Johanes Brams
Johanes Brams | |
|---|---|
 Johanes Brams | |
| Datum rođenja | 7. maj 1833. |
| Mesto rođenja | Hamburg, Nemačka |
| Datum smrti | 3. april 1897. (63 god.) |
| Mesto smrti | Beč, Austrougarska |
| Roditelji | Johan Jakob Brams Johana Henrika Kristijana Nisen |
| Veb-sajt | www |
Johanes Brams (nem. Johannes Brahms; Hamburg, 7. maj 1833 — Beč, 3. april 1897) je bio njemački kompozitor i pijanista.[1]Jedan je od predstavnika kasnog romantizma.[2] Rođen u Hamburgu u luteranskoj porodici, Brams je proveo veliki deo svog profesionalnog života u Beču, Austrija. Tokom života njegova popularnost i uticaj bili su značajni. On je ponekad uvrštavan zajedno sa Johanom Sebastijanom Bahom i Ludvigom van Betovenom, kao jedan iz "Tria B", komentarisao je prvobitno u 19. veku dirigent Hans fon Bilov.
Brams je komponovao za klavir, kamerne ansamble, simfonijski orkestar, za glas i hor. Kao pijanista, premijerno je izveo mnoge svoje radove. Radio je sa nekima od vodećih izvođača svog vremena, uključujući i pijanistkinju Klaru Šuman[1]i violinistu Josefa Joahima (koji su bili njegovi bliski prijatelji). Mnoga njegova muzička dela postala su vezivno tkivo modernog koncertnog repertoara. Brams, koji je bio beskompromisni perfekcionista, uništio je neke od svojih radova, a druge ostavio neobjavljenim.[3].[4]
Brams se često smatra muzičkim tradicionalistom i inovatorom. Njegova muzika je čvrsto ukorenjena u strukturama i kompozicijskim tehnikama baroka i klasičnih majstora. Bio je majstor polifonije, složene umetnosti koja zahteva veliku disciplinu po kojoj je Johan Sebastijan Bah bio poznat, kao i razvoja, kompozicijskog etosa pionira poput Jozefa Hajdna, Volfganga Amadeusa Mocarta, Ludviga van Betovena, i drugih kompozitora. Brams je težio „čistoći“ ovih poštovanih nemačkih muzičkih struktura i razvijao ih je u romantičnom stilu, u procesu stvaranja hrabrog novog pristupa harmoniji i melodiji. Iako su mnogi savremenici smatrali njegovu muziku previše akademskom, njegov doprinos i veština bili su predmet divljenja takvih kompozitora kao što su Arnold Šenberg i Edvard Elgar.
Marljiva, visoko izgrađena priroda radova Johanesa Bramsa bila je polazište i nadahnuće za buduće generacije kompozitora. U okviru njegovih pedantnih muzičkih struktura ugrađena je visoko romantičarska priroda.
Biografija
[uredi | uredi izvor]Rođen je u Hamburgu, gdje mu je otac bio kontrabasista. Roditelji su namjeravali da stvore od mladog Johanesa pravog orkestarskog muzičara, te on počinje kod svog oca da uči violinu, violončelo i hornu. Karijeru je ipak započeo kao pijanistički virtuoz, što je zbog skupoće instrumenta, veoma razočaralo Bramsove roditelje. Robert Šuman mu je, upoznavši ga 1853. godine, posljednje godine prije nego što je duševna bolest konačno uzela maha, pomogao da se afirmiše kao kompozitor, predstavivši ga muzičkoj javnosti i zauzimajući se za objavljivanje njegovih djela. Polazi od klasičnog i baroknog nasljeđa, ali je njegov muzički izraz u osnovi romantičarski. Svoje zrelo životno i stvaralačko razdoblje, proveo je u Beču, gdje su nastala sva njegova remek-djela, a njegovim zalaganjem je stvaralaštvo Johana Štrausa II, sedamdesetih godina devetnaestog veka, steklo puno priznanje austrijske i svjetske javnosti. U Bramsovom opusu nalaze se sve glavne instrumentalne i vokalne vrste, izuzevši opere. Često se inspirisao narodnom muzikom, a naročito se istaknuo na području kamerne muzike i solo pjesama. Četiri simfonije, dva klavirska koncerta, Rapsodija za alt, violinski koncert u D-dur - u, dvorski koncert za violinu i violončelo u A-mol - u, Nemački rekvijem, i brojne solo pjesme samo su dio najvažnijeg Bramsovog opusa, uz kamerna djela te crkvena djela kojima je zaokružio bogato stvaralaštvo. Kao pijanista imao je brojne turneje sa violinistom Remini - Hofmanom
Muzika
[uredi | uredi izvor]
Stil i uticaji
[uredi | uredi izvor]Brams je zadržao klasičan osećaj oblika i reda u njegovim radovima, za razliku od bogatstva muzike mnogih njegovih savremenika. Stoga su mnogi obožavatelji (mada ne i sam Brams) smatrali da je on vrhunski pobornik tradicionalnih formi i „čiste muzike“, za razliku od „novog njemačkog“ prihvatanja programske muzike.
