Franački vladari

Franci su u početku predstavljali savez zapadnogermanskih plemena sa donje Rajne i rimski izvori ih prvi put pominju u vezi sa događajima iz 250. godine. Do kraja 5. veka Franci su se podelili na dve grupe Salijske Franke, koji su u početku živeli u delti Rajne, i Ripuarske Franke, koji su živeli u okolini Kelna. Salijske Franke je cezar Julijan Otpadnik 358. preselio na rimsku teritoriju između reka Mas i Šelde gde su morali da prihvate položaj rimskih saveznika (lat. foederati). Prisustvo Salijskih Franaka u redovima rimske vojske potvrđeno je u brojnim događajima kakav je recimo bila bitka na Katalaunskim poljima u kojoj je 451. zaustavljen prodor Atilinih Huna na Zapad. Zbog preokupiransti zapadnorimskih vlasti borbama sa već oformljenim varvarskim makrorgrupama poput Vandala, Vizigota i Sveva, nije nam poznato kako je išlo dalje franačko naseljavanje i osvajanje severne Galije u drugoj polovini 5. veka.

Kao i drugi varvarski narodi (np. Vizigoti, Huni, Ostrogoti itd.) i Franci su u početku imali niz vojnih poglavara (koje rimski izvori zovu duces) i sitnijih kraljeva (reguli). Tek sa Hlodovehom Salijski i Ripuarski Franci su ujedinjeni pod vlašću jednog monarha koji je potom primio hrišćanstvo u pravovernom a ne arijanskom obliku poput drugih Germana. Hlodoveh je najposle porazio Vizigote na Vuji 507. i zauzeo gotovo čitavu južnu Galiju. Njegovi sinovi, koji su podelili kraljevinu na četitri dela, su pokorili Alamane i Burgunde, a takođe su pripojili Provansu i Bavarcima i Tirinzima nametnuli klijentelske odnose. Merovinge je u 8. veku zamenila druga dinastija, Karolinzi. Do kraja 9. veka, Karolinzi su bili zamenjeni drugim dinastijama u različitim delovima Franačkog carstva. Ideja o Kralju Franaka (lat. rex Francorum) je postepeno nestala tokom 10. i 11. veka.

Teško je odrediti hronologiju franačkih vladara s obzirom na stari germanski običaj da se kraljevstva dele na sinove nakon kraljeve smrti, da bi se kasnije opet ujedinila.

Duksi i reguli

Rani vladari

Lista ranih vladara je prilično nekompletna, s obzirom na praznine u postojećim izvorima.

Askarih
Merogaiz
Malobaud
Genobaud
Sunon
Markomer
Faramond, Markomerov sin, polu-legendarni kralj Salijskih Franaka (oko 410 — 426)
Teudemer, Rihomerov sin, kralj oko 422.
Zigobert Hromi, kralj 483–507, ubio ga rođeni sin Hlodorih.
Hlodorih Ocoubica, Zigobertov sin, kralj 507, svrgnuo ga s prestola Hlodoveh

Salijski vladari

Hlodion, verovatno Faramondov sin, kralj u Dispargu i kasnije u Turneu (426–447)
Meroveh, Hlodionov sin, kralj Turnea (447–458)
Hilderih I, Merovehov sin, kralj Turnea (458–481)
- Egidije, rimski magister militum per Galliam, privremeno kralj u vreme Hilderihovog progonstva.
Hlodoveh I, Hilderihov sin, kralj Turnea (481–511), ujedinio sve Franke i osvojio celu rimsku provinciju Galiju

Svi dalje nabrojani bili su u nekom stepenu rodbinski povezani sa Hlodovehom i sve ih je najposle uklonio pre 509. godine:

Hararih
Ragnahar, najverovatnije kralj Kambrea pre 486, ubio ga Hlodoveh
Rihar, Ragnaharov brat, Hlodoveh ga uklonio u Kambreu
Rignomer, Ragnaharov brat, Hlodoveh ga likvidirao u Mansu

Merovinzi

Hlodoveh I (509—511)

Nakon smrti Hlodoveha I, Franačko kraljevstvo se podelilo između njegova četiri sina:

Soason

Hlotar I (511—561)

Pariz

Hildebert I (511—558)
Hlotar I (558—561)

Orlean

Hlodomer (511—524)
Hildebert I (524—558)
Hlotar I (558—561)

Rems

Teuderik I (511—534)
Teudebert I (534—548)
Teudebald (548—555)
Hlotar I (555—561)

