Aerodrom Priština

Aerodrom Priština
	;
Opšti podaci
IATA	PRN
ICAO	BKPR
Tip	Javni/Vojni
Operator	Republika Srbija
Otvoren	1965.; pre 60 godina; (kao domaći aerodrom); 15. oktobar 1999.; pre 25 godina (kao međunarodni aerodrom);
Država	Srbija
Pokrajina	Kosovo i Metohija
Lokacija	Slatina
Najbliži grad	Kosovo Polje
Gradovi koji se; služe aerodromom	Priština
Nadmorska visina	545 m
Koordinate	42° 34′ 22″ N 021° 02′ 09″ E / 42.57278° S; 21.03583° I
Poletno-sletne staze

Aerodrom Priština (IATA: PRN, ICAO: BKPR) međunarodni je aerodrom u Prištini. Nalazi se na 15 km jugozapadno od samog grada. Ima letove do brojnih evropskih destinacija.

Jedina je ulazna luka za vazdušne putnike na Kosovo i Metohiju. Prema vlastima Republike Kosovo,^[a] nosi naziv u čast Adema Jašarija, osnivača terorističke Oslobodilačke vojske Kosova. Služi kao operativna baza za Eurowings iz Nemačke i, ranije, Adria Airways iz Slovenije.

Istorija

Između 12. i 26. juna 1999. došlo je do kratkog ali napetog sukoba između NATO-a i ruskih pripadnika KFOR-a u kojem su ruske trupe zauzele aerodrom. Kontingent od 200^[1] ruskih vojnika raspoređenih u Bosni i Hercegovini prešao je na Kosovo i Metohiju i zauzeo aerodrom u Prištini.

Stajalište i putnički terminal su renovirani i prošireni 2002, a zatim ponovo 2009. U junu 2006. aerodrom je dobio nagradu za najbolji aerodrom 2006. od strane Međunarodnog saveta aerodroma. Pobednički aerodromi su izabrani za dostignuća u nizu disciplina, uključujući razvoj aerodroma, operacije, objekte, bezbednost i sigurnost, kao i korisničku podršku.^[2]

Aerodrom je 12. novembra 2008. po prvi put u svojoj istoriji primio milion putnika (ne računajući vojsku). Tim povodom je upriličena posebna svečanost na kojoj je milioniti putnik dobio besplatnu povratnu kartu do odredišta po svom izboru koje aerodrom opslužuje.^[3]

Krajem 2010. godine aerodrom je preimenovan u Međunarodni aerodrom Adem Jašari Priština, po osnivaču Oslobodilačke vojske Kosova, koja se tokom 1990-ih borila za otcepljenje Kosova i Metohije od Savezne Republike Jugoslavije.^[4]

Zbog tekućeg spora između Srbije i vlasti u Prištini, na letove ka i sa aerodroma utiče odbijanje srpske kontrole vazdušnog saobraćaja, odnosno SMATSA, da dozvoli prelete preko vazdušnog prostora Srbije.^[5] Ovo dovodi do toga da putanje leta izbegavaju srpsku teritoriju, a letovi za Prištinu moraju da uđu preko vazdušnog prostora Albanije ili Severne Makedonije.^[6] Ovaj spor može da dovede do 30 minuta dužeg trajanja leta i diskusije. Budući da je jedini operativni aerodrom u neposrednom regionu, svaka skretanja idu preko susednih država, s obzirom da je Aerodrom Đakovica i dalje zatvoren objekat.

Redovne linije

Sledeće redovne putničke avio-kompanije koriste aerodrom Priština (od januara 2010):


Avio-kompanija	Odredišta
Adrija ervejz	Ljubljana
Bel er	Lijež, Rim-Leonardo da Vinči, Tirana, Štutgart
Britiš ervejz	London-Getvik
Edelveis er	Ženeva, Cirih
Er Berlin	Diseldorf, Minhen, Frankfurt, Hanover
Er Berlin letove obavlja Beler erlajns	Ženeva, Cirih
Kroacija erlajns	Zagreb
Meridijana	Verona, Rim
Montenegro erlajns	Podgorica, Tivat [sezonski]
Ostrijan erlajns	Beč
Ostrijan erlajns letove obavlja Tajrolin ervejz	Beč [sezonski]
Svis internašonal er lajns	Cirih
Skandinejvijan erlajns sistem	Kopenhagen
Tafa er	Fridrihshafen
Terkiš erlajns	Istanbul-Ataturk
Hamburg internašonal	Minhen
Džermanija	Diseldorf, Štutgart
Džermenvings	Berlin-Šenefeld, Keln/Bon, Hamburg, Štutgart

Statistika

**Podaci o prometu na Međunarodnom aerodromu Priština**
Godina	Putnici	Promena	Avio operacija	Promena
2004.	910.797	9,1%	4.716	13,3%
2005.	930.346	2,1%	4.983	5,7%
2006.	882.731	5,1%	4.077	18,2%
2007.	990.259	12,2%	4.316	5,9%
2008.	1.130.639	14,2%	4.928	14,2%
2009.	1.191.978	5,4%	5.709	15,9%
2010.	1.305.532	9,5%	6.143	7,6%
2011.	1.422.302	8,9%	6.738	9,7%
2012.	1.527.134	7,4%	6.947	3,1%
2013.	1.628.678	6,6%	7.305	5,2%
2014.	1.404.775	13,7%	5.994	17,9%
2015.	1.549.198	10,3%	6.773	13,0%
2016.	1.744.202	12,6%	7.254	7,1%
2017.	1.885.136	8,0%	7.508	3,5%
2018.	2.161.874	14,7%	8.388	11,7
2019.	2.373.698	9,6%	18.226	8,6%
2020.	1.102.091	53,4%	8.472	53,5%
2021.	2.180.809	97%	17.842	110,6%
2022.	2.994.560	37,3%	21.842	21,3%
2023.	3.424.883	14,3%	23.082	5,8%

