Đorđije Đoko Pajković

đorđije pajković
Đorđije Pajković Đoko
Lični podaci
Datum rođenja	(1917-06-25)25. jun 1917.
Mesto rođenja	Lužac, kod Berana, Kraljevina Crna Gora
Datum smrti	17. januar 1980.(1980-01-17) (62 god.)
Mesto smrti	Beograd, SR Srbija, SFR Jugoslavija
Profesija	društveno-politički radnik
Delovanje
Član KPJ od	1936.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Služba	NOV i PO Jugoslavije
Čin	pukovnik u rezervi
Predsednik Narodne skupštine Auton. Kosovsko-Metohijske obl.
Period	1953—1956.
Prethodnik	Ismet Šaćiri
Naslednik	Pavle Jovićević
predsednik Izvršnog veća Skupštine NR Crne Gore
Period	1962—1963.
Prethodnik	Filip Bajković
Naslednik	Veselin Đuranović
Heroj
Narodni heroj od	10. jula 1953.
Odlikovanja

Đorđije Đoko Pajković (Lužac, kod Berana, 25. jun 1917 — Beograd, 17. januar 1980) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik SFRJ, SR Crne Gore, SR Srbije i SAP Kosova, junak socijalističkog rada i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija

Rođen je 25. juna 1917. godine u selu Lužac, kod Berana. Potiče iz siromašne seljačke porodice. Osnovnu školu je završio u rodnom selu, a dva razreda gimnazije u Beranama. Zbog nedostatka sredstava, morao je da napusti školovanje i vrati se u rodno selo, gde se do početka Drugog svetskog rata bavio zemljoradnjom.

Kada je 1935. godine u beranskom srezu stvorena partijska organizacija Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) i Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ), Đoko je postao član SKOJ-a. Iste godine je učestvovao u demonstracijama na planini Šiški, a zatim u demonstracijama za podršku štrajka beranskih gimnazijalaca. Početkom 1936. godine, primljen je u članstvo KPJ. Svega nekoliko dana posle prijema u Partiju, bio je uhapšen zbog učešća na poselu u selu Pešcima, kada je došlo do sukoba između omladine i žandarmerijske patrole. Pošto je tom prilikom bio ubijen jedan žandarm, on je zajedno sa grupom omladinaca bio optužen za ubistvo i od strane Državnog suda za zaštitu države osuđen na tri godine zatvora. Zatvorsku kaznu je izdržao u zatvoru „Zabela“ kod Požarevca.

Posle izlaska iz zatvora, po partijskom zadatku, je radio u SKOJ-u i među omladinom. Za člana Mesnog komiteta KPJ za Berane izabran je tokom 1939. godine, a istovremeno je obavljao i dužnost rukovodioca mesne organizacije SKOJ-a. Iste godine je, kao delegat Mesne partijske organizacije iz Berana, učestvovao kao delegat na Sedmoj pokrajinskoj konferenciji KPJ za Crnu Goru, Boku, Sandžak, Kosovo i Metohiju. Do 1940. godine, više puta je hapšen i zatvaran na kraće vreme.

Narodnooslobodilačka borba

Godine 1940. poslat je na odsluženje vojnog roka. Aprilski rat 1941. godine ga je zatekao u Gorskom kotaru. Zajedno sa jednom većom grupom vojnika, podoficira i dva oficira, pokušao je da se zaobilaznim putevima, preko šuma i planina, prebaci u unutrašnjost zemlje i pridruži snagama koje su još pružale otpor neprijatelju. U tom pokušaju su bili zarobljeni od Nemaca u Ključu. Prilikom transporta zarobljenika, Đoko je uspeo da pobegne, i posle višednevnog probijanja je stigao u rodni kraj.

Odmah po dolasku u rodni kraj, angažovao se u radu Mesnog komiteta KPJ za Berane i radio na pripremama oružanog ustanka. Početkom jula 1941. godine je postao sekretar Mesnog komiteta. U toku Trinaestojulskog ustanka naroda Crne Gore, učestvovao je u oslobođenju Berana i rukovodio organizovanjem političkog, privrednog i drugog života na oslobođenoj teritoriji beranskog sreza. Bio je jedan od organizatora i učesnika Skupštine narodnih predstavnika, održane u Beranama, 21. jula 1941. godine, na kojoj je izabran prvi narodni odbor oslobođenog sreza beranskog - ovo je bio prvi Narodnooslobodilački odbor formiran u Jugoslaviji. Đoko je bio član ovog odbora, a pored toga je i rukovodio reorganizacijom ustaničkih odreda i stvaranju prvih partizanskih bataljona. U jesen 1941, posle sloma ustanka, uspeo je da očuva jedinstvo i borbeni moral ustaničkih jedinica.

