Cerebralna angiografija
| Cerebralna angiografija
(radiološka i neurološka procedura) | |
|---|---|
 Cerebralna angiografija, nakon injekcije kontrasta u levu vertebralnu arteriju | |
| ICD-9-CM | 88.41 |
| MeSH | D002533 |
| MedlinePlus | 003799 |
Cerebralna angiografija-arteriografija je kontrastna invazivna radiološka metoda pregleda krvnih sudova mozga. Metoda se sastoji u injiciranju hidrosolubilnog jodnog kontrastnog sredstva u karotidnu ili vertebralnu arteriju (krvne sudove vrata), ili kroz u tu svrhu napravljene brojne specijalne katetere, koji se prethodno uvode u krvni sud, a zatim se oni trajno snimaju (prosevtljavanjem X - zracima), primenom rendgen tehnike (fluoroskopije) na 35 mm bioskopskom-filmu ili digitalno. Zapis (na filmu ili slika na monitoru fluroskopa), krvnih sudova mozga zove se angiogram.[1][2]
Istorija
[uredi | uredi izvor]Tehniku cerebralne angiografije je prvi put 1927, primenio portugalski lekar i neurolog Antonio Moniz kako bi unošenjem kontrastnog sredstva u krvne sudove uz pomoć rendgena načinio moždanu angiografiju u cilju dijagnoze nekoliko vrsta nervnih oboljenja, kao što su tumori, arterijske bolesti i druge malformacije arterija i vena mozga. Antonio Moniz je danas priznat kao jedan od pionira u ovoj oblasti, koji je za doprinos medicini nagrađen Nobelovom nagradom za fiziologiju i medicinu 1949.[3]
Cilj
[uredi | uredi izvor]Cerebralna angiografija ima za cilj da utvrdi anatomiju i stepen opstrukcije lumena arterija mozga. Informacija dobijene cerebralnom angiografijom uključuju i određivanje lokalizacije, dužine i prečnika arterija, prisustvo i težinu začepljenja lumena; kao i procenu kvaliteta protoka krvi. Ona može jasno „oslikati“ i vrstu lezije (aterom, tromboza, disekcija, spazam kao i prisustvo i stepen kolateralnih krvnih sudova.[4]
Cerebralna angiografija je trenutno jedina metoda koja tačno može da utvrdi stepen intraluminalne opstrukcije (suženja ili začepljenja) krvnih sudova mozga. Ona pokazuje patološke promene u lumenu krvnog suda, a ne ukazuje na etiologiju bolesti ili na neopstruktivne aterosklerotične lezije.
Cerebralna angiografija ima tri osnovna cilja u dijagnostici bolesti krvnih sudova mozga;
- Utvrđivanje prirode bolesti krvnih sudova i njenog ekstenziteta, kada dijagnoza nije jasna i ne može da se isključi neinvazivnim ispitivanjem.
- Utvrđivanje najpogodnijeg i potencijalno najuspešnijeg načina lečenja (lekovi, perkutana interventna ili hirurških revaskularizacija).
- Praćenje efekata lečenja na pojavu restenoze, tromboze i progresiju ili regresiju ateroskleroze.
Indikacije
[uredi | uredi izvor]Moždani udar je nagli ispad moždanih funkcija sa pratećim neurološkim poremećajima usled smanjenja ili naglog prekida protoka krvi kroz mozak. Treći je vodeći uzročnik smrtnosti stanovništva savremenog sveta, a u nekim zemljama i prvi (Republika Hrvatska), i vodeći uzrok invalidnosti u svetu.[5]
Procenjuje se da se oko 46% moždanih udara javlja u najproduktivnijem periodu čoveka (između 45. i 65. godine života), i da 22% muškaraca i 45% žena umire unutar prve godine nakon moždanog udara.
