporation”. AMDC Transparencia. Arhivirano iz originala 2011-10-28. g. Pristupljeno 2011-06-29. 
  34. ^ Alcaldia Municipal del Distrito Central (2008-02-12). „Spanish:Tegucigalpa City Hall approves budget of 1.555 billion lempiras for 2008”. Hondudiario.com. Arhivirano iz originala 2012-01-29. g. Pristupljeno 2011-06-29. 
  35. ^ El Nuevo Herald (2009-09-30). „Spanish:Tegucigalpa reaches 431st birthday in tension”. zonadenoticias.com. Arhivirano iz originala 2012-03-26. g. Pristupljeno 2011-06-29. 
  36. ^ Karla Gomez (2011-05-09). „Spanish: Zoning laws do not impede businesses invading residential zones”. El Heraldo de Honduras. Arhivirano iz originala 2014-09-20. g. Pristupljeno 2011-06-29. 
  37. ^ El Nuevo Herald (2009-09-30). „Spanish:Tegucigalpa with high-risk zones for construction”. zonadenoticias.com. Arhivirano iz originala 2013-06-04. g. Pristupljeno 2011-06-29. 
  38. ^ Reducing Risks of Landslides and Earthquakes-PNUD (2010-11-19). „Spanish: Unorganized growth of the city requires a 'stop'”. Revista Construir. Arhivirano iz originala 2015-02-04. g. Pristupljeno 2011-06-29. 
  39. ^ „Spanish: Government of Honduras seeks reducing traffic”. El Heraldo de Honduras. 2011-02-24. Arhivirano iz originala 2011-02-27. g. Pristupljeno 2011-06-29. 
  40. ^ Sheila Salgado (2011-04-27). „Spanish: BCIE grants US$46.1 million for infrastructure in Tegucigalpa”. hondudiario.com. Arhivirano iz originala 2013-01-25. g. Pristupljeno 2011-09-28. 
  41. ^ Central District Municipal Office (AMCD) (2008-09-25). „Spanish: Capital450-the city we want!”. AMCD. Arhivirano iz originala 15. 1. 2019. g. Pristupljeno 2011-09-28. 
  42. ^ „Tegucigalpa Climate Normals 1961–1990”. National Oceanic and Atmospheric Administration. Pristupljeno 24. 1. 2016. 
  43. ^ „Klimatafel von Tegucigalpa (Int. Flugh.) / Honduras” (PDF). Baseline climate means (1961–1990) from stations all over the world (na jeziku: German). Deutscher Wetterdienst. Pristupljeno 24. 1. 2016. 
  44. ^ „Station Tegucigalpa” (na jeziku: French). Meteo Climat. Pristupljeno 12. 6. 2016. 
  45. ^ http://www.angelfire.com/ca5/mas/etnias/chino/chino.html (jezik: španski)
  46. ^ http://www.angelfire.com/ca5/mas/etnias/arab/arab.html (jezik: španski)
  47. ^ http://www.capital450.hn/doc/planciudad.pdf Arhivirano na sajtu Wayback Machine (27. mart 2012) (jezik: španski)
  48. ^ https://www.nationalgeographic.rs/galerija/2128/reportaze/galerije/2267-deset-najstrasnijih-aerodroma-na-svetu.html
  49. ^ City of New Orleans Mayor’s Press Office (22. 7. 2010). „Tegucigalpa...and New Orleans have an existing sister city partnership”. nola.gov. Arhivirano iz originala 2. 11. 2011. g. Pristupljeno 23. 7. 2011. 
  50. ^ Taipei City Government (21. 9. 1999). „Sister cities of Taipei”. tcc.gov.tw. Arhivirano iz originala 20. 5. 2011. g. Pristupljeno 23. 7. 2011. 
  51. ^ Madrid City Government (18. 10. 2009). „Sister cities of Madrid”. madrid.es. Arhivirano iz originala 22. 3. 2012. g. Pristupljeno 23. 7. 2011. 
  52. ^ „Sister Cities, Public Relations”. Guadalajara municipal government. Arhivirano iz originala 2. 3. 2012. g. Pristupljeno 12. 3. 2013. 
  53. ^ Greater Fort Lauderdale Sister Cities International (4. 5. 2007). „Sister cities of Belo Horizonte”. gflsci.org. Arhivirano iz originala 26. 7. 2011. g. Pristupljeno 23. 7. 2011. 
  54. ^ El Heraldo editor (14. 10. 2010). „Spanish: Tegucigalpa and Quito are now sister cities”. ElHeraldo.hn. Arhivirano iz originala 20. 9. 2014. g. Pristupljeno 23. 7. 2011. 

Literatura

[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Тегусигалпа&oldid=28420293”