Univerzitetski grad (Banja Luka)

Područje za upravljanje resursima Univerzitetski grad je zaštićeno prirodno dobro Republike Srpske. Nalazi se u Banjalučkom naselju Borik i zauzima površinu od 273.817 m². Područje je zaštićeno od 2012. godine i nalazi se pod upravom Instituta za genetičke resurse pri Univerzitetu u Banjoj Luci.^[1]

U celom kompleksu područja registrovano je oko 100 taksona od kojih se 81 nalazi u zaštićenom parku. Park čine 1.423 stabala od čega 1.321 drveća i 102 žbunja. Najazstupljenija su stabla obične i bodljikave smrče i platana. Drvored platana dug je 270 metara i čini ga 99 stabala Platanus x acerifolia (Aiton) Willd.^[2]

Nadomak obale Vrbasa vegetaciju čine šume vrbe i topole, lijeska, hmelj, svib, divlja ruža, divlja kurika, zova, orah i crni dud.

Opis dobra

Univerzitetski grad je nastao kao austrougarska kasarna u širem centru Banjaluke. Projektovan je u mješovitom stilu, kombinovanjem pejzažnog izraza sa manjim učešćem geometrijskog stila. Područje predstavlja najznačajniji parkovski prostor u Banjaluci. Predložena zaštita u svrhu očuvanja dendrofonda, ornitofaune, objekata kulturno-istorijskog nasljeđa, uspostavljanja botaničke bašte i arboretuma i obavljanja naučnih i nastavnih aktivnosti.

Vrijednosti dobra

Kao najznačajnija vrijednost Univerzitetskog grada izdvaja se drvored platana čija dužina iznosi 270 metara, a koji se sastoji od 99 stabala. Kao značajna cjelina izdvaja se dvorište III paviljona Studentskog centra Nikola Tesla. Ornitološkim istraživanjima je zabilježeno 55 vrsta ptica. Unutar zaštićenog područja postoje i 2 objekta koji posjeduju kulturno-istorijske vrijednosti. To su zgrada Rektorata i zgrada Tereza, oba iz austrougarskog perioda.

Biljne vrste

Za spomenike prirode, unutar zaštićenog područja izdvojeni su:

4 žuta bora;
2 poljska jasena;
grupa stabala močvarnog taksodijuma;
papirasta breza;
japanska sofora;
hrast lužnjak; himalajski borovac;
nutkanski pačempres;
stablo trešnje.

Režim zaštite

Područje za upravljanje resursima Univerzitetski grad nalazi se pod II i III stepenom zaštite. Pod II stepenom zaštite obuhvaćeni su posebno vrijedna pojedinačna stabla, grupacije stabala, pojas uz rijeku Vrbas i površina rezervisana za botaničku baštu, dok se ostali zasadi nalaze pod III stepenom zaštite.^[3]

Kao posebni spomenici prirode izdvajaju se:

poljski jasen (stablo broj: 1295)
poljski jasen (stablo broj: 1318)
hrast lužnjak (stablo broj: 1160)
grupacija močvarnih taksodijuma (, stabla broj: 1047, 1048, 1049)
drvored platana
nutkanski pačempres (, stablo broj: 383)
žuti bor (stablo broj 1073)
žuti bor (stablo broj 620)
žuti bor (stablo broj 460)
žuti bor (stablo broj 670)
papirasta breza (stablo broj 666)
himalajski borovac (stablo broj 446)
japanska sofora (stablo broj 1266)
trešnja (stablo broj 866)

Botanička bašta

Inicijativa za osnivanje botaničke bašte u sklopu Univerzitetskog gdrada, nastala je 2004. godine kada je i prihvaćena od strane Gradske Skupštine. Do 2012. godine zasađeno je oko 300 stabala. Pored novozasađenih stabala, botaničku baštu čine i biljke sačuvane i zasađene pre 2004. godine, kada je pordručje bilo deo vojne kasarne Vrbas. Najznačajnija biljka iz tog perioda je stablo Džefrijevog bora.

Izvori

Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju (2015):Izmjena i dopuna prostornog plana Republike Srpske do 2025. Banjaluka: Urbanistički zavod
SLUŽBENI GLASNIK REPUBLIKE SRPSKE: Rješenje o zaštiti Područja za upravljanje resursima Univerzitetski grad
Republički zavod za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa Republike Srpske:Zaštićeno područje za upravljanje resursima Univerzitetski grad^{[mrtva veza]}

Reference

^ „Rješenje za stavljanje pod zaštitu kompleksa „Univerzitetski grad” kao zaštićeno područje za upravljanje resursima” (pdf). Službeni glasnik Republike Srpske. str. 76. Pristupljeno 23. septembar 2015.
^ „Područje za upravljanje resursima kompleksa "Univerzitetski grad" u Banjaluci; 2012.”. Republički zavod za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nacljeđa Republike Srpske. 2012. Arhivirano iz originala (pdf) 19. 07. 2017. g. Pristupljeno 23. septembar 2015.
^ „PROGRAM UPRAVLjANjA ZAŠTIĆENIM PODRUČJEM ZA UPRAVLjANjE RESURSIMA „UNIVERZITETSKI GRAD“ za period 2013—2015. godine” (pdf). Univerzitet u Banjoj Luci Institut za genetičke resurse. Pristupljeno 23. septembar 2015.

[1] „Rješenje za stavljanje pod zaštitu kompleksa „Univerzitetski grad” kao zaštićeno područje za upravljanje resursima” (pdf). Službeni glasnik Republike Srpske. str. 76. Pristupljeno 23. septembar 2015.

[2] „Područje za upravljanje resursima kompleksa "Univerzitetski grad" u Banjaluci; 2012.”. Republički zavod za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nacljeđa Republike Srpske. 2012. Arhivirano iz originala (pdf) 19. 07. 2017. g. Pristupljeno 23. septembar 2015.

[3] „PROGRAM UPRAVLjANjA ZAŠTIĆENIM PODRUČJEM ZA UPRAVLjANjE RESURSIMA „UNIVERZITETSKI GRAD“ za period 2013—2015. godine” (pdf). Univerzitet u Banjoj Luci Institut za genetičke resurse. Pristupljeno 23. septembar 2015.

[1]

[2]

[3]