Oktobra 1941. godine je na partijskoj konferenciji ponovo izabran za sekretara Mesnog komiteta i člana Okružnog komiteta KPJ za Kolašin, Berane i Andrijevicu. U toku reorganizacije partizanskih jedinica u Crnoj Gori, najpre je imenovan za političkog komesara Donjovasojevićke brigade, a kasnije za političkog komesara Štaba Beranskog partizanskog odreda. Krajem 1941. i početkom 1942. godine, kao partijski i vojni rukovodilac, rukovodio je oslobodilačkom borbom protiv okupatora, ali i protiv četničkih jedinica. Prilikom borbe, partizana s beranskog i kolašinskog sreza protiv četnika Pavla Đurišića, januara 1942. godine u Lubnicama, Đoku su promrzle noge, pa je nekoliko narednih meseci morao provesti na lečenju u partizanskim bolnicama u Kolašinu i Žabljaku.

Prilikom povlačenja glavnine partizanskih snaga iz Crne Gore, sredinom 1942. godine, Đoko Pajković je odlukom Pokrajinskog komiteta KPJ za Crnu Goru i Boku, imenovan za sekretara Okružnog komiteta KPJ za Berane i dobio je zadatak da na terenu Gornjeg Polimlja i Potarja organizuje oružanu gerilsku borbu. Do proleća 1943. godine, partizanska grupa koju je organizovao, uspela je da održi i pored brojnih italijnsko-četničkih snaga, i preraste u Beransko-andrijevički partizanski bataljon, koji je bio najjača borbena jedinica u neprijateljevoj pozadini na okupiranoj teritoriji Crne Gore. Oktobra 1943. posle oslobođenja Gornjeg Polimlja, od strane jedinica NOV i PO Jugoslavije, postao je član Pokrajinskog komiteta KPJ za Crnu Goru i Boku, a početkom 1944. godine je izabran za organizacionog sekretara Pokrajinskog komiteta. Učestvovao je i u pripremama i radu Zemaljske antifašističke skupštine narodnog oslobođenja Crne Gore, a početkom 1945. godine izabran je u Antifašističko veće narodnog oslobođenja Jugoslavije.

Posleratni period

Odlukom Politbiroa Centralnog komiteta Komunističke partije Jugoslavije, marta 1945. godine, posle ubistva Miladina Popovića, poslat je na Kosovo i Metohiju, gde je preuzeo funkciju sekretara Oblasnog komiteta KPJ za Kosovo i Metohiju. Na ovoj funkciji je ostao do februara 1956. godine, a u međuvremenu je obavljao i funkcije: sekretara Oblasnog odbora Narodnog fronta Kosova i Metohije, potpredsednika Izvršnog odbora Socijalističkog saveza radnog naroda Kosova i Metohije i člana Oblasnog odbora Saveza boraca NOR-a Kosova i Metohije. U periodu od 12. decembra 1953. do 5. maja 1956. godine obavljao je dužnost predsednika Narodne skupštine Autonomne Kosovsko-Metohijske Oblasti, a po položaju je bio i član Izvršnog veća Skupštine SR Srbije.

Polovinom 1956. godine prešao je iz Prištine u Beograd, gde je obavljao dužnosti: člana Izvršnog veća Skupštine NR Srbije, predsednika Glavnog združnog saveza Srbije i sekretara za poljoprivredu u Izvršnom veću Skupštine SR Srbije. Sredinom 1962. godine, po odluci Centralnog komiteta Saveza komunista Jugoslavije, vratio se u Crnu Goru, gde je od 16. decembra 1962. do 25. juna 1963. godine obavljao funkciju predsednika Izvršnog veća Skupštine SR Crne Gore, a po položaju je bio i član Saveznog izvršnog veća. Od 1969. godine do smrti je neprekidno biran za člana Saveta federacije.

Više puta je biran za narodnog poslanika Skupštine Srbije, Skupštine Crne Gore i Savezne skupštine, bio je član rukovodstva SSRN Srbije i SSRN Jugoslavije i rukovodstva SUBNOR-a Srbije i SUBNOR-a Jugoslavije.

Pored državnik, obavljao je i visoke partijske funkcije - od 1945. godine je bio član Centralnog komiteta, a od 1957. i član Izvršnog komiteta CK Saveza komunista Srbije. Od 1962. godine je bio član Centralnog komiteta, a od sredine 1963. do kraja 1968. godine predsednik Izvršnog komiteta Saveza komunista Crne Gore. Za člana Centralnog komiteta Saveza komunista Jugoslavije biran je na svim partijskim kongresima, od Petog (1948) do Devetog kongresa SKJ (1969).

Umro je 17. januara 1980. na Neurohiruškoj klinici u Beogradu, a sahranjen je u rodnom mestu.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su - Orden junaka socijalističkog rada, Orden narodnog oslobođenja, Orden zasluga za narod sa zlatnim vencem i Orden bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 10. jula 1953. godine.

Literatura

• Vojna enciklopedija (knjiga šesta). Beograd 1973. godina.
• Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975.