Pređi na sadržaj

Bahame

Uredi veze
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Komonvelt Bahama
Commonwealth of The Bahamas  (engleski)
Krilatica: Напред, више, напред, заједно
(engl. Forward, Upward, Onward, Together)
Himna: Бахамландски марш
(engl. March On, Bahamaland)
Боже, чувај краља!1
(engl. God, Save the King!)
Položaj Bahama
Glavni gradNasau
Službeni jezikengleski
Vladavina
 — KraljČarls III
 — Generalni guvernerMargerit Pindling
 — PremijerHubert Minis
Istorija
NezavisnostOd Ujedinjenog Kraljevstva
10. jula 1973.
Geografija
Površina‍
 — ukupno13.940 km2 (155)
 — voda (%)28
Stanovništvo‍
 — 2010.[1]351.461 (178)
 — gustina25,21 st./km2
Privreda
ValutaBahamski dolar
 — stoti deo valute‍100 центи‍
Ostale informacije
Vremenska zonaUTC -5
Internet domen‍.bs‍
Pozivni broj+1-242
1 Kraljevska himna Боже, чувај краљицу! (engl. God, Save the Queen), se koristi samo prilikom monarhijskih prilika.

Bahame (engl. The Bahamas), ili zvanično Komonvelt Bahama (engl. Commonwealth of The Bahamas),[2] poznati i kao Bahamska ostrva ili Bahami, je ostrvska država unutar Lukajanskog arhipelaga Zapadne Indije u severnom Atlantiku.[3] Zauzima 97% kopnene površine Lukajanskog arhipelaga i dom je 88% stanovništva arhipelaga. Arhipelaška država se sastoji od više od 3.000 ostrva, peščanih sprudova i ostrvca u Atlantskom okeanu, a nalazi se severno od Kube i severozapadno od ostrva Hispanjola (podeljeno između Dominikanske Republike i Haitija) i ostrva Terks i Kejkos, jugoistočno od američke država Floride, i istočno od Floride Kiz.[4] Glavni grad je Nasau na ostrvu Nju Providens. Kraljevske odbrambene snage Bahama navode da Bahami obuhvataju 470.000 km2 okeanskog prostora.

Ostrva Bahame su vekovima naseljavali narod Lukajan, pripadnici Taino starosedelaca koji su govorili aravačkim jezikom.[5] Smatra se da je Kristofor Kolumbo bio prvi Evropljanin koji je video ostrva, na svom putu u „Novi svet” 1492. godine kada se iskrcao na San Salvador. Kasnije su Španci otpremili starosedeoce i porobili ih na Hispanjoli, nakon čega su ostrva Bahama uglavnom bila napuštena, u periodu od 1513. do 1648. godine, pri čemu su skoro svi domorovci Bahama bili nasilno uklonjeni radi porobljavanja ili su umrli od bolesti koje su Evropljani doneli na ostrva. Godine 1649. engleski kolonisti sa Bermuda, poznati kao Eljuteranski avanturisti, naselili su se na ostrvu Eljutera.[6]

Bahami su postali kolonija britanske krune 1718. godine, kada su Britanci suzbili pirate i zauzeli ostrvo. Posle Američkog rata za nezavisnost, britanska monarhija je preselila hiljade američkih lojalista na Bahame koji su sa sobom poveli porobljene ljude i osnivali plantaže na Bahamima. Počev od ovog perioda, porobljeni Afrikanci i njihovi potomci su činili većinu stanovništva, i to se zadržalo do danas. Britanci su 1807. godine ukinuli trgovinu robovima a ropstvo na Bahamima je ukinuto 1834. godine. Nakon ovog perioda, Bahami su postali utočište za oslobođene afričke robove. Kraljevska mornarica naseljavala je ostrvo sa oslobođenim Afrikancima sa ilegalnih brodova, a poznati su i slučajevi naseljavanja izbeglih severnoameričkih robova i američkih starosedeoca. Poznato je da su Bahami davali slobodu i porobljenim ljudima drugih nacija sa brodova koji su stizali do ove ostrvske države.

Država je stekla svoju državnu nezavisnost 1973. godine. Čarls III je trenutno njen monarh.[5] U pogledu bruto domaćeg proizvoda po glavi stanovnika, Bahami su jedna od najbogatijih zemalja u Americi, odmah posle Sjedinjenih Američkih Država i Kanade, sa ekonomijom zasnovanom na turizmu i ofšor finansijama.[7]

Naziv

[uredi | uredi izvor]

Naziv Bahame (Bahamas) možda vodi porijeklo od španskih riječi baja mar (čita se „baha mar“ — plitko more), a možda od lukajanskog imena za ostrvo Velika Bahama, ba-ha-ma („veliko gornje srednje kopno“).