Brams je poštovao Betovena; u kompozitorovoj kući, mramorno poprsje Betovena nadvišavalo mesto gde je komponovao, i neki odlomci u njegovim delima podsećaju na Betovenov stil. Bramsova Prva simfonija je pod snažnim uticajem Betovenove Pete simfonije. Ta dva dela su oba u ce-molu i završavaju se borbom za ce-durski trijumf. Glavna tema finala Prve simfonije takođe podseća na glavnu temu finala Betovenove Devete, i kada je na tu sličnost ukazano Bramsu, odgovorio je da svako to može videti.[5] Godine 1876, kada je rad premijerno prikazan u Beču, odmah je pozdravljen kao „Betovenova deseta“. Međutim, sličnost Bramsove muzike sa onom pokojnog Betovena prvi put je zapažena već u novembru 1853. godine u pismu koje je Albert Ditrih poslao Ernstu Naumanu.[6][7]
Brams je bio majstor kontrapunkta. „Za Bramsa... najkomplikovaniji oblici kontrapunkta bili su prirodno sredstvo izražavanja njegovih emocija“, pisao je Gajringer. „Kao što su Palestrina ili Bah uspeli da davanju svog spiritualnog značaja svojoj tehnici, Brams bi mogao da pretvori kanon u motu contrario ili kanon per augmentationem u čist komad lirske poezije.“[8] Pisci su komentarisali Bramsovu upotrebu kontrapunkta. Na primer, o Opusu 9, Varijacije na temu Roberta Šumana, Gajringer piše da Brams „prikazuje sve resurse kontrapunktne umetnosti“.[9] U A-durskom klavirskom kvartetu Opus 26, Svaford napominje da je treće kretanje „demonsko-kanonsko“, poput Hajdnovog poznatog menueta za gudački kvartet.[10] Svaford dalje tvrdi da su „tematski razvoj, kontrapunkt i oblik bili dominantni tehnički pojmovi u kojima Brams ... razmišlja o muzici“.[11]
Povezano s njegovom veštinom u kontrapunktu bilo je Bramsovo suptilno rukovanje ritmom i merom. New Grove Dictionary of Music spekuliše da je Bramsov tinejdžerski kontakt s mađarskom i romskom narodnom muzikom doveo do „njegove životne fascinacije s iregularnim ritmovima, tripletnim figurama i upotrebom rubata“ u njegovim kompozicijama.[12] Mađarske igre su među Bramsovim najcenjenijim komadima.[13] Prema Majklu Masgrejvu ( (1985). pp. 269) „samo jedan kompozitor mu je ravan u pogledu napredne prirode njegovog ritmičkog razmišljanja, a to je Stravinski“.[14]
Bramsova savršene veštine u kontrapunktu i ritmu su bogato prisutne u Nemačkom rekvijemu, delu koje je delimično inspirisano smrću njegove majke 1865. godine (u kojem je komponovao pogrebni marš koji je postao osnova Drugog dela, Denn alles Fleisch). To delo sadrži i materijal iz simfonije koju je započeo 1854. godine, ali ju je napustio nakon Šumanovog pokušaja samoubistva. Jednom je napisao da je rekvijem „pripadao Šumanu“. Prvi stav ove napuštene simfonije preradio je kao prvi stav prvog klavirskog koncerta.
