Džamija Osman-paše Resulbegovića u Trebinju
| Džamija Osman-paše Resulbegovića | |
|---|---|
 Obnovljena džamija Osman-paše Resulbegovića | |
  Džamija Osman-paše Resulbegovića Lokacija na mapi Bosne i Hercegovine | |
| Osnovne informacije | |
| Lokacija | Trebinje |
| Koordinate | 42° 42′ 41″ S; 18° 20′ 48″ I / 42.71146° S; 18.34677° I |
| Religija | Sunizam |
| Grad | Trebinje |
| Opština | Trebinje |
| Država |  Bosna i Hercegovina ( Republika Srpska) |
| Arhitektonski opis | |
| Stil arhitekture | Islamska arhitektura |
| Osnivanje | 1726. |
| Specifikacije | |
| Visina (maks.) | 16 m (sa munaretom) |
| Broj minareta | 1 |
| Materijali | pritesani kamen |
Džamija Osman-paše Resulbegovića u Trebinju Pašina ili Nova džamija jedna je od tri iz osmanskog perioda sagrađene džamije u staroj trebinjskoj čaršiji (Kastelu) u Republici Srpskoj u Bosni i Hercegovini. Druge dve su džamija u Policima i džamija sultana Ahmeda, (Careva, Hungarija ili Stara džamija).[1]
Zaštita
[uredi | uredi izvor]Osman pašina džamija je uneta na privremenu listu nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine.[2]
U ovoj džamiji ogledaju se viševekovni istorijski uticaji drugih kultura na Trebinje, jer ona pored orijentalnog stila ima i elemente arhitekture karakteristične za mediteranske kulture i graditelje.[3]
Položaj
[uredi | uredi izvor]Nalazi na najvećem trebinjskom trgu u Starom gradu, jedinom starom gradu građenom u Otomanskom periodu u kom se oseća arhitektonski uticaj mediterana definsan velikim kućnim otvorima i širokim ulicama sa dve pjacete (trga popločanim već izlizanim i ispucalim kamenim pločama), oko kojih je i nastajalo naselje.
Džamija je nedaleko od gradske kapije (Hadžihasanovića kule) odnosno, u austrijskom periodu, izgrađene ulazne građevine iznad tunela i “na čekme” ćuprije.
Istorija
[uredi | uredi izvor]Džamiju je 1726. godine izgradio Osman-paša Resulbegović u središtu Kastela u Starom gradu.
Kao prateće objekte, Osman-paša Resulbegović je podigao u blizini džamije mekdeb i medresu, koji su bili prve prosvetne ustanove u Trebinju.
Nakon izgradnje džamije, Osman-paša je u Istanbulu optužen da je u svoje ime u Trebinju sagradio lepšu džamiju od Careve i naredio da se njegovo ime navede u propovedi (hudbi). Da bi sačuvao ugled Careve džamije, sultan Ahmed III izdao je ferman kojim se Osman-paša Resulbegović i njegovih devet sinova osuđuju na smrt. Spasio je sinove od pogubljenja, dok je on ubijen u Istanbulu 1729. godine. Bila je to lekcija bosanskohercegovačkoj raji da niko ne sie imati ništa lepše i veće od sultana.[4]
Izgled
[uredi | uredi izvor]Džamija je sazidana od pritesanog kamena. Krov džamije koji je na četiri vode prepokriven je pločom. Uz desni zid podignuta je kamena munara oktogonalnog oblika, visoka oko 16 m.
Bila je to jedna od najlepših džamija u Hercegovini, koja je po svojim gabaritima poznata i kao najprostranija džamija u Hercegovini. .[1]
Oslikavanje unutrašnje dekoracije Osman-pašine džamije u Trebinju nakon njene obnove obavio je Timur Trako, diplomirani vajar koji se već dokazao rtadeći oslikavanje nekoliko bosanskohercegovačkih džamija. Iako Trako nije mogao precizno da definiše njen ukrasni stil. Smatra se da je on zaseban sa elementima iz narodne umetnosti jer sadrži oblike voluta sa stećaka.[5]
Delove ukrasa umetnik je napravio carskim malterom, što je uobičajeno za unutrašnje ukrase džamija, na osnovu skica i fotografijama jedne od njenih ranijih dekoracija. Najoriginalniji deo unutrašnjeg oslikavanja prema ovim skicama je mihrab.[5]
U dekoraciji su naglašene boje Mediterana, a mali detalji pseudo-maurskog stila vešto su uklopljeni sa elementima osmanske dekorativne umetnosti. Pored oslikavanja unutrašnjosti zidova džamije, oslikan je i unutrašnjost ulaznih[5]kupola.
Poruka koja je jedan od elemenata ukrašavanja Osman-pašine džamije je jasna i govori o njenim prethodnim džamatima, njihovim verovanjima i vrednosnom sistemu.[5]
Obnova
[uredi | uredi izvor]Džamija je u prošlosti popravljana nekoliko puta. Poslednji put 1912. godine, kada je zadržala svoj oblik sve do oružanih sukoba u Bosni i Hercegovini 1992. godine, kada je srušena.[6]
Kamen temeljac za rekonstrukciju postavljen je 5. maja 2001. godine. Svečano je obnovljena džamija otvorena za vernike i versku službu 15. jula 2005. godine. Rekonstrukcija je izvedena od istog materijala i na isti način gradnje, prema poslednjem poznatom obliku džamije iz 1912. godine, koji je imala sve do rušenja.[1]
- Eksterijer džamije Osman-paše Resulbegovića
-
-
-
-
Izvori
[uredi | uredi izvor]Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ a b v „Trebinjske džamije – CRTICE IZ HISTORIJE” (na jeziku: bošnjački). Arhivirano iz originala 29. 10. 2020. g. Pristupljeno 5. 11. 2020. Nevalidan unos
|dead-url=dead(pomoć) - ^ „Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine, Nacionalni spomenici Bosne i Hercegovine”. kons.gov.ba. Pristupljeno 6. 11. 2020.
- ^ „Trebinje: Grad Jovana Dučića, platana i bogate istorije”. B92.net. Pristupljeno 7. 11. 2020.
- ^ „Priča o Trebinju: Kako je Osman-paša izgradio džamiju ljepšu od sultanove i ko je posadio prve platane | Banja Luka 24 sata”. 18. 9. 2020. Arhivirano iz originala 29. 10. 2020. g. Pristupljeno 7. 11. 2020. Nevalidan unos
|dead-url=dead(pomoć) - ^ a b v g „Sultan Ahmedova džamija i dekoracija Osman-pašine džamije”. www.muftijstvo-mostarsko.ba. Pristupljeno 6. 11. 2020.
- ^ Sad, BIS Novi. „Osman-pašina džamija”. Turistička organizacija Grada Trebinja (na jeziku: srpski). Pristupljeno 6. 11. 2020.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Hasandedić Hivzija, Muslimanska baština u Istočnoj Hercegovini, El-Kalem, Sarajevo, 1990.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]
Mediji vezani za članak Džamija Osman-paše Resulbegovića u Trebinju na Vikimedijinoj ostavi
| Džamije u Policima (17. vek) |
Sultan Ahmedova džamija (1719.) |
Džamija Osman-paše Resulbegovića (1726) |
|---|