Jovan Paleolog (veliki primikarije)
| Jovan Paleolog | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | oko 1330. |
| Datum smrti | posle 1. avgusta 1384. |
| Porodica | |
| Supružnik | Ana Asasina |
| Potomstvo | Paleologopulos i Duka |
| Roditelji | Dimitrije Paleolog Ana Kantakuzin |
| Dinastija | Paleolog |
| veliki primikarije i gospodar Hristopolja, Anaktiropolja i Hrisopolja | |
| Period | 1356-1384 |
| Prethodnik | Dušan Nemanjić |
| Naslednik | zaveštao svoje posede manastiru Pantokratora |
Jovan Paleolog (grčki: Ἱωάννης Παλαιολόγος; oko 1330. - posle 1. avgusta 1384) je bio vizantijski zapovednik Hristopolja, Anaktiropolja i Hrisopolja od 1356. godine do svoje smrti, 1384. godine. Nosio je titule protosevasta i velikog primikarija.
Biografija
[uredi | uredi izvor]Jovan Paleolog je bio sin velikog domestika Dimitrija Paleologa, značajnog političara Vizantijskog carstva koji je pratio cara Jovana (1341-1391) na njegovom putovanju u Italiju. Majka mu je bila Ana Kantakuzin. Rođen je oko 1330. godine. Jovan je imao starijeg brata Aleksija koji se zajedno sa njim javlja kao gospodar primorskih gradova. Na istorijsku scenu Jovan stupa 1356. godine, nakon smrti srpskog cara Dušana (1331-1355). Tokom 1356. ili početkom sledeće godine, braća Paleolog uspela su da zauzmu gradove Hristopolj, Akarnanopolj i ostrvo Tasos. Ove posede potvrdio im je sam car Jovan u ličnu svojinu[1]. Posedima braće Paleolog priključen je i Hristopolj (1358), još i pre Dušanove smrti napadan od strane nekog gusara iz Bitinije[2]. U falsifikovanoj povelji stoji da je Uglješa Mrnjavčević u Hrisopolju vodio pregovore sa vizantijskim carem Jovanom V Paleologom 1358. godine. Raspravljano je o primorskim gradovima koje su zauzeli braća Paleolog[3].
Vizantijski car izdao je braći Paleolog povelju 1358. godine povodom osvajanja Hristopolja. Mlađi brat Jovan javlja se sa titulom velikog primikarija. Do tada je nosio titulu protosevasta. Aleksije se javlja sa titulom velikog stratopedarha[4]. Jovan se u izvorima navodi kao zet vizantijskog cara, a Aleksije, kao njegov brat, bio je prijatelj cara. Jovan je bio oženjen Anom Asasinom. Jovan i Ana su 1374. godine poklonili manastiru Pantokratora jedan vinograd u okolini Hrisopolja. Carica Jelena, supruga Jovana V Paleologa, bila je ćerka prethodnog cara Jovana Kantakuzina i Irine Asen[5]. Car Jovan i primikarije Jovan bili su oženjeni dvema sestrama od stričeva. Maričkom bitkom je uništena Serska oblast, najsnažnija feudalna oblast na Poluostrvu. Slomljena je moć kuće Mrnjavčević i prekinuta obnova srpske državnosti. I pre Maričke bitke Turci su odnosili pobede nad hrišćanskim armijama od kojih je najveća pobeda kod Dimotike 1352. godine. Ipak ne bi trebalo precenjivati tursku moć sredinom 14. veka. Njihova država prostirala se na dva kontinenta, a Turci su uvek izbegavali da ratuju na dva fronta. U Evropi su se koristili nesuglasicama između hrišćanskih velikaša; sukobom između Marka i Dragaša i sukobom između Lazarevića i Brankovića. U Vizantiji je poraz Srba dočekan sa oduševljenjem. Manojlo je osvojio Ser i nakratko se pojavila misao o obnovi Vizantijske imperije. Dok je Manojlo zauzimao Ser, Turci napadaju Svetu Goru noseći oružje koje su zaplenili od Srba kao i opsadne sprave. Manastiri na Atosu pretvaraju se u tvrđave. Napade Turaka osujetio je Jovan Paleolog uz pomoć tri mletačke lađe[6]. Aleksije je umro pre avgusta 1373. godine. Jovan je gradovima na egejskoj obali vladao samostalno do svoje smrti. Poslednji put ga u izvorima srećemo 1. avgusta 1384. godine kada je sastavio testament. Testamentom je svoju imovinu zaveštao manastiru Pantokratora. U postskriptumu se navode i sinovi Jovana Paleologa, Paleologopulos i Duka, koji će u manastiru adelfate i živeti u njemu ili u nekom od njegovih metoha[7].
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ ISN 1999, str. 567
- ^ ISN 1999, str. 568
- ^ Aleksić 2013, str. 22
- ^ Ostrogorski 1965, str. 147
- ^ Ostrogorski 1965, str. 149
- ^ ISN 1999, str. 588
- ^ Ostrogorski 1965, str. 151
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Ostrogorski, Georgije (1965). Serska oblast posle Dušanove smrti. Beograd: Naučno delo.
- Ostrogorski, Georgije (1969). Istorija Vizantije. Beograd: Prosveta.
- Ostrogorski, Georgije (1970). Vizantija i Sloveni. Beograd: Prosveta.
- Istorija srpskog naroda 1, grupa autora, Srpska književna zadruga, Beograd (1999), drugo izdanje
- V. Aleksić; Naslednici Mrnjavčevića i teritorije pod njihovom vlašću od 1371. do 1395. godine; Univerzitet u Beogradu, Filozofski fakultet (2013)