Brams je voleo klasične kompozitore Mocarta i Hajdna. On je sakupljao prva izdanja i autograme njihovih radova i uređivao izvođačka izdanja. Studirao je muziku predklasičnih kompozitora, uključujući Điovanija Gabrielija, Johana Adolfa Hasea, Hajnriha Šulca, Domenika Skarlatija, Georga Fridriha Hendla, a posebno, Johana Sebastijana Baha. Među njegovim prijateljima su bili vodeći muzikolozi, a sa Fridrihom Hrisanderom je uredio izdanje radova Fransoe Kuprena. Brams je takođe uređivao radove Karla Filipa Emanuela Baha i Vilhelma Fridmana Baha. On je u starijoj muzici tražio inspiraciju za umetnost kontrapunkta; teme jednog dela njegovih radova su modelovane po baroknim izvorima kao što je Bahov The Art of Fugue u fugalnom finalu Sonate za klavir i violončelo u e-molu ili Kantata Br. 150 istog kompozitora u pasakaljskoj temi finala Četvrte simfonije. Piter Filips je uočio srodnost između Bramsovih ritmički nabijenih kontrapunktalnih tekstura i onih od renesansnih majstora, kao što su Điovani Gabrieli i Vilijam Berd. Pozivajući se na Berdov Though Amaryllis dance, Filips napominje da su „kros-ritmovi[15] u tom delu je tako uzbudili Edmunda Felovesa da ih je povezao sa Bramsovim kompozicionim stilom.“[16]
Rani romantičarski kompozitori imali su veliki uticaj na Bramsa, naročito Šuman, koji je ohrabrivao Bramsa kao mladog kompozitora. Tokom boravka u Beču od 1862. do 63. godine, Brams je bio posebno zainteresovan za muziku Franca Šuberta.[17] Njegov uticaj se može se identifikovati u radovima Bramsa tog perioda, kao što su dva kvarteta za klavir Op. 25 i Op. 26, i Klavirski kvintet koji aludiraju na Šubertov Gudački kvintet i Grand duo za klavir sa četiri ruke.[17][18] Uticaj Šopena i Mendelsona na Bramsa je manje očevidan, mada se povremeno može naći u njegovim radovima ono što se čini aluzijom na jednog od njih (na primer, Bramsov Skerco, Op. 4, aludira na Šopenov Skerco u be-molu;[19] skerco stav u Bramsovoj Klavirskoj sonati u ef-molu, Op. 5, aludira na finale Mendelsonovog Klavirskog trija u ce-molu).[20]
Brams je razmatrao odustajanje od kompozicije kada je izgledalo da će inovacije drugih kompozitora u produženom tonalitetu dovesti do potpunog sloma pravila tonaliteta. Mada je Vagner postao žestok kritičar Bramsa sa porastom Bramsove popularnosti, on je entuzijastično prihvatao rane Varijacije i fuge na Hendlove teme; sam Brams se prema mnogim izvorima,[21] duboko se divio Vagnerovoj muzici, ograničavajući svoju ambivalentnost samo na dramaturške principe Vagnerove teorije.
Brams je napisao postavke za klavir i glas 144 nemačke narodne pjesme, a mnoge njegove pesme odražavaju folklorne teme ili prikazuju scene ruralnog života.
Bramsovo stvaralaštvo
[uredi | uredi izvor]- 1. Koncert za klavir i orkestar, opus 15
- 2. Koncert za klavir i orkestar, opus 83
- Violinski koncert, opus 77
- Koncert za violinu, violončelo i orkestar, opus 102
- Njemački rekvijem, opus 45
- Rapsodija za alt, opus 53
- Mađarske igre
- Sonata za klavir i violončelo u e-molu, opus 38
Bramsove simfonije
[uredi | uredi izvor]Simfonijsko stvaralaštvo Johanesa Bramsa nastaje u vrijeme kada su Berlioz, Brukner i Vagner, već veoma proširili simfonijski orkestar. Ali, Brams kao dosljedni nastavljač stare muzičke tradicije, oslonjene na barokne majstore i Betovena, nije koristio orkestarski aparat veći od onog koji je Betoven koristio u svojoj Devetoj simfoniji (sa maksimumom pet horni). Zbog toga Bramsova simfonijska paleta, kada se uporedi sa nabujalom zvučnom raskoši simfonijskih orkestara navedenih kompozitora njegovog doba, brojčano vrlo nadmoćnih, djeluje poprilično sivo i skromno. Ali, inventivnost Bramsovih muzičkih ideja koje ipak prate muzička kretanja njegovog doba, na zavidnoj je visini, a sam Brams ih vješto kombinuje sa tradicionalnim oblicima naslijeđenim od velikih prethodnika (Baha i Betovena na primer). Često ni skerco treći stav, kod Bramsa nema pravi oblik trodijelnog komada, već je često slobodno razrađen, poput neke kratke fantazije. Jedino u Četvrtoj simfoniji, javlja se pravi skerco.
