Tovarnički pokolj
| Tovarnički pokolj | |
|---|---|
   Tovarnik Tovarnik na mapi Hrvatske; crveno: područja pod kontrolom JNA / SAO Krajine krajem 1991. godine | |
| Mesto | Tovarnik |
| Datum | 22. septembar 1991. |
| Meta | Hrvati |
| Ubijeno | 76 |
| Počinioci | JNA i srpske paravojne jedinice |
Tovarnički pokolj je ubistvo 76 hrvatskih civila od strane JNA, srpskih paravojnih jedinica i lokalnih Srba 22. septembra 1991. godine u selu Tovarnik.
Pozadina
[uredi | uredi izvor]Selo Tovarnik, koje se nalazi 25 kilometara od Vukovara prema granici sa Srbijom, našlo se je na putu JNA, čija je kolona tenkova u septembru 1991. godine iz susjednog Šida,[1][traži se bolji izvor] u koji je stigla iz Beograda 19. istog mjeseca, krenula ka tom gradu da razbije opsadu ondašnje kasarne i potom nastavi ka Zagrebu.
Napad na Tovarnik
[uredi | uredi izvor]Napad na Tovarnik počeo je 20. septembra oko 8:30. Branioce Tovarnika činilo je tristotinak mještana, tridesetak policajaca iz Slavonskog Broda i Varaždina i grupa pripadnika 1. A brigade Zbora narodne garde koja se ondje zadržala na putu za Ilok. Uspjeli su uništiti tri tenka i jedan transporter i zarobiti dva tenka.[1] Odbrana Tovarnika slomljena je u popodnevnim satima trećeg dana.[2]
Bjesomučno je granatirana katolička crkva, čiji zvonik je srušen, a iz dva aviona je pogođen i srušen TV odašiljač. Tokom opsade, poginula su dva Srbina, dok u Hrvata nije poginuo niko, zahvaljujući dobro utvrđenim podrumima u kojima su se krili.[3]
Branioci i većina civila potom su napustili Tovarnik. JNA je prvo zauzela glavnu ulicu i tako Tovarnik presjekla na veću sjevernu i manju južnu polovinu, pa su oni iz sjevernog dijela prešli u Lovas a potom u Ilok a oni iz južnog u Nijemce.[1]
Ubistva
[uredi | uredi izvor]Od mještana koji nisu uspjeli napustiti Tovarnik ili su odlučili ostati, mnogi su završili strijeljani. Od ostalih, mnogi su zlostavljani na više načina. Bili su odvođeni u jednu od lokalnih kuća, gdje su bili premlaćivani, ranjavani i mučeni strujom, od čega su neki preminuli. Bili su odvoženi prvo u Šid a odatle u logor u Begejcima ili u Mitrovici. Bili su prinuđeni tovariti imovinu na kamione radi odvoženja u Srbiju i sahranjivati ubijene.[4]
Dana 8. mjeseca oktobra, ubijen je seoski sveštenik Ivan Burik. Ubili su ga pripadnici paravojne formacije „Dušan Silni”. Njegov ubica se je kasnije u Lovasu pohvalio da je ubio „ustaškog popa” i danima je nosio njegovu svešteničku kapu.[5]
Ukupno je ubijeno 76 mještana, a za nekoliko ih se i dalje traga. Godine 1997, tijela ubijenih su ekshumirana, velikom većinom iz iste masovne grobnice, a sahranjena su 31. januara 1998. godine; taj dan je nazvan „dan kada je Tovarnik plakao”. Tačno 15 godina kasnije, dana 31. januara 2013. godine, u Tovarniku je otkriven spomenik žrtvama ovog zločina. Pred tim spomenikom se svakog 31. januara tim žrtvama odaje počast. Za masovni zločin u Tovarniku za sada niko nije odgovarao.[5]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b v Horvatić, Petar (2017-09-20). „20. rujna 1991. Tovarnik i Ilača – bitka zbog koje je TV Srbija izvještavala da su Hrvati nadljudi”. narod.hr (na jeziku: hrvatski). Pristupljeno 2024-09-09.
- ^ „Selo na kojem je “JNA slomila zube” – okupiran Tovarnik”. Braniteljski portal (na jeziku: hrvatski). 2020-09-22. Arhivirano iz originala 10. 09. 2024. g. Pristupljeno 2024-09-09.
- ^ Penava, Šimun (10. 6. 1994). „Memento za Tovarnik (svibanj-rujan 1991)”. Sociologija i prostor: časopis za istraživanje prostornoga i sociokulturnog razvoja: 101—109. Arhivirano iz originala 11. 09. 2024. g. Pristupljeno 11. 09. 2024 — preko portala Hrčak.
- ^ „TOVARNIK: Srbi su mučki ubili 48 civila, pa ih bacili u masovnu grobnicu…”. Braniteljski portal (na jeziku: hrvatski). 2020-01-31. Arhivirano iz originala 10. 09. 2024. g. Pristupljeno 2024-09-10.
- ^ a b „Dan kada je Tovarnik plakao:Optužnica za ratni zločin u Tovarniku je namjerno izostavila nalogodavce, zapovjednike JNA i funkcionere srpske paradržave…”. Braniteljski portal (na jeziku: hrvatski). 2018-09-23. Pristupljeno 2024-09-09.