Carske dveri
Carske dveri (grč. Ωραία πύλη — „prelepa vrata”) su vrata na ikonostasu, koja otvaraju središnji prolaz ka oltarskom prostoru u pravoslavnim verskim objektima. Kroz Carske dveri samo posvećeni prolaze. U toku liturgije vrata su zatvorena, a otvaraju se isključivo u određenim trenucima molitve. Proistekle su iz drevnog običaja odvajanja svetinje od dodira sa nečistim.
Mesto i uloga[uredi | uredi izvor]
Ranohrišćanske oltarne pregrade su postavljane na istočnoj strani ili sredini crkve. Imale su zadatak da razdele sveto od profanog, duhovni svet od materijalnog. Carske dveri se postavljaju naspram Časne trpeze. Najčešće su raskošno ukrašena. Motiv koji je najčešće predstavljen na Carskim dverima su Blagovesti sa četiri Jevanđelista.
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Najstarije Carske dveri Srpske pravoslavne crkve sačuvane su u manastiru Hilandar. Napravljena su početkom 12. veka, a pripadala su starom manastiru Hilandarionu koji su opravili i nastanili Sava i Simeon Nemanjić. Izrađene su od čempresovog drveta, ukrašene srebrom, kalajem, sedefom i kornjačevinom.
Simbolika[uredi | uredi izvor]
Sombolika Carskih dveri, naročito njihovog otvaranja i zatvaranja predstavlja veoma značajan motiv u pravoslavnoj teologiji. Otvaranje označava obećanje da će se vernima otvoriti Carstvo nebesko. Zatvaranje, međutim, označava da su ljudi lišeni nebeskog raja usled njihovog pada u greh.
Carstvo Božje je unutra, u vama.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Veb sajt: Pravoslavlje
- Veb sajt: Prva srpska fabrika sreće - Ornament
