20. dalmatinska divizija NOVJ

Dvadeseta dalmatinska divizija NOVJ
Postojanje	10. oktobar 1943. Mesto formiranja: Vrdovo na Dinari
Formacija	. Osma dalmatinska brigada NOVJ Deveta dalmatinska brigada NOVJ Deseta dalmatinska brigada NOVJ
Jačina	. 10. oktobra 1943. 3.110 boraca 31. decembra 1943. 4.001 borac 31. avgusta 1944. 4.385 boraca 30. novembra 1944. 6.723 boraca 31. decembra 1944. 7.856 boraca 28. februara 1944. 11.106 boraca 31. marta 1945. 11.345 boraca 30. aprila 1945. 9.134 boraca
Deo	Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije
Angažovanje	Operacija Citen Aprilska ofanziva u Dalmaciji 1944. Oslobađanje Dalmacije 1944. Kninska operacija Mostarska operacija Ličko-primorska operacija Tršćanska operacija
Odlikovanja	novembra 1944. proglašena udarnom
Komandanti
Komandant	Velimir Knežević
Politički komesar	Živko Živković

Dvadeseta dalmatinska divizija NOVJ formirana je 10. oktobar 1943. u Vrdovo na Dinari. U njen sastav su ušle Osma (šibenska), Deveta (trogirska) i Deseta (cetinska) sa oko 3.100 boraca. U periodu februar-april 1944. u sastavu divizije bila je i Peta prekomorska brigada.

Od osnivanja, pa do kraja rata, divizija je bila u sastavu Osmog dalmatinskog korpusa. Osnovno operativno područje divizije bila je srednja Dalmacija s osloncem na Dinaru, Svilaju i Dalmatinsku zagoru.

Srednja Dalmacija jednim delom spadala je u zonu nemačkog 15. brdskog korpusa, a drugim 5. SS korpus Druge oklopne armije. Na teritoriji Dvadesete divizije operisao je deo nemačke 264. divizije, deo 118. lovačke divizije i snage 7. SS divizije. Pored nemačkih, u borbama sa snagama 20. divizije učestvovale su i četničke, ustaške i domobranske snage. Najznačajnije borbe su: protiv nemačkih snaga na pravcu Sinj-Livno tokom operacije Citen. Kao protivtežu nemačkim dejstvima divizija je decembra 1943. napala i oslobodila Vrliku.

Divizija je vodila teške borbe u odbrani slobodne teritorije na Dinari prilikom ofanzive nemačkih, ustaških i četničkih snaga aprila 1944. Tokom protivdejstava maja 1944. oslobodila je Aržano u kome je uništila bojnu ustaša.

Tokom septembra 1944. počela je ofanziva NOVJ za oslobeđenje Dalmacije, u kojoj je učesvovala i Dvadeseta divizija.

Nakon koncentrisanja ostalih snaga Osmog korpusa pokrenuta je Kninska operacija, kojom je likvidirana osnovna uporišna tačka na desnom krilu nemačke „zelene linije“ fronta u Jugoslaviji i uništena 264. divizija.

Od 20. marta 1945. divizija je u sastavu 4. armije učestvovala u Ličko-primorskoj i Tršćanskoj operaciji protiv nemačkog 15. i 97. brdskog korpusa, koji su u ovim operacijama uništeni.

Literatura

• Vojna enciklopedija, Beograd 1975.
• Nikola Anić: Osmi dalmatinski korpus NOVJ, Split 2005.