Geografija

[uredi | uredi izvor]

Položaj

[uredi | uredi izvor]

Susedne države Bahama su: SAD, Kuba, Haiti i Dominikanska Republika. Bahame čini arhipelag od sedamsto ostrva i ostrvaca koji zahvataju površinu od oko 259.000 km² Atlantskog okeana. Površina kopna iznosi 13.878 km². Najveće ostrvo je ostrvo Andros koje se nalazi na zapadu države. Na ostrvu Nju Providens, koje se nalazi istočno od Androsa, nalazi se glavni grad Nasau[3] u kojem živi dvije trećine ukupnog stanovništva. Pored Androsa i Nju Providensa, važno je spomenuti i ostrvo Veliki Bahami na sjeveru (gdje je smješten drugi najveći grad Bahama, Friport) kao i ostrvo Inagva na jugu države.

Geologija i reljef

[uredi | uredi izvor]

Vode

[uredi | uredi izvor]

Flora i fauna

[uredi | uredi izvor]

Klima

[uredi | uredi izvor]
Klima Nasaua
Pokazatelj \ Mesec .Jan. .Feb. .Mar. .Apr. .Maj. .Jun. .Jul. .Avg. .Sep. .Okt. .Nov. .Dec. .God.
Maksimum, °C (°F) 25,4
(77,7) 		25,5
(77,9) 		26,6
(79,9) 		27,9
(82,2) 		29,7
(85,5) 		31,0
(87,8) 		32,0
(89,6) 		32,1
(89,8) 		31,6
(88,9) 		29,9
(85,8) 		27,8
(82) 		26,2
(79,2) 		28,8
(83,9)
Prosek, °C (°F) 21,4
(70,5) 		21,4
(70,5) 		22,3
(72,1) 		23,8
(74,8) 		25,6
(78,1) 		27,2
(81) 		28,0
(82,4) 		28,1
(82,6) 		27,7
(81,9) 		26,2
(79,2) 		24,2
(75,6) 		22,3
(72,1) 		24,85
(76,73)
Minimum, °C (°F) 17,3
(63,1) 		17,3
(63,1) 		17,9
(64,2) 		19,6
(67,3) 		21,4
(70,5) 		23,3
(73,9) 		24,0
(75,2) 		24,0
(75,2) 		23,7
(74,7) 		22,5
(72,5) 		20,6
(69,1) 		18,3
(64,9) 		20,8
(69,5)
Količina padavina, mm (in) 39,4
(1,551) 		49,5
(1,949) 		54,4
(2,142) 		69,3
(2,728) 		105,9
(4,169) 		218,2
(8,591) 		160,8
(6,331) 		235,7
(9,28) 		164,1
(6,461) 		161,8
(6,37) 		80,5
(3,169) 		49,8
(1,961) 		1.389,4
(54,701)
Dani sa padavinama 8 6 7 8 10 15 17 19 17 15 10 8 140
Sunčani sati — mesečni prosek 220,1 220,4 257,3 276,0 269,7 231,0 272,8 266,6 213,0 223,2 222,0 213,9 2.886
Izvor: World Meteorological Organization (UN),[8] Hong Kong Observatory (sun only)[9]
Prosečne temperature mora u Nasau, Bahami
Jan Feb Mar Apr Maj Jun Jul Avg Sep Okt Nov Dec
23 °C
(73 °F) 		24 °C
(75 °F) 		24 °C
(75 °F) 		26 °C
(79 °F) 		27 °C
(81 °F) 		28 °C
(82 °F) 		28 °C
(82 °F) 		28 °C
(82 °F) 		28 °C
(82 °F) 		27 °C
(81 °F) 		26 °C
(79 °F) 		24 °C
(75 °F)

Istorija

[uredi | uredi izvor]
Bahami su bili kolonija Ujedinjenog Kraljevstva. Zemlja je stekla nezavisnost 1973.

Kada je Kristifor Kolumbo prvi put zakoračio na tlo Novog svijeta, bilo je to ostrvo San Salvador u jugoistočnim Bahamama. Na ostrvu je zatekao indijansko pleme Taino, sa kojima je razmijenio poklone. U to vrijeme na teritoriji današnjih Bahama je živjelo oko 40.000 Indijanaca. Docnije su svi oni porobljeni, tako da je njihovo bogato društvo brzo iščezlo.