Hlotar I je nasledio sva četiri franačka kraljevstva nakog smrti svoje braće ili njihovih naslednika. Nakon njegove smrti, kraljevstvo je opet bilo podeljeno između njegova četiri sina:

Soason (Neustrija)

Hilperih I (561—584)
Hlotar II (584—629)

Pariz

Haribert I (561—567)
Hilperih I (567—584)
Hlotar II (584—629)

Orlean (Burgundija)

Guntram (561—592)
Hildebert II (592—595)
Teuderih II (595—613)
Zigebert II (613)
Hlotar II (613—629)

Rems i Mec (Austrazija)

Zigebert I (561—575)
Hildebert II (575—595)
Teudebert II (595—612)
Teuderih II (612—613)
Zigebert II (613)
Hlotar II (613—623)

Hlotar II je pobedio kraljicu Brunhildu od Austrazije i njenog unuka, i tako ujedinio kraljevstvo. Međutim, 623. daje Austraziju svom mladom sinu, Dagobertu I. Dagobert je imenovao pod-kralja Akvitanije, sa sedištem u Tuluzu 629. godine, i Austrazije 634.

Neustrija i Burgundija

Dagobert I (629—639)
Hlodoveh II (639—658)
Hlotar III (658—673)
Teuderih III (673)
Hilderih II (673—675)
Teuderih III (675—691)

Akvitanija

Haribert II (629—632)
Hilperik (632)
Dagobert I (632—639)

Austrazija

Dagobert I 623 — 634
Zigebert III 634 — 656
Hildebert Usvojeni 656 — 661
Hlotar III 661 — 662
Hilderik II 662 — 675
Hlodoveh III 675 — 676
Dagobert II 676 — 679

Teuderik III je bio priznat kao kralj svih Franaka 679. godine. Od tada pa na dalje, Franačko kraljevstvo je jedna celina do kraja osim kratkog perioda građanskog rata.

Hlodoveh IV 691 — 695
Hildebert III 695 — 711
Hlotar IV 717 — 720
Dagobert III 711 — 715
Hilperih II 715 — 721.
- Hlotar IV 717 — 720, rival, kralj samo Austrazije
Teuderik IV 721 — 737.
međuvladavina 737 — 743.
Hilderik III 743 — 751

Karolinzi

Majordomi

Karolinzi su prvo bili majordomi merovinških kraljeva, prvo u Austraziji a kasnije i u Neustriji i Burgundiji. Godine 687. Pipin Herstalski je uzeo titulu franačkog vojvode i princa (lat. dux et princeps Francorum), nakon što je osvojio Neustriju u bici kod Tertrija. Ovaj događaj istoričari uzimaju kao početak Pipinove vladavine. Između 715. i 716, Pipinovi naslednici su se borili oko nasleđa.

Pipin I (Austrazija: 623—629. i 639—640)
Grimoald I (Austrazija: 643—656; umro 662)
Pipin II (Austrazija: 680—714, Neustrija i Burgundija: 687—695)
Drogo (Burgundija: 695—708)
Grimoald II (Neustrija: 695—714, Burgundija: 708—714)
Teudoald (Austrazija, Neustrija i Burgundija: 714—716)
Karlo Martel (Austrazija: 715—741, Neustrija i Burgundija: 718—741)
Karloman (Austrazija: 741—747; umro 754. ili 755)
Pipin III (Neustrija i Burgundija: 741—751, Austrazija: 747—751)

Godine 751, Pipin Mali je postao kralj Franaka, a zvanje majordoma je ukinuto. Karolinzi su zamenili Mervinge na franačkom prestolu.

Vladari Franačke

Pipin Mali (751—768)
Karloman I (768—771)(Burgundija, Alemanija i južna Austrazija)
Karlo Veliki (768—814)(prvo samo Neustrija, Akvitanija i severna Austrazija), kralj Lombarda (774), Car (800).
- Neustrija: Karlo Mlađi (790—811)
- Italija:Pipin II od Italije (781—810); Bernar (810—817)
- Akvitanija: Luj I Pobožni (781—814)
Luj I Pobožni, Car, Kralj Franaka (814—840)
- Italija: Lotar I (817—839)
- Bavarska: Lotar I (815—817); Ludvig I Nemački (817—843)
- Akvitanija: Pipin I Akvitanski (817—838); Karlo Ćelavi (838–855), u opoziciji Pipinu II Akvitanskom (838—851)

