Bitka kod Starokonstantinova (1648)
| Bitka kod Starokonstantinova | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo ustanka Bogdana Hmeljnickog | |||||||
 | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
| Zaporoški kozaci | Državna zajednica Poljske i Litvanije | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
| ataman Maksim Kšivonos | knez Jeremija Višnjovjecki | ||||||
| Jačina | |||||||
| oko 10.000 kozaka i 20.000 pobunjenih seljaka [1] | oko 6-8.000 vojnika [1] | ||||||
| Žrtve i gubici | |||||||
| više hiljada | oko 500 | ||||||
Bitka kod Starokonstantinova u leto 1648. bila je poraz pobunjenih kozaka u ustanku Bogdana Hmeljnickog.
Uvod
[uredi | uredi izvor]U proleće 1648., Bogdan Hmeljnicki je izabran za hetmana Zaporoške vojske. Formalno izjavljujući vernost kralju Vladislavu IV, Hmeljnicki je sklopio savez sa Krimskim Tatarima i uništio poljsku vojsku u Ukrajini u bitkama kod Žute Vode i Korsunja. Kozačke pobede izazvale su masovni ustanak pravoslavnih kmetova u celoj Ukrajini, usmeren protiv lokalne vlastele i velikaša. Najveći velikaš u Ukrajini bio je knez Jeremija Višnjovjecki, pravoslavni vlastelin koji je tek 1632. primio katoličku veru.[2]
Bitka
[uredi | uredi izvor]
Knez Jeremija Višnjovjecki posedovao je 38.000 domaćinstava sa oko 230.000 kmetova,[2] i komandovao privatnom vojskom od oko 6.000 najamnika.[1] Dok je Bogdan Hmeljnicki sa glavninom zaporoške vojske bio zauzet širenjem ustanka i osvajanjem gradova po Ukrajini u leto 1648., privatna vojska kneza Jeremije je uništila nekoliko odreda pobunjenih seljaka, od kojih je najveći bio onaj Maksima Kšivonosa.[1] Zarobljeni pobunjenici pobijeni su bez milosti, a veliki broj je nabijen na kolje.[3]
Posledice
[uredi | uredi izvor]Paralisana porazima i smrću kralja Vladislava IV, poljska vlada na čelu sa kancelarom Osoljinskim sklopila je primirje sa kozacima, posredstvom Adama Kisjelja, vojvode Kijeva i jedinog pravoslavnog člana poljskog senata. Sklapanje mira i sporazum sa kozacima omele su akcije kneza Višnjovjeckog, koje su ojačale ratnu stranku u kozačkom taboru i naterale Hmeljnickog da odustane od pregovora.[2]
U poljskoj kulturi
[uredi | uredi izvor]Ova bitka je detaljno prikazana u romanu "Ognjem i mačem" poljskog nobelovca Henrika Sjenkjeviča iz 1884.[4]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b v g Henrik, Sjenkjevič (1989). Ognjem i mačem. Gornji Milanovac: Dečje novine. ISBN 9788636702765. OCLC 780991926.
- ^ a b v Zamoyski 1988, str. 160–166
- ^ Fajfrić 2008, str. 258–267.
- ^ Henrik, Sjenkjevič (1989). Ognjem i mačem. "Nikola Nikolić"). Gornji Milanovac: Dečje novine. ISBN 9788636702765. OCLC 780991926.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Zamoyski, Adam (1988). The Polish way : a thousand-year history of the Poles and their culture. New York: F. Watts. str. 160—166. ISBN 978-0-531-15069-6. OCLC 17824624.
- Henrik, Sjenkjevič (1989). Ognjem i mačem. "Nikola Nikolić"). Gornji Milanovac: Dečje novine. ISBN 9788636702765. OCLC 780991926.
- Živojinović, Dragoljub (2000). Uspon Evrope, 1450-1789 (4. dopunjeno izd.). Beograd: Službeni list SRJ. ISBN 978-86-355-0446-9. OCLC 54529759.
- Djurant, Vil. Doba Luja XIV : istorija evropske civilizacije u doba Paskala, Molijera, Kromvela, Miltona, Petra Velikog, Njutna i Spinoze : 1648-1751 / Vil Djurant ; [preveo s engleskog Ljubomir Veličkov]. Beograd : Vojnoizdavački zavod : Narodna knjiga, 2004 (Beograd : Vojna štamparija). str. 439—440. ISBN 978-86-331-1599-5.
- Fajfrić, Željko (2008). Ruski carevi (1. izd.). Sremska Mitrovica: Tabernakl. str. 258—267. ISBN 9788685269172. OCLC 620935678.