Cement (zub)
Cement (lat. substantia ossea s. crusta petrosa) je mineralizovano vezivno tkivo, koje prekriva dentin u predelu anatomskog korena zuba. U 65% slučajeva cement blago prekriva gleđ u predelu vrata zuba, u 25% slučajeva oni se dodiruju, a u 10% slučajeva cement i gleđ se ne dodiruju i dentin ostaje nezaštićen.[1] Po strukturi je sličan kostima i sadrži 32% organskih i 68% neorganskih materija. Cement je najdeblji u predelu vrha (1-2mm) i račvanja korenova.[2] Prožet je sistemom kanalića i lakuna, kroz koje prolaze tanke fibrile koje fiksiraju zub za okolnu alveolu, a slično dentinu, cement se stvara tokom celog života i ima veliki reparatorni potencijal.
Stvaranje cementa
[uredi | uredi izvor]Cement nastaje kao sekretni produkt cementoblasta, ćelija koje se nalaze na površini korena u periodoncijumu. Razlikuju se dve vrste cementa: primarni ili acelularni i sekundarni ili celularni. On se stvara slojevito i prvoformirani sloj cementa je acelularan (ne sadrži ćelije). Kasnije, u toku dalje cementogeneze, pojedine ćelije bivaju zarobljene i okružene sa svih strana cementom. One se nazivaju cementociti i smeštene su u tzv. lakunama ili cementoplastima. Na taj način nastaje sekundarni ili celularni cement koji može da sadrži i sitne krvne sudove[3], posebno u onim delovima korena gde postoje deblji slojevi ovog tkiva. Cementociti šalju veliki broj produžetaka kroz cementne kanaliće i tako se anastomozuju (povezuju) sa drugim zarobljenim ćelijama.[1]
Građa
[uredi | uredi izvor]Između mineralizovanih struktura cementa nalazi se organski matriks. On je građen od amorfne intercelularne supstance i dva tipa kolagenih vlakana. Vremenom i matriks biva mineralizovan i na taj način ukupna debljina cementa tokom života može da se utrostruči. Kroz cement prolaze Šarpejeva kolagena vlakna koja se pružaju od periodoncijuma do dentina, ali i izdanci cementocita koju stupaju u vezu sa Tomasovim vlaknima dentina i tako uspostavljaju vezu između dentina i cementa.
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b Z. Anđelković, Lj. Somer, M. Perović, V. Avramović, Lj. Milenkova, N. Kostovska, A. Petrović: „Histološka građa organa“ ("Bonafides“ Niš ). 2001. ISBN 978-86-7434-003-5.
- ^ Željko Martinović (2000). Osnovi dentalne morfologije. II izdanje ("Službeni glasnik“ Beograd, ). ISBN 978-86-7549-175-0.
- ^ Prof. dr Vjekoslav Duančić: „Osnove histologije čovjeka“ VIII izdanje ("Medicinska knjiga“ Beograd-Zagreb 1983)
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Željko Martinović (2000). Osnovi dentalne morfologije. II izdanje ("Službeni glasnik“ Beograd, ). ISBN 978-86-7549-175-0.
