Helenizam
Helenizam u književnosti je podražavanje helenskom načinu života, prihvatanje helenske civilizacije, korišćenje čistog grčkog jezika i stila. U istoriji to je središnje razdoblje antike ili helenistička era. Pojam helenizam (nem. Hellenismus) je skovao njemački istoričar G. Drojzen, prema starogrčkom Έλληηνισμός.
Počinje vladavinom i osvajanjima Aleksandra Makedonskog (336–323. p. n. e.) koja su učinila kraj političkoj samostalnosti helenskih gradova-državica (polis), razbila konačno njihove uske granice i prokrčila put širenju helenske kulture u prostoru od Sicilije do Indije, od Nubije do Bosfora i Skitije. Nosioci helenističke civilizacije bili su obrazovani ljudi i stručnjaci u svoji oblastima nastanjeni po velikim gradovima, Aleksandriji, Antiohiji, Pergamon, itd., i novim administrativnim i privrednim centrima prostranih država Aleksandrovih nasljednika (diadoha) koje kontrolišu i stara dijelom još aktivna kulturna središta Helade, na primjer Atina. Kraj helenizma se postavlja u 30. godinu prije n. e. kada je Rim zavladao i posljednjom od helenskih monarhija, Egiptom.
Međutim, prostorne i vremenske granice kulturnog zračenja helenizma su mnogo šire. Na zapadu preko Rima sezao je do Španije i trajao do kraja antike; na istoku se, u Vizantiji, produžava do pada Carigrada; a pod ovim dvostrukim uticajem helenizam se na svojstven način obnovio u italijanskom humanizmu od 14. do 16. vijeka (rimski uzori kao Ciceron, itd, vizantijski učenjaci, Visarion, Pliton).
Kao ni antiku u cjelini, tako ni njeno helenističko razdoblje se ne može svesti na prostu formulu, nego samo ukazati na neke od njegovih, (nerijetko antitetičkih) istaknutih odlika.
Premještajući se iz starih sjedišta prema istoku i zapadu, kultura ovoga doba više ne mjeri suprotnost Heleni-varvari mjerilom narodnosti, već usvajanjem grčkog jezika i obrazovanosti. Javlja se ideja sveljudske kulture zasnovane na klasičnoj helenskoj – kiničar Diogen stvara pojam kosmopolita; i stoici proglašavaju sve ljude jednakim – a jedinstveni jezik tzv. opštegrčki dijalekt (koiné) potiskuje jezički partikularizam starih helenskih oblasti i državica. (Može se slobodno reći da je to bio ekvivalent današnjoj upotrebi engleskog jezika.)