Napomene

^ Republika Kosovo (alb. Republika e Kosovës) jednostrano je proglašena država na teritoriji Republike Srbije, protivno Ustavu Republike Srbije i Rezoluciji Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija 1244. Prema Rezoluciji, cela teritorija Kosova i Metohije, pravno gledano, nalazi se u sastavu Srbije dok ne bude postignuto konačno rešenje. Srbija ne priznaje jednostrano otcepljenje, po međunarodnom pravu, njene teritorije, preciznije autonomne pokrajine pod privremenom upravom Ujedinjenih nacija (UNMIK). Vlada sa sedištem u Prištini ima defakto vlast nad većinom teritorije, dok pojedine strukture Srbije funkcionišu na severu i u srpskim enklavama.

Reference

^ „Singer James Blunt 'stopped World War 3'”. BBC. 14. 11. 2010. Pristupljeno 20. 3. 2014. „In an interview with BBC Radio 5Live, to be broadcast later on Sunday, he said: "I was given the direct command to overpower the 200 or so Russians who were there.”
^ „Home | Prishtina International Airport”. www.limakkosovo.aero. Arhivirano iz originala 9. 5. 2008. g. CS1 održavanje: Format datuma (veza)
^ „Prishtina airport hits 1 million passengers”. New Kosova Report. 12. 11. 2008. Arhivirano iz originala 21. 10. 2013. g. Pristupljeno 8. 1. 2014.
^ „Renaming Balkan airports to annoy the neighbours”. The Economist. 9. 11. 2017. Pristupljeno 3. 8. 2021.
^ „Focus on Kosovo”. The Controller. Arhivirano iz originala 27. 05. 2021. g. Pristupljeno 09. 08. 2022.
^ „Focus on Kosovo”. The Controller. Arhivirano iz originala 27. 05. 2021. g. Pristupljeno 09. 08. 2022.

Spoljašnje veze

Zvanični veb-sajt
Mapa od Multimep
Satelitski snimak od TeraServera^{[mrtva veza]}
airliners.net Slike Aerodroma Priština

[1] Republika Kosovo (alb. Republika e Kosovës) jednostrano je proglašena država na teritoriji Republike Srbije, protivno Ustavu Republike Srbije i Rezoluciji Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija 1244. Prema Rezoluciji, cela teritorija Kosova i Metohije, pravno gledano, nalazi se u sastavu Srbije dok ne bude postignuto konačno rešenje. Srbija ne priznaje jednostrano otcepljenje, po međunarodnom pravu, njene teritorije, preciznije autonomne pokrajine pod privremenom upravom Ujedinjenih nacija (UNMIK). Vlada sa sedištem u Prištini ima defakto vlast nad većinom teritorije, dok pojedine strukture Srbije funkcionišu na severu i u srpskim enklavama.

[BBCnews1-2] „Singer James Blunt 'stopped World War 3'”. BBC. 14. 11. 2010. Pristupljeno 20. 3. 2014. „In an interview with BBC Radio 5Live, to be broadcast later on Sunday, he said: "I was given the direct command to overpower the 200 or so Russians who were there.”

[3] „Home | Prishtina International Airport”. www.limakkosovo.aero. Arhivirano iz originala 9. 5. 2008. g. CS1 održavanje: Format datuma (veza)

[one-4] „Prishtina airport hits 1 million passengers”. New Kosova Report. 12. 11. 2008. Arhivirano iz originala 21. 10. 2013. g. Pristupljeno 8. 1. 2014.

[5] „Renaming Balkan airports to annoy the neighbours”. The Economist. 9. 11. 2017. Pristupljeno 3. 8. 2021.

[6] „Focus on Kosovo”. The Controller. Arhivirano iz originala 27. 05. 2021. g. Pristupljeno 09. 08. 2022.

[7] „Focus on Kosovo”. The Controller. Arhivirano iz originala 27. 05. 2021. g. Pristupljeno 09. 08. 2022.

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

p r u Aerodromi u Srbiji
Međunarodni — aktivni	Nikola Tesla-Beograd Konstatin Veliki-Niš Priština Morava-Kraljevo
Ostali međunarodni	Batajnica-Beograd Vršac Ponikve-Užice
Domaći	Bela Crkva Bor Valjevo Zrenjanin Jagodina Kikinda Knjažavac Kostolac-Požarevac Brege-Kraljevo Rosulje-Kruševac Mira-Leskovac Lisičji Jarak-Beograd Čenej-Novi Sad Pančevo Paraćin Progar-Beograd Smederevo Rudine-Smederevska Palanka Veliki Radinci-Sremska Mitrovica Stara Pazova Subotica Trstenik Zemun Polje Preljina-Čačak
Vojni	Banjički Vis-Beograd Batajnica-Beograd Batlava-Podujevo Đakovica Kovin Lađevci-Kraljevo Sjenica Slatina-Priština Sombor
Bivši	Bojnik-Leskovac Jugovićevo-Novi Sad Požarevac