Prvi engleski doseljenici su naselili ostrva 1650. godine, a dolaskom guvernera Vudsa Rodžersa 1718. godine zvanično su postala dio Britanskog carstva.

Godine 1964. Bahame su dobile samostalnu vlast, da bi 1973. postali samostalna država. Od tog trenutka u državi je naglo razvijen turizam i bankarstvo, tako da država danas ima treći po veličini bruto domaći proizvod po glavi stanovnika u zapadnoj hemisferi.

Stanovništvo

[uredi | uredi izvor]

Gledano po rasnoj osnovi, crnci čine oko 85% a bijelci oko 12% stanovništva. Službeni jezik je engleski koji razumije skoro cijela populacija zemlje.

Bahamci su vrlo religiozan narod; zemlja ima najveći broj crkava po osobi na svijetu. Hrišćanstvo je glavna religija. Baptistička crkva je dominantna; vjernici ove crkve čine oko 32% stanovništva, a veliki broj pripadnika pripada anglikanskoj (20%) i katoličkoj crkvi (19%).

Određeni broj ljudi, posebno na južnim i istočnim ostrvima, su pripadnici lokalne religije obi, koja je slična vuduu. Vudu religija je takođe rasprostranjena ali gotovo isključivo u haićanskoj zajednici. Prastanovnici su bili Lukajanski Indijanci.

Politika

[uredi | uredi izvor]

Na čelu države je kralj Čarls III. Njega na Bahamama predstavlja guverner-general koji se bira po preporuci vlade. U skladu sa britanskom tradicijom, izvršnu vlast predstavlja dvodomni parlament koji se sastoji od donjeg doma sačinjenog od 41 poslanika i šesnaestočlanog Senata, čije članove bira guverner-general, uključujući devet po savjetu premijera, četiri po savjetu šefa opozicije i tri po savjetu premijera u dogovoru sa šefom opozicije. Izvršnu vlast čini vlada sa premijerom na čelu. Izbori se održavaju svakih pet godina.

Bahame su član Komonvelta.

Administrativna podela

[uredi | uredi izvor]

Bahame se sastoje od trideset i jednog distrikta sa lokalnim vlastima i ostrva Nju Providens kojim upravlja državna vlada. Trenutno postoje dvadeset i tri distrikta definisana 1996. godine i osam distrikta dodatih 1999. godine.

Privreda

[uredi | uredi izvor]
Plaža na Eljuteri

Bahama ima stabilnu i rastuću privredu koja zavisi od turizma i bankarstva. Turizam čini više od 60% bruto domaćeg proizvoda i u njemu je zaposlena skoro polovina radne snage. Rast turizma je prouzrokovao nagli porast broja novih hotela i prihvatilišta za turiste.

Saobraćaj

[uredi | uredi izvor]

Značajnije morske luke za međunarodni saobraćaj su Friport i Nasau.

Kultura

[uredi | uredi izvor]
Ulična parada Džankanu

Kultura Bahama je spoj afričke, evropske i drugih kultura. Vjerovatno najprepoznatljiviji kulturni oblik Bahama je ulična parada džankanu (junkanoo).

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ Nacionalna agencija za statistiku[mrtva veza]
  2. ^ Official government website. „The Constitution”. Pristupljeno 29. 5. 2017. 
  3. ^ a b Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. A-B. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 115. ISBN 86-331-2075-5. 
  4. ^ „United Nations Statistics Division - Standard Country and Area Codes Classifications”. Arhivirano iz originala 13. 07. 2011. g. Pristupljeno 09. 04. 2014. 
  5. ^ a b „Bahamas, The”. The World Factbook (2024 izd.). Central Intelligence Agency. Pristupljeno 21. 7. 2019.  (Archived 2019 edition)
  6. ^ „History of The Bahamas”. Arhivirano iz originala 11. 6. 2022. g. Pristupljeno 4. 6. 2022. 
  7. ^ „Country Comparison :: GDP – per capita (PPP)”. Arhivirano iz originala 23. 04. 2015. g. . CIA World Factbook.
  8. ^ „Weather Information for Nassau”. worldweather.org. 
  9. ^ „Climatological Information for Nassau, Bahamas (1961–1990)”. Hong Kong Observatory. Arhivirano iz originala 26. 10. 2019. g. Pristupljeno 26. 07. 2020. 

