Fetoskopija
| Fetoskopija | |
|---|---|
 Fetalni endoskop | |
| ICD-9-CM | 75.31 |
| MeSH | D005332 |
Fetoskopija je dijagnostička i terapijska procedura tokom trudnoće koja omogućava lekaru da vidi nerođenu bebu u materici (materici). Koristi se za procenu i lečenje urođenih poremećaja. Zasniva se na umetanju tanke, optičke cevi (endoskopa ili fetoskopa) u matericu kroz mali rez na trbuhu. Kako fetoskop ima malu kameru na frhu on omogučava lekaru da vidi unutrašnjost materice i amnionske kese (kese koja drži bebu u materici).
Kako je fetoskop šupalj, kroz njega može da se ubaci hirurški instrument što, omogućava lečenje određenih stanja fetusa ili dobijanje uzorka tkiva ( biopsija).[1]
U nekim slučajevima, fetoskop može da se ubaci kroz grlić materice umesto kroz zid trbuha.
Dobre strane fetoskopije
[uredi | uredi izvor]Fetoskopija je minimalno invazivna, alternativne metode klasičnu operaciji fetusa koja uključuju pravljenje većih rezova u trbuhu u blizini materice. Kako je klasična operacija otvorena abdominalne procedure ona je invazivnija od fetoskopije i ima veći rizik od komplikacija.
Fetoskopijom kao manje invazivnim pristupom mogu se prevazići neki od glavnih ograničavajućih koraka u hirurgiji fetusa kao štoi su:
- prevremeni porođaj, za koji se veruje da je izazvan velikim rezom materice tokom otvorene operacije fetusa;
- značajan morbiditet majke, povezan sa velikom laparotomijom.
Indikacije
[uredi | uredi izvor]Fetoskopija se izvodi u drugom ili trećem trimestru trudnoće za lečenje stanja fetusa ili prikupljanje biopsija.
Neka od najčešćih stanja koja se leče fetoskopijom su:
Sindrom međublizanačke transfuzije
[uredi | uredi izvor]Sindrom međublizanačke transfuzije je retko, po život potencijalno opasno stanje koje se javlja kada jednojajčani blizanci ne dobijaju jednak udeo krvi dok su u materici. Kod ovog sindroma hirurg koristi fetoskop da bolje vizualizuje posteljicu i krvne sudove koji uzrokuju ovaj sindrom. Zatim koristi laser kroz fetoskop da zatvore krvne sudove uzrokujući neujednačen protok krvi. Ova procedura se naziva fetoskopska laserska fotokoagulacija.[2]
Sindrom amnionske trake
[uredi | uredi izvor]Sindrom amnionske trake nastaje kada se beba zaplete u trake tkiva iz amnionske kese. U zavisnosti od težine stezanja, defekt može biti minimalan Dublje trake mogu izazvati limfnu opstrukciju što dovodi do edema i vaskularnog kompromisa, što zahteva hitno oslobađanje bebe. Pritisak traka može potencijalno da izazove abnormalnosti distalno od stezanja, kao što su hemihipertrofija, anterolateralno savijanje, pseudartroza, neslaganje dužine nogu i otporna teratološka klupska stopala. Ova stanja mogu dovesti do ograničene funkcije i poteškoća sa kretanjem.[3]
Kod ovog sindroma fetoskopija omogućava hirurgu da ubaci laserski uređaj kojim seče i oslobađa fetus od traka tkiva koje ga okružuju i stežu.
Kongenitalna dijafragmalna kila
[uredi | uredi izvor]Kongenitalna dijafragmalna kila se javlja kada beba ima rupu u dijafragmi, zbog čega se njeni trbušni organi pomeraju nagproceduralni ore, vršeći pritisak na pluća. Ovo sprečava pluća da pravilno rastu. Kod ove kile hirurzi koriste fetoskopiju da bi ubacili balon u disajne puteve bebe kako bi podstakli rast pluća. Balon se uklanja nekoliko nedelja kasnije. Ova procedura se naziva fetoskopska endoluminalna okluzija traheje (FEOT).
Ostale indikacije
[uredi | uredi izvor]Postoje i druga stanja za koja se fetoskopija može koristiti, kao što su lečenja:
- tumora posteljice,
- spine bifide
- nekih urođenih bolesti.