Brams je komponovao sljedeće četiri simfonije:
- Simfonija br. 1, opus 68 (1854—1876)
- Simfonija br. 2, opus 73 (1878)
- Simfonija br. 3, opus 90 (1883)
- Simfonija br. 4, opus 98 (1885)
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. A-B. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 170. ISBN 86-331-2075-5.
- ^ „Brahms Johannes”.
- ^ Alex Needham (2012), Brahms piano piece to get its premiere 159 years after its creation The Guardian
- ^ Siepmann 1998, str. 128.
- ^ Brahms used the German word "Esel", of which one translation is "donkey" and another is "dunce": Cassell's New German Dictionary, Funk and Wagnalls, New York and London, 1915
- ^ Floros 2010, str. 80.
- ^ Dietrich & Widmann 2000, str. 6.
- ^ Geiringer 1981, str. 159.
- ^ Geiringer 1981, str. 210.
- ^ Swafford 2012, str. 159.
- ^ Swafford (2012), p. xviii
- ^ ”Brahms,” article in Sadie, S. (ed.) , The New Grove Dictionary of Music. Oxford University Press. 1995.
- ^ Gal 1963, str. 17, 204.
- ^ Musgrave, M (1985). The Music of Brahms.. London, Routledge.
- ^ Though Amaryllis dance in green - William Byrd
- ^ Phillips, P (2007) sleeve note to English Madrigals, 25th anniversary edition, CD recording, Gimell Records.
- ^ a b James Webster, "Schubert's sonata form and Brahms's first maturity (II)", 19th-Century Music 3(1) (1979). pp. 52-71.
- ^ Donald Francis Tovey, "Franz Schubert" (1927), rpt. in Essays and Lectures on Music (London) (1949). pp. 123. Cf. his similar remarks in "Tonality in Schubert" (1928), rpt. ibid. pp. 151.
- ^ Charles Rosen, "Influence: plagiarism and inspiration", 19th-Century Music 4(2) (1980). pp. 87-100.
- ^ H. V. Spanner, "What is originality?", The Musical Times 93(1313) (1952). pp. 310-311.
- ^ Swafford 1999.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. A-B. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 170. ISBN 86-331-2075-5.
- Floros, Constantin (2010). Johannes Brahms, Free But Alone: A Life for a Poetic Music. Peter Lang. str. 80. ISBN 978-3-631-61260-6.
- Siepmann, Jeremy (1998). The Piano. Hal Leonard Corporation. str. 128. ISBN 978-0-7935-9976-9.
- Avins, Styra, ur. (1997). Johannes Brahms: Life and Letters. 1997). Translated by Joseph Eisinger and S. Avins. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0198162346.
- Avins, Styra (2001). „The Young Brahms: Biographical Data Reexamined”. 19th-Century Music. 24 (3): 276—289. JSTOR 746931. doi:10.1525/ncm.2001.24.3.276.
- Becker, Heinz . „Brahms, Johannes”. The New Grove Dictionary of Music and Musicians. London: Macmillan. 1980. str. 154—190. ISBN 978-0-333-23111-1., ed. Stanley Sadie, vol. 3.
- Bozarth, George S. (n.d.). "Brahms, Johannes" in Grove Music Online. (potrebna pretplata) Accessed 7 November 2016.
- Chrissochoidis, Ilias (2012). "A Master stands: Rare Brahms Photos in the Library of Congress", Fontes Artis Musicae 59/1 (January–March 2012). pp. 39–44. Pristupljeno 4 November 2016
- Dietrich, Albert Hermann; Widmann, J. V. (2000). Recollections of Johannes Brahms. The Minerva Group, Inc. str. 6. ISBN 978-0-89875-141-3.
- Frisch, Walter and Karnes, Kevin C.,, ur. (2009). Brahms and His World (Revised izd.). Princeton: Princeton University Press. ISBN 978-0691143446.
- Gál, Hans, Johannes Brahms: His Work and Personality. 1963.. Tr. Joseph Stein. New York: Alfred A. Knopf
- Geiringer, Karl (1981). Brahms: His Life and Work. Third Ed. New York: Da Capo. ISBN 978-0-306-80223-2.
- Hofmann, Kurt, tr. Michael Musgrave (1999). "Brahms the Hamburg musician 1833–1862". In Musgrave (1999a). pp. 3–30.
- Hofmann, Kurt and Renate Hofmann, tr. Trefor Smith (2010). "Brahms Museum Hamburg: Exhibition Guide." Hamburg: Johannes-Brahms-Gesellschaft.
- Lamb, Andrew (1975). „Brahms and Johann Strauss”. The Musical Times. 116 (1592): 869—871. JSTOR 959201. doi:10.2307/959201.
- Litzmann, Berthold (1913). Clara Schumann: An Artist's Life based on Material found in Diaries and Letters. London: Macmillan. tr. and abridged from the fourth German edition by Grace E. Hadow. 2 vols.
- Musgrave, Michael (1999a), ur. (27. 5. 1999). The Cambridge Companion to Brahms. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9780521485814.
- Musgrave, Michael (1999b). "Years of Transition: Brahms and Vienna 1862–1875". In Musgrave (1999a). pp. 31–50.
- Musgrave, Michael (2000). A Brahms Reader. New Haven and London: Yale University Press. ISBN 978-0-300-06804-7.
- Programme, Volumes 1916-1917, Boston Symphony Orchestra, pub. 1916
- Schumann, Clara, and Brahms, Johannes, ed. Berthold Lutzmann (1927). Briefe aus den Jahren 1853–1896., two vols. Leipzig. (In German)
- Schumann, Eugenie (1991). The Schumanns and Johannes Brahms: The Memoirs of Eugenie Schumann. Prevod: Marie Busch. Lawrence, Mass: Music Book Society. ISBN 978-1-878156-01-3.
- Schumann, Robert, tr.; ed. Henry Pleasants (1988). Schumann on Music. New York: Dover Publications. ISBN 978-0-486-25748-8.
- Swafford, Jan (1999). Johannes Brahms: A Biography. London: Macmillan. ISBN 9780333725894.
- Swafford, Jan (2001). „Did the Young Brahms Play Piano in Waterfront Bars?”. 19th-Century Music. 24 (3): 268—275. ISSN 0148-2076. JSTOR 10.1525/ncm.2001.24.3.268. doi:10.1525/ncm.2001.24.3.268. Pristupljeno 30. 10. 2007.
- Taruskin, Richard (2010). Music in the Nineteenth Century. Oxford: Oxford University Press. ISBN 9780195384833.
- Deiters, Hermann (2009) [1888]. Johannes Brahms: A Biographical Sketch. Prevod: Rosa Newmarch. Fisher Unwin (reissued by Cambridge University Press. ISBN 978-1-108-00479-4.)
- Charles Rosen discusses a number of Brahms's imitations of Beethoven in chapter 9 of his Critical Entertainments: Music Old and New. Cambridge, MA: Harvard University Press. 2000. ISBN 978-0-674-17730-7. (2000. ).
- Brahms (2nd izd.). 2001. ISBN 978-0-19-816484-5. by Malcolm MacDonald is a biography and discussion of virtually everything Brahms composed, along with chapters examining his position in Romantic music, his devotion to Early Music, and his influence on later composers. (Dent 'Master Musicians' series, 1990; Oxford. )
- Late Idyll: The Second Symphony of Johannes Brahms. ISBN 978-0-674-51175-0., by Reinhold Brinkmann, translated by Peter Palmer. An analysis of Symphony No. 2 and meditation of its position in Brahms's career and in relation to 19th century ideas of melancholy. (1995, Harvard. )
- Musgrave, Michael (1985). The Music of Brahms. Oxford. ISBN 978-0-19-816401-2.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]
- Brahms Institut
- Texts and translations of vocal music by Brahms at The LiederNet Archive.
- Brahms at the Piano
- Johannes Brahms: list of works
- „Brahms material”. BBC Radio 3 archives.
- {{Brahms Listening Guides.}}
- Listings of live performances at Bachtrack
- List of works by Johannes Brahms
- Johanes Brams na sajtu Internet Archive (jezik: engleski)
Partiture
- Free scores by Johannes Brahms in the Open Music Library
- Complete collection of scores
- Brahms’ scores
- www.kreusch-sheet-music.net
- Free scores of Brahms Lieder and orchestral works
- Brahms (besplatne pesme za subjekat) na sajtu IMSLP (jezik: engleski)
- Free scores by Johanes Brams in the Choral Public Domain Library (ChoralWiki)
- Johannes Brahms na sajtu Projekat Gutenberg (jezik: engleski)
- Free scores
Snimci
- Johannes Brahms – Violin Sonatas
- Fünf Gesänge, Op. 104 (Brahms)
- Kunst der Fuge: Johannes Brahms – MIDI files
- Performances of works by Johannes Brahms
Fotografije
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Akademske | |
| Umetničke | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
