Bnei Brit loža Srbija 676

Bnei Brit loža Srbija 676 je jevrejska dobrotvorna organizacija, koja je osnovana 8. februara 1911. godine, u Beogradu. Razlog otvaranja Lože bila je potreba zbližavanja sefardskih i aškenaških beogradskih Jevreja.

Bnei Brit

Bnei Brit loža (takođe i B′nei B′rit ili Bene Berit) je jevrejska dobrotvorna organizacija čije ime u prevodu sa hebrejskog jezika znači Sinovi Saveza. Osniva se u formi lože, odnosno tzv. Nezavisnog Ordena. Članovi lože se između sebe oslovljavaju sa „Brate”.

Prva u svetu osnovana je kao Nezavisni Orden (loža) u Njujorku 1843. godine kao međunarodna nacionalna jevrejska organizacija. Za svoje simbolično znamenje odabrala je Menoru (jevrejski tradicionalni šestokraki svećnjak) sa sloganom „Dobročinstvo, Bratska ljubav i Sloga”. Bnei Brit lože postoje u skoro svim zemljama sveta gde žive Jevreji. Sve Lože Bnei Brita gde god se nalaze, osnovaju su i deluju kao humanističke i humanitarne organizacije u cilju opštečovečanske borbe za ravnopravnost, blagostanje i toleranciju. Bnei Brit je kao jedna od nevladinih organizacija zastupljena i u Ujedinjenim nacijama, u UNESKO-u (engl. UNESCO), kao i u Evropskom savetu.

Bnei Brit loža Srbija 676

U Srbiji je prva Loža Bnei Brita pod nazivom Bnei Brit loža Srbija 676, a prema svetskom redosledu brojanja osnivanja, ustanovljena 8. februara 1911. godine, u Beogradu. Razlog otvaranja Lože bila je potreba zbližavanja sefardskih i aškenaskih beogradskih Jevreja. Svečano otvaranje lože pod imenom Srbija izvršeno je u sali tada najvećeg, Grand hotela u Beogradu. Prvi predsednik Lože bio je Adolf Rešovski. Broj članova u prvoj godini postojanja iznosio je 21. Na osnivačkoj skupštini prve Lože Bnei Brita u Srbiji bili su prisutni: Adolf Rešofski (u nekim spiskovima Rešovski), Avram Ozerović, Avram Lević, Avram D. Farhi, Adolf Štern, Aleksandar Nahman, dr Bukus Alkalaj, dr Bukić Pijade, Benko Davičo, dr David M. Alkalaj, dr Isak Alkalaj, Ignjat Šlang, Jakob S. Davičo, Benarojo Nisim, Rafael (Rafailo) Finci, dr Samuel (Samuilo) Pops, dr Solomon I. Alkalaj, dr Fridrih Pops, Ferdinand Majer, Hajim I. Alkalaj i Šemaja De Majo. Dve godine kasnije taj broj se povećao na 38 članova. Svojim zalaganjima i ulaganjima ova Loža doprinela je osnivanju Ženske jevrejske radničke škole i Jevrejskog gimnastičkog društva. Na Ložinim sastancima držana su predavanja iz raznih oblasti jevrejstva, kao što su jevrejska istorija, istorija Ordena (Bnei Brita), ali i socijalnih i privrednih tema, omladinskih pitanja, učenje hebrejskog jezika, govorilo se o Talmudu, te o brojnim drugim temama. Bnei Brit loža Srbija 676 bila je poznata i po stalnoj i nesebičnoj pomoći predškolskoj deci za njihov boravak i obroke u predškolskim ustanovama.^[1]

Taj obimni humanistički i humanitarni rad bio je prekinut u godinama dva Balkanska rata i Prvog svetskog rata. Prva posleratna sednica Lože u granicama novostvorene Jugoslavije i dalje pod imenom Srbija održana je 12. novembra 1919. godine. Na polju dobročinstva rezultati su bili raznovrsni i mnogobrojni. Podržavane su česte humanitarne akcije. Dodeljivana je