Na globalnom nivou od ovih procedura, skoro 75% je urađeno za uzorkovanje fetalne krvi radi ispitivanja fetalne krvne grupe, hemoglobinopatije, kongenitalne infekcije , kariotipa, poremećaja koagulacije, metaboličkih poremećaja, genetskih poremećaja i nedostatka krvnih zrnaca. Direktna vizualizacija fetusa korišćena je da bi se identifikovala abnormalna anatomija površine izvan mogućnosti ultrasonografije koje su bile dostupne u to vreme. Biopsija tkiva je urađena na različitim fetalnim organima uključujući kožu, jetru i peritoneum, fetalnu bešiku.[4]
Način izvođenja
[uredi | uredi izvor]U zavisnosti od gestacionog uzrasta i tradicije centra, hirurški zahvat se može obaviti u hirurškim operacionim salama, salama za porođaje ili u ultrazvučnom kabinetu. Ultrazvuk se izvodi u isto vreme sa fetoskopijom tako da hirurški tim može istovremeno da vrši ultrazvučni pregled prati fetoskopsku sliku.
Namenski dizajnirani fetoskopi obično imaju udaljene okulare, da bi se smanjila težina i olakšali precizni pokreti. Skoro svi su endoskopi sa savitljivim vlaknima a ne konvencionalni objektivi sa šipkom, a kako se broj piksela vremenom povećava, kvalitet slike se poboljšava. Tipični prečnici fetoskopa su između 1,0 i 2,0 mm. Tankozidne polufleksibilne plastične kanile se koriste za stvaranje amnionskog pristupa, tako da su moguće promene instrumenta. Oštri trokari su razvijeni da prilagode širok spektar prečnika koji se koriste za različite operacije. Alternativno se uvodi i omotač endoskopa napunjen oštrim obturatorom.
Kroz trbušni zid
[uredi | uredi izvor]Fetoskopija se obično izvodi u operacionoj sali. Pre fetoskopije može se dati lokalna anesteziju ili lekovi za smirenje kako bi se smanjio bol i time sprečilo da se trudnica i nerođenu beba kreću tokom operacije.
Nakon anestezije slede ovi proceduralni koraci:
- pravljenje malog reza u stomaku, kroz koji se ubacuje fetoskop u matericu i amnionsku kesu.
- kada fetoskop projektuje sliku na ekranu hirurg može da vidi bebu i placentu.
- u zavisnosti od vrste operacije, hirurg umeće hirurške instrumente kroz fetoskop kako bi da izvršio proceduru ili prikupi uzorke tkiva.
Ulazna tačka se utvrđuje uz pomoć ultrazvuka. Pod nadzorom ultrazvuka, trokar se ubacuje u amnionsku šupljinu, izbegavajući placentu, fetus i druge organe majke. Zatim se trokar zamenjuje fetoskopom. Ultrazvučno vođenje se nastavlja da pomogne usmeravanju opsega oko materice, jer polje i dubina fetoskopskog polja mogu biti ograničeni. Ove procedure se stoga smatraju „sono-endoskopskim“ metodama.
Kroz grlić materice
[uredi | uredi izvor]Ako hirurg vrši proceduru kroz grlić materice, prvo će ubaciti spekulum u vaginu. Ovaj uređaj u obliku pačjeg kljuna omogućava hirurgu da bolje vidi grlić materice, kroz koji ubacuju fetoskop u matericu. U zavisnosti od vrste operacije, hirurg umeće hirurške instrumente kroz fetoskop kako bi da izvršio proceduru ili prikupi uzorke tkiva.
Postoperativni tok
[uredi | uredi izvor]Iako je fetoskopija minimalno invazivna metoda, ipak je potrebno vreme da se majka oporavi od reza na trbuhu. Većina žena se može vratiti normalnim aktivnostima istog dana, uz poštedu u predelu trbuha ili vagine.
Rizici fetoskopije
[uredi | uredi izvor]Kao i kod većine operacija, postoje neki rizici za fetoskopiju, koji su povezani sa punkcijom materice i osnovnom patologijom koja se leči. U ove rizike spadaj:
- izazivanje prevremenog porođaja,
- preuranjeno pucanje vodenjaka (vaša voda rano puca),
- gubitak trudnoće,
- infekcija,
- krvarenje.
Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ Kohl, T. (2014). „Percutaneous minimally invasive fetoscopic surgery for spina bifida aperta. Part I: surgical technique and perioperative outcome”. Ultrasound in Obstetrics & Gynecology. 44 (5): 515—524. ISSN 0960-7692. doi:10.1002/uog.13430.
- ^ Lutfi, S.; Allen, V. M.; Fahey, J.; O'Connell, C. M.; Vincer, M. J. (2004). „Twin-twin transfusion syndrome: A population-based study”. Obstetrics and Gynecology. 104 (6): 1289—1297. PMID 15572492. doi:10.1097/01.AOG.0000143828.41271.6c.
- ^ „Amniotic Band Syndrome (Streeter Dysplasia): Practice Essentials, Anatomy, Pathophysiology”. 2022-12-22.
- ^ Bruner, Joseph P. (2003). „Maternal-Fetal Surgery”. Clinics in Perinatology. 30 (3): xiii—xvi. ISSN 0095-5108. doi:10.1016/s0095-5108(03)00088-5.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor] | Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja). |