Luj Pobožni (ili Ludvig Pobožni) je mnogo puta delio svoje kraljevstvo tokom svoje vladavine. Poslednjom podelom je učinio Karla Ćelavog naslednikom zapada, uključujući i Akvitaniju, a Lotara naslednikom istoka, uključujući i Italiju bez Bavarske, koja je ostavljena Ludvigu Nemačkom. Međutim, posle Lujeve smrti 840. godine carstvo je zapalo u građanski rat koji je trajao 3 godine. Franačko kraljevstvo je onda podeljeno Sporazumom u Verdenu 843. Lotaru je dozvoljeno da zadrži carsku titulu svog kraljevstva u Italiji. Karlo je bio potvrđen kao kralj u Zapadnoj Francuskoj i Akvitaniji gde mu se suprotstavio sin Pipina I Akvitanskog, Pipin II Akvitanski, dok je Ludvigu I Nemačkom pripala cela Istočna Francuska osim Holandije i Rajnlanda, Burgundije i Provanse, od čega je nastala Srednja Francuska koja je dodeljena Lotaru.

Sledeća tabela ne uključuje sve vladare svih oblasti, naročito onih koja su bila podkraljevstva Zapadnog, Srednjeg i Istočnog kraljevstva kao na primer Italija, Provansa, Neustrija i Akvitanija.

Tri Franačke

Zapadna Franačka
(kasnije Kraljevina Francuska)

Srednja Franačka

Istočna Franačka
(kasnije Kraljevina Nemačka)

Imena označena zvezdicom (*) nisu bili Karolinzi nego Kapeti, daleki rođaci dinastije.

Karlo II Ćelavi (843—877), Kralj Italije i Car (875)
- Akvitanija: Karlo Dete (855—866) protiv Pipin II (838—851); Luj II Mucavac (866—877)
- Neustrija: Luj II Mucavac (856—877)
Luj II Mucavac 877–879
Luj III (879—882) zajedno sa:
Karloman III (879—884)
Karlo II Debeli (884—888); Car (881)
Odo Pariski* (888—898)
- Akvitanija: Ranulf II Akvitanski (888—889) (Ramnulfid, nije Karoling)
Karlo III Prosti (898—922)
Rober I Francuski* (922—923)
Rudolf Francuski* (923—936)
Luj IV Prekomorski (936—954)
Lotar (954—986)
- Akvitanija: Luj V Lenji (980—986)
Luj V Lenji (986—987)

Nakon 987. godine, porodica Kapeta vlada Francuskom. Za nastavak, pogledati Francuski kraljevi

Lotar I (840—855); Car (840)
- Italija: Luj II (839—875)

Nakon Lotarove smrti 855, njegovo kraljevstvo je podeljeno između njegovih sinova:

Luj II (855—875), najstariji sin, nasledio je titulu Cara i kraljevstvo Italiju. Za nastavak, vidi Italijanski kraljevi.
Lotar II (855—869) drugi sin, nasledio je franačke delove očevog kraljevstva, koji su po njenu nazvani Lotaringija (Lorena). Za nastavak, vidi Kraljevi Lorene.
Karlo (855—863), najmlađi sin, dobio je Provansu. Za nastavak, vidi Kraljevi Burgundije.

Ludvig I Nemački (843—876)
- Bavarska: Karloman Bavarski, 864–880

Ludvig je svoje zemlje podelio trojici sinova ali su se do 882. sve našle pod vlašću najmlađeg sina Karla Debelog 882:

Karloman Bavarski (876—880) dobio Bavarsku. Kralj Italije (877)
Ludvig Mlađi (876—882), dobio Saksoniju, Frankoniju i Tiringiju i nasledio Bavarsku od brata Karlomana 879. godine
Karlo Debeli (876—887) dobio Alemaniju i Reciju, nasledio Italiju od svog brata Karlomana 879. i čitavu Istočnu Franačku od brata Ludviga 882. Car (881).

Po svrgavanju Karla Debelog, Istočna Franačka je prešla njegovom sinovcu Arnulfu:

Arnulf Karantanijski (887—899), kralj Italije i Car (896)
- Italija: Ratold (896)
- Lotaringija: Cventibold, (895—900)
Ludvig Dete (899—911)

Ludvig Dete je bio poslednji vladar Istočne Franačke iz dinastije Karolinga. Nasledio ga je frankonski vojvoda Konrad a zatim i Hajnrih I Ptičar, saksonski vojvoda i osnivač Otonske (Saksonske) dinastije. Za nastavak pogledajte listu monarha Nemačke.

Vidi još

Spoljašnje veze