Administrativna kula „Elektrokosovo”
| Administrativna kula „Elektrokosovo” - „Lepa Brena” | |
 | |
Informacije
| |
|---|---|
| Lokacija |  Priština, Srbija
|
| Koordinate | 42° 39′ 18″ S; 21° 09′ 30″ I / 42.65496° S; 21.15839° I |
| Status | završena |
| Sagrađena | 1978-1984 |
Kompanije
| |
| Arhitekta | Dragan Kovačević |
| Adresa | ul. Kralja Petra Prvog oslobodioca br. 5 |
Administrativna kula „Elektrokosovo” ili poznatija po svome nadimku „Lepa Brena” je zgrada u kojoj su do juna 1999. godine bili smešteni glavni upravni i administrativni organi Javnog preduzeća „Elektrokosmet”. Nalazi se na raskrsnici ulica Kralja Petra Prvog oslobodioca i Nikole Pašića.[1]
Istroija[uredi | uredi izvor]
Kosovski basen uglja je činio više od 50% svih jugoslovenskih rezervi. To su potencijali koji su nadmašivali potrebe tadašnje Socijalističke Autonomne Pokrajine Kosova i predstavljali bogatstvo cele federacije, jer su viškovi energije, putem sistema dalekovoda, mogli snabdevati energijom mnoge delove tadašnje Jugoslavije gde je energija bila deficitarna. Ovaj celokupan energetski potencijal je tražio i dobru i organizovanu upravu koja bi trebalo da bude smeštena u adekvatnim prostorijama kako bi mogla normalno da razvija upravljačke i druge administrativne procese. U ovakvim uslovima, 1977. godine je organizovan urbanističko-arhitektonski konkurs za izradu projekta administrativne kule „Elektrokosovo“. Na konkursu je dodeljena prva nagrada radu „Invest-biroa“, autora Dragana Kovačevića. Saradnici autra su bili i Radmilo Erić, Aleksandar Ocokolić, Rajko Džankić, Ljubiša Radosavljević, Svetolik Tanasijević, Milovan Rajković i Slobodan Nikolić.[2]
Među lokalnim stanovništvom stekla je nadimak „Lepa Brena”, po tadašnjoj popularnoj jugoslovenskoj pevačici.[3]
Arhitektura[uredi | uredi izvor]
Visoka zgrada je posebno upečatljiva zbog kontrasta bele obloge i tamne obloge, kao i upadljivih strmih zidova na prva tri sprata.
Čitav funkcionalni program je podeljen na dve grupacije. Administracija, koja ima svakodnevnu komunikaciju sa građanima, organizovana je u slobodnom otvorenom prostoru sa šalterima, a grupa administracije sa kancelarijama, čija dnevna aktivnost nije bila povezana sa građanima, je bila odvojena. Prva grupacija je organizovana na prvom i drugom spratu koji imaju dvostruku etažnu visinu sa svojim posebnim ulazom, što prostorno stvara horizontalni volumen objekta, dok je druga grupacija smeštena u kuli koja se diže u visinu. Ovo su dve osnovne kompozicione mase objekta. Horizontalna masa, osim što balansira celu kompoziciju, isto tako igra i ulogu platforme što vertikalnoj masi daje veću monumentalnost.[4]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „O nama – EPS Elektrokosmet” (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2024-06-28.
- ^ Sadiki 2019, str. 98.
- ^ Sadiki 2019, str. 99.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Jerliu, Florina; Navakazi, Vlora (2018). „The Socialist Modernization of Prishtina: Interrogating Types of Urban and Architectural Contributions to the City”. Mesto a dejiny. 7 (2): 55—74.
- Sadiki, Arber (2019). Arhitektura javnih objekata Prištine u razdoblju od 1945. do 1990. godine: društveni i oblikovni faktori (PDF) (Teza). Univerzitet u Beogradu, Arhitektonski fakultet.