Šošoni

Šošoni

Grupa Šošona (1903)
Ukupna populacija
12.300 (2000)
Regioni sa značajnom populacijom
SAD (Ajdaho, Kalifornija, Nevada, Oregon, Juta, Vajoming)
Jezici
šošonski, engleski
Religija
crkva američkih domorodaca, ples sunca, tradicionalna plemenska religija, ples duhova
Srodne etničke grupe
Banoci, Gošjuti, Severni Pajuti, Komanči

Vašaki, poglavica Šošona

Ratnik Šošon

Šošonski šator

Šošoni su severnoamerički starosedeoci iz grupe numičkih (plato šošonskih) naroda nastanjenih u Velikom basenu, koja pripada jutoastečkoj porodici naroda. Šošoni se deli na tri grupe plemena, a to su: Zapadni Šošoni, Severni Šošoni i Istočni ili Vind River Šošoni. Zapadni Šošoni su naseljavali područje istočne i severoistočne Nevade, severne i zapadne Jute, krajnji jugoistok Ajdaha i područje Panaminta u Kaliforniji. Severni Šošoni (uključujući i pleme Lemi Šošoni) su se nalazili u središnjem i južnom Ajdahu, istočnom Oregonu, u graničnom području severozapadnog Vajominga sa Ajdahom i jugozapadnom Vajomingu. Istočni Šošoni su živeli u Vajomingu i na tromeđi Vajominga, Jute i Ajdaha.

Šošoni zajedno sa Komančima i Timbišama pripadaju grupi Pravi Šošoni (Centralni Numici), čiji jezici čine skupinu jutoastečkih jezika poznatu kao centralnonumički jezici. Timbiše ili Panaminti su živeli na području kalifornijskog Panaminta. Na kraju, Komanči su živeli u zapadnom Teksasu.

Glavne grupe Šošona su Zapadni, Severni i Vind River (Istočni), koje se dalje dele na niz lokalnih skupina. Komanči su po poreklu Vind River Šošoni od kojih su se odvojili. Panaminti (uz Komanče) još su jedna grupa koja živi dugo vremena odvojena od matične šošonske zajednice, odnosno Šošona. Indijanci Veber Juti, ne pripadaju Jutima, već su dobili pogrešno ime, i pripadaju pravim Šošonima. Centralnonumički jezici zajedno sa južnonumičkim i zapadnonumičkim čine grupu numičkih (šošonskih) jezika, koja je pre označavana imenom platošošonski.

Široj grupi numičkog stanovništva, to jest platošošonskim narodima, pripadaju narodi Juti i njihove lokalne grupe, nadalje Čimeuevi, Južni Pajuti, Severni Pajuti, Banok, Kavaisu, Ovens Voli Pajuti (Istočni Mono) i Mono (Zapadni Mono), ali nisu deo šošonskog naroda, nego pripadaju platošošonskoj (numičkoj) grupi naroda.

Ime

Značenje imena Šošoni nije poznato, i verovatno je nastalo od nekog stranog naziva. Čest naziv Snejk (Zmijski Indijanci) koje im se daje, uglavnom se odnosi na njihove skupine Jahuskin i Valpapi iz Oregona.

Kultura

Veliki deo Velikog basena je suva pustinja, prilično nepogodna za život. Šume borova mogu se naći tek u planinama ili u blizini potoka i jezera. Klima je leti suva i vruća, i ekstremno hladna zimi. Celi basen okružen je planinskim vencima. Na istočnim granicama protežu se Stenovite planine i Sijera Nevada na zapadu. Plato Kolorada čini mu južnu granicu dok se na severu nalazi Plato Kolumbija. Planine koje na istoku i zapadu okružuju veliki basen ne pogoduju prodoru kišnih oblaka koji na njima ostave svu kišu, istovremeno je isparavanje u basenu veoma visoko, godišnje padavine iznose 5,1–51 l/cm. godišnje. Šošoni su ipak ovde opstali.

U veoma negostoljubivom području Velikog basena Indijanci su morali najviše vremena provoditi u potrazi za hranom. Izvori su bili veoma škrti, zmije, razni insekti i opasni pauci, te retko rastinje bili su im sav izbor. Porodice Zapadnih Šošona živele su na najškrtijem tlu, organizacija je bila ograničena na nekoliko srodnih porodica, koje su ljubomorno čuvale svoje izvore hrane. Kretali su se pešice. Njihovi domovi su bili vetrobrani od granja preko leta, ili kupaste kolibice vigvami preko zime. Odeća Zapadnih Šošona je oskudna, i mnogo siromašnija nego kod Severnih i Vind River (Istočnih) Šošona, koji su na izbor imali preriju, bizona i konje.

Šošoni danas

Pravi Šošoni danas žive po brojnim malenim rezervatima u Nevadi (Zapadni Šošoni), Juti (Gošjuti), Ajdahu (Severni Šošoni, Lemi; 9.400, 2000. god), Vajomingu (Vind River ili Istočni) i Kaliforniji (Panamint; 100, 2000. god), te Komanči u Oklahomi (7.000, 2000. god)

Spoljašnje veze

• A. Dudley Gardner, The Shoshoni and the Seeds of Change, 1803-1868
• SHOSHONI INDIANS: Northwestern Bands
• Istorija Šošona
• The Shoshoni Indians (stranica za decu)