Anambe
| Ukupna populacija | |
|---|---|
| 161 (2014)[1] | |
| Regioni sa značajnom populacijom | |
| Brazil (Para) | |
| Jezici | |
| ranije anampski, danas portugalski |
Anambe su tupijski narod nastanjen u brazilskoj državi Para na rezervatu Tera Indižena Anambe (površine 7.882 hektara) u opštini Možu, uz gornji tok reke Kajrari, pritoke reke Možu.
Istorija[uredi | uredi izvor]
19. vek[uredi | uredi izvor]
Anambe su u prvoj polovini 19. veka živele zapadno od reke Tokantins, na reci Pakaža, pritoci reke Para, blizu grada Portela. Sa prvim belcima koji su došli u ovaj kraj, bili su u sukobu. Ubrzo su došli u kontakt sa jezuitima, sa kojima su živeli u miru. Jezuiti su mnoge od njih odveli u Portel, gde su odvojili žene od muškaraca. Muškarci su radili na poljima ili kao veslači, a žene kao pralje i kuvarice. Ovime su mnoge Anambe bile nezadovoljne, zbog čega se sukobljavaju sa svojim poglavicom i dele u manje odvojene grupe. Nakon napada nepoznatog ljudožderskog plemena, Anambe su se preselile na jednu od pritoka reke Pakaže.[1]
Sredinom 19. veka deo Anamba dolazi na levu obalu reke Tokantins, gde su zatražili zaštitu i naseljeni u jedno selo u blizini distrikta Bajan. Ostatak Anamba ostao je na gornjem toku reke Pakaža. Od ove grupe, do sredine 1870-ih većina je umrla u sukobima i od malih boginja, devetoro preživelih se priključilo Anambama u selu na reci Tokantins. Do kraja 19. veka Anambe su se selile između reka Pakaža i Tokantins, da bi konačno krenule na istok preko reke Tokantins i naselile se u basen reke Možu.[1]
Prema podacima antropologa Figejredua, do kojih je došao od samih Anamba, nakon što su doplovili do reke Možu, sukobili su se sa drugim domorocima (Gavijao do Oeste), od kojih su se sklonili na obale reke Kajrari.[1]
20. vek[uredi | uredi izvor]
Bili su jedini stanovnici gornjeg toka reke Kajrari, do sredine 20. veka kada u ovu oblast počinju da dolaze brazilske drvoseče i sakupljači balate (gutaperča), gumolikog materijala dobijenog sušenjem mlečnog soka vrste drveta Manilkara bidentata. U početku su Anambe došljacima prodavale meso i krzno divljih životinja, kao i brašno, da bi od 1970-ih godina neke Anambe počele povremeno da rade kao drvoseče ili da prodaju drvo za putujuće amazonske trgovce.[1]
Populacija Anamba u 20. veku je od 1940-ih, kada ih je bilo 60, u porastu, do 2000. porasla je na 132, da bi 2014. dostigla broj od 161.[1]
Kultura[uredi | uredi izvor]
Način života današnjih Anamba je veoma sličan životu lokalnih Brazilaca. Njihove kuće ne razlikuju se mnogo od drugih kuća u tom području. Veći deo alata i oruđa koje koriste je kupovnog porekla, izuzetak su male košare, spiralna sita, avani za mlevenje kukuruza i drugog zrnja, kanui, lukovi i strele. Inetegraciji u brazilsko društvo u velikoj meri su doprineli međuetnički brakovi. 1980-ih godina stari vođa Anamba bio je poštovan, ali je vođstvo preuzeo mladi muškarac, koji je dobro poznavao urbani nači života i koji je lakše uspostavljao kontakt sa lokalnim nedomorodačkim stanovništvom.[1]
Prema antropologu Figejreduu, Anambe su 1940-ih pokrštene u gradu Belemu, a svima je kum bio guverner države Para Barata. Njihova mitologija ima i katoličkog i evangelističkog uticaja, dok je funkcija šamana odavno nestala.[1]
Jezik[uredi | uredi izvor]
Njihov anampski jezik je 2006. govorilo samo 6 osoba,[2] većina danas govori portugalskim jezikom kao maternjim.