Johan III Švedski
| Johan III Švedski | |
|---|---|
 Novčić sa likom Johana III | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Johan III Gustavson Vasa |
| Datum rođenja | 20. decembar 1537. |
| Mesto rođenja | Stegeborg, Švedska |
| Datum smrti | 17. novembar 1592. (54 god.) |
| Mesto smrti | Stokholm, Švedska |
| Porodica | |
| Supružnik | Katarina Jagelonska, Gunilla Bielke |
| Potomstvo | Sigismund III Vasa, Anna Vasa of Sweden, John, Duke of Östergötland, Sofia Johansdotter Gyllenhielm, Isabella Johansdotter, Lucretia Gyllenhielm |
| Roditelji | Gustav Vasa Margaret Lejonhufvud |
| Dinastija | Vasa |
| kralj Švedske | |
| Period | 1568 - 1592. |
| Prethodnik | Erik XIV Švedski |
| Naslednik | Sigismund III Vasa |
Johan III Švedski ili Jovan III [1] (20. decembar 1537, Stegeborg - 17. novembar 1592, Stokholm) je bio švedski kralj (1568 [1] —1592) iz dinastije Vasa. Bio je sin Gustava Vase [1] i njegove druge supruge Margaret Lejonhufvud.
Godine 1568. godine s prestola u Švedskoj je zbacio svog polubrata Erika XIV. U vreme je njegove vladavine postojalo jedno političko pitanje, koje se ticalo ne samo Švedske, već i svih susednih zemalja i koje je dosta doprinelo stupanju Šveđana na široko poprište opšte evropske politike. To je bilo pitanje o gospodarstvu nad Baltičkim morem, koje je pri kraju srednjeg veka postalo od velikog trgovačkog značaja. Švedska je tada javno ispoljila svoju nameru da ovo more učini svojim jezerom, tj. da po mogućnosti zavlada svim njegovim obalama. Da bi postigla to, potrebno joj je bilo ratovati sa svim narodima, koji su živeli oko tog mora [1].
Nastavio je Livonski rat koji je počeo njegov prethodnik. Zemlja vodila rat u savezu sa Državnom zajednicom Poljske i Litvanije, protiv Ruskog carstva i Danske-Norveške. Na početku je pretrpeo nekoliko poraza, ali je na kraju uspeo da porazi Ruse i osvoji ruske gradove Jam, Koporje i Korelu, koje mu je Rusija ustupila mirom [2], za koji je posredovao papa [1], godine 1583. zajedno sa Estonijom. Rusi su kasnije uspeli da mu otmu gradove Ivangorod, Jam, Orješek i Korelu [2].
Pokušavao je da izmiri Katoličku i Luteransku crkvu u Švedskoj.
Godine 1586. uspeo je da svog sina Sigismunda, koji je bio vaspitan jezuitski, dovede na poljsko-litvanski presto [1].
Umro je 17. novembra 1592. godine u Stokholmu i na prestolu ga je nasledio sin Sigismund III Vasa.
Porodično stablo
[uredi | uredi izvor]| 2. Gustav Vasa | ||||||||||||||||
| 1. Johan III Švedski | ||||||||||||||||
| 3. Margaret Lejonhufvud | ||||||||||||||||
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b v g d đ Zrnić 1927.
- ^ a b Miljukov 1939.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Zrnić, Luka (1927). Istorija novoga veka. Beograd.
- Miljukov, Pavel (1939). Istorija Rusije. Beograd: Narodna kultura.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]| Munsjo (970–1060) |  | |
|---|---|---|
| Stenkil (1060−1130) | ||
| Sverker i Erik (1130–1250) | ||
| Bjelbo (1229−1234, 1248/1250−1318 & 1319−1364) | ||
| Meklenburg (1364−1389) | ||
| Kalmarska unija, kraljevi i regenti (1387–1523) | Margareta I • Erik Pomeranski • Engelbrekt Engelbrektson • Erik Pomeranski • Engelbrekt Engelbrektson • Erik Pomeranski • Karl VIII • Kristofer • Bengt Jenson & Nils Jenson • Karl VIII • Jens Bengtson & Erik Akselson • Kristijan I • Karl VIII • Ketil Karlson • Jens Bengtson • Erik Akselson • Karl VIII • Sten Sture Stariji • Svante Nilson • Erik Trole • Sten Sture Mlađi • Kristijan II • Gustaf I Vaza | |
| Vasa (1523–1654) | ||
| Pfalc-Cvajbriken (1654–1720) | ||
| Hesen (1720−1751) | ||
| Holštajn-Gotorp (1751−1818) | ||
| Bernadot (1818−) | ||
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Umetničke | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
