Šipad
| Šipad | |
|---|---|
| akcionarsko društvo | |
| Industrija | drvna industrija |
| Osnovano | 1892 Drvar, Bosna i Hercegovina, Austrougarska |
| Osnivači | Oto Štajnbajs |
| Sedište | Sarajevo, Bosna i Hercegovina |
| Proizvodi | prerada drveta, trgovina |
| Usluge | inžinjering poslovi i usluge |
| Veb-sajt | www |
Šipad je sarajevska firma i nekadašnji gigant u SFR Jugoslaviji u oblasti drvne industrije.
Istorija
[uredi | uredi izvor]Nakon austrougarske okupacije Bosne i Hercegovine, njemački industrijalac iz Brandenburga Oto Štajnbajs 1892. godine počinje eksploatacija šuma na području Bosanske Krajine. Godine 1900. osniva novo društvo Bosanskohercegovačka šumarska industrija-akcionarsko društvo - Oto fon Štajnbajs (na nem.Bosnische Forstindustrie Aktiengesellschaft - Otto von Steinbeis) sa sedištem u Drvaru.[1] Kompanija je zapošljavala oko 2.800 radnika.
Za svoje potrebe preduzeće je izgradilo železničkih pruga, sa velikim brojem stanica, koje su vremenom prerasle u prava naselja sa nekoliko stotina, pa i hiljada stanovnika, poput Srnetica, Potoci, Mijačica. Pruga je išla do Knina, Prijedora i Jajca, gde se i danas nalazi željeznička stanica kao nacionalni spomenik kulture, a zgrada stare železničke stanice u Sanskom Mostu je iz istog vremena i takođe je nacionalni spomenik.[2][3]
Posle Prvog svetskog rata, u okviru Kraljevine Jugoslavije, preduzeće posluje pod imenom ŠIPAD (Šumarsko-industrijsko privredno akcionarsko društvo) i do kraja 1940-ih izrasta u poznato i renomirano preduzeće na domaćem i na stranom tržištu drveta. Prepoznati su i cenjeni veličina preduzeća, način rada i profesionalna organizacija, dobar menadžment, poseban način sortiranja proizvoda i kvalitet robe brenda Šipad. Šipad je u periodu od 1927. do 1937. godine sa teritorije današnje Bosne i Hercegovine izvezao oko 150.000 m2 rezane građe.[4]
Dana 9. marta 1948. godine, rešenjem Vlade NR Bosne i Hercegovine osnovano je samostalno preduzeće Šipad za izvoz drveta i proizvoda od drveta. Obnovljeni su kapaciteti za proizvodnju i preradu drveta, što je odigralo značajnu ulogu u obnovi i ubrzanom razvoju NR BiH i FNRJ u celini, jer su drvo i proizvodi od drveta korišćeni za izgradnju zemlje, dok su njihov izvoz plaćao je za uvoz neophodne opreme za privredu u celini.
U eri samoupravljanja, postaje najveće preduzeće za promet proizvoda od drveta i preradu drveta, jer obavlja preko 80% šumarstva i prerade drveta u SRBiH, sa ima 25 radnih organizacija sa 239 OOUR-a i 29 radnih zajednica, kao i svoju banku, u kojoj radi ukupno 84.500 radnika, kako u SR BiH, tako i u celoj SFRJ. Ugled kompanije i tržišna pozicija u zemlji i inostranstvu izgrađen je zahvaljujući bogatoj tradiciji, širokoj prodajnoj mreži (oko 200 sopstvenih prodajnih objekata i 170 iznajmljenih objekata), stalnoj vezi sa 191 proizvođačem iz oblasti šumarstva, prerade drveta. i proizvodnju nameštaja u okviru velike porodice Šipad u Bosni i Hercegovini, kroz poslovne veze sa drugim industrijama u bivšoj Jugoslaviji i inostranstvu. Svojevremeno je bio najveći evropski izvoznik nameštaja u SAD i Australiju.[5]
Tokom promena političkog sistema u SFRJ, Radnički savet je odlučio 29. maja 1991. godine da Šipad postaje akcionarsko društvo, koje ostaje tako do 1999. godine, kada se reorganizuje u Šipad Holding ad sa sedištem u Sarajevu.[6]
Kasnije je nastala firma Šipad eksport-import, koja je od 2016. godine u stečaju. Poslednjih godina poslovanja Šipad se više nije bavio proizvodnjom nameštaja, nego su u Sarajevu su iznajmiljivali prostor u poslovnoj zgradi u Ulici Maršala Tita. Tu poslovnu zgradu su prodali BBI banci uz saglasnost Vlade Federacije Bosne i Hercegovine, kao većinskog vlasnika.[7]
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ „Nastanak i razvojini put Šipad-a”. Arhivirano iz originala 3. 3. 2016. g. Pristupljeno 2. 3. 2016.
- ^ „Nacionalni spomenik kulture”. Arhivirano iz originala 1. 4. 2016. g. Pristupljeno 2. 3. 2016.
- ^ „Nacionalni spomenik”. Arhivirano iz originala 3. 3. 2016. g. Pristupljeno 4. 3. 2016.
- ^ „Nastanak i razvojini put Šipad-a”. Arhivirano iz originala 3. 3. 2016. g. Pristupljeno 2. 3. 2016.
- ^ „Šipad Export-Import”. Arhivirano iz originala 2. 5. 2021. g. Pristupljeno 2. 5. 2021.
- ^ „Šipad komerc”. Arhivirano iz originala 27. 5. 2015. g. Pristupljeno 2. 3. 2016.
- ^ Dugovi "Šipada" veći od 6 mil KM - Novac od prodaje zgrade riješiće samo dio problema