Kod 15% pacijenata uzrok moždanog udara je krvarenje (intracerebralni hematom ili subarahnoidalno krvarenje), dok 85% svih moždanog udara čini ishemijski moždani udar (infarkt mozga) čiji je najčešći uzrok ateroskleroza sa suženjem moždanih krvnih sudova ili začepljenje krvnih sudova ugruškom (embolija ili tromboza).[5]
Zato su osnovne indikacija za cerebralnu angiografiju sledeće;
- Dijagnoza suspektnih vaskularnih malformacija (malformacija krvnih sudova)
- Dijagnoza uzroka intrakranijskog krvarenja (intrakranijalnih aneurizmi i AV angioma),
- Dijagnoza vaskularizacije intrakranijskih (unutarlobanjskih) tumora,
- Dijagnoza aterosklerotičkih promena u krvnim sudovima mozga i pratećih stenoza (suženja) i okluzija (začepljenja) krvnih sudova.
- Dijagnoza stanja kao što su epiduralni hematom, subduralni hematom i intracerebralni hematom koji se se na cerebralnoj angiografiji prikazuju kao avaskularna područja.
Način izvođenja
[uredi | uredi izvor]Cerebralna angiografija se izvodi tako što se prvo kateterom kroz mali rez na koži uđe u arteriju u području prepone. Zatim se taj kateter uz pomoć rendgenskoih zraka ugura do arterija na vratu i kroz njega ubrizga kontrastno sredstvo kojim se vrlo brzo ispune krvni sudove mozga i u vidu zatamnjenja detaljno prikažu na angiogramu.
Lekari koji izvode ove intervencije moraju biti tehnički obučeni za sve aspekte procedure, od poznavanja kliničkih indikacija i rizika procedure, do anatomije, fiziologije i patologije mozga. Važno je, takođe, da znaju i osnovne principe optimalne radiografske dijagnostike i zaštite od zračenja.
Komplikacije
[uredi | uredi izvor]U toku izvođenja cerebralne angiografije postoji mogućnost pojave sledećih komplikacija;[6]
- Alergijska reakcija na kontrastno sredstvo
- Zgrušavanje krvi ili krvarenje na mestu uboda igle, koje može delimično da blokira protok krvi u donji ud.
- Oštećenje arterije ili zida arterije kateterom, što može izazvati blokadu protok krvi i pojavu moždanog udara (retko).[7]
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ Adamczyk P, Liebeskind DS. Vascular imaging: computed tomographic angiography, magnetic resonance angiography, and ultrasound. In: Daroff RB, Jankovic J, Mazziotta JC, Pomeroy SL, eds. Bradley's Neurology in Clinical Practice. 7th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2016:chap 40.
- ^ Chernecky CC, Berger BJ. Cerebral angiography (cerebral angiogram) - diagnostic. In: Chernecky CC, Berger BJ, eds. Laboratory Tests and Diagnostic Procedures. 6th ed. . St Louis, MO: Elsevier Saunders. 2013. pp. 309–310..
- ^ (jezik: engleski) Egas Moniz The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1949 „Egas Moniz, биографија”. Pristupljeno 15. 10. 2009.
- ^ Neelakantan S, Samant R, Prasad J, Reddy BN, Reddy P, Das BB, et al. (april 2019). „Digital Subtraction Neuroangiography: What a Resident Should Know”. Journal of Clinical Interventional Radiology ISVIR (na jeziku: engleski). 03 (1): 044—052. ISSN 2456-4869. S2CID 196034315. doi:10.1055/s-0039-1681979
.
- ^ a b Akutni moždani udar i trombolitička terapija na; „KBC Zagreb”. Arhivirano iz originala 15. 02. 2012. g. Pristupljeno 30. 4. 2013.
- ^ Koenigsberg RA, Bianco BA, Faro SH, Stickles S, Hershey BL, Siegal TL, et al. Neuroimaging. In: Goetz, CG, eds. Textbook of Clinical Neurology. 3rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2007:chap 23.
- ^ Taha MM, Sakaida H, Asakura F, Maeda M, Toma N, Sano T, Hori K, Matsushima S, Taki W (oktobar 2007). „Access site complications with carotid angioplasty and stenting”. Surg Neurol. 68 (4): 431—7..
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]- Cerebralna angiografija — www. radiologyinfo.org (jezik: engleski)
 | Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja). |