Literatura

[uredi | uredi izvor]
  • Craton, Michael; Saunders-Smith, Gail (1992). Islanders in the Stream: A History of the Bahamian People. University of Georgia Press. ISBN 978-0-8203-2122-6. 
  • Horne, Gerald (2012). Negro Comrades of the Crown: African Americans and the British Empire Fight the U.S. Before Emancipation. NYU Press. ISBN 978-0-8147-4463-5. 
  • Higham, Charles (1988). The Duchess of Windsor: The Secret LifeNeophodna slobodna registracija. McGraw Hill. ISBN 978-0471485230. 
  • Cash Philip et al. (Don Maples, Alison Packer). The Making of The Bahamas: A History for Schools. London: Collins, 1978.
  • Miller, Hubert W. The Colonization of The Bahamas, 1647–1670, The William and Mary Quarterly 2 no.1 (January 1945): 33–46.
  • Craton, Michael. A History of The Bahamas. London: Collins, 1962.
  • Craton, Michael and Saunders, Gail. Islanders in the Stream: A History of the Bahamian People. Athens: University of Georgia Press, 1992
  • Collinwood, Dean. "Columbus and the Discovery of Self," Weber Studies, Vol. 9 No. 3 (Fall) 1992: 29–44.
  • Dodge, Steve. Abaco: The History of an Out Island and its Cays, Tropic Isle Publications, 1983.
  • Dodge, Steve. The Compleat Guide to Nassau, White Sound Press, 1987.
  • Boultbee, Paul G. The Bahamas. Oxford: ABC-Clio Press, 1990.
  • Wood, David E., comp., A Guide to Selected Sources to the History of the Seminole Settlements of Red Bays, Andros, 1817–1980, Nassau: Department of Archives
  • Johnson, Howard. The Bahamas in Slavery and Freedom. Kingston: Ian Randle Publishing, 1991.
  • Johnson, Howard. The Bahamas from Slavery to Servitude, 1783–1933. Gainesville: University of Florida Press, 1996.
  • Alan A. Block. Masters of Paradise, New Brunswick and London, Transaction Publishers, 1998.
  • Storr, Virgil H. Enterprising Slaves and Master Pirates: Understanding Economic Life in the Bahamas. New York: Peter Lang, 2004.
  • Johnson, Wittington B. Race Relations in the Bahamas, 1784–1834: The Nonviolent Transformation from a Slave to a Free Society, Fayetteville: University of Arkansas, 2000.
  • Shirley, Paul. "Tek Force Wid Force", History Today 54, no. 41 (April 2004): 30–35.
  • Saunders, Gail. The Social Life in the Bahamas 1880s–1920s. Nassau: Media Publishing, 1996.
  • Saunders, Gail. Bahamas Society After Emancipation. Kingston: Ian Randle Publishing, 1990.
  • Curry, Jimmy. Filthy Rich Gangster/First Bahamian Movie. Movie Mogul Pictures: 1996.
  • Curry, Jimmy. To the Rescue/First Bahamian Rap/Hip Hop Song. Royal Crown Records, 1985.
  • Collinwood, Dean. The Bahamas Between Worlds, White Sound Press, 1989.
  • Collinwood, Dean and Steve Dodge. Modern Bahamian Society, Caribbean Books, 1989.
  • Dodge, Steve, Robert McIntire and Dean Collinwood. The Bahamas Index, White Sound Press, 1989.
  • Collinwood, Dean. "The Bahamas," in The Whole World Handbook 1992–1995, 12th ed., New York: St. Martin's Press, 1994.
  • Collinwood, Dean. "The Bahamas," chapters in Jack W. Hopkins, ed., Latin American and Caribbean Contemporary Record, Vols. 1,2,3,4, Holmes and Meier Publishers, 1983, 1984, 1985, 1986.
  • Collinwood, Dean. "Problems of Research and Training in Small Islands with a Social Science Faculty," in Social Science in Latin America and the Caribbean, UNESCO, No. 48, 1982.
  • Collinwood, Dean and Rick Phillips, "The National Literature of the New Bahamas," Weber Studies, Vol.7, No. 1 (Spring) 1990: 43–62.
  • Collinwood, Dean. "Writers, Social Scientists and Sexual Norms in the Caribbean," Tsuda Review, No. 31 (November) 1986: 45–57.
  • Collinwood, Dean. "Terra Incognita: Research on the Modern Bahamian Society," Journal of Caribbean Studies, Vol. 1, Nos. 2–3 (Winter) 1981: 284–297.
  • Collinwood, Dean and Steve Dodge. "Political Leadership in the Bahamas", The Bahamas Research Institute, No.1, May 1987.

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Бахаме&oldid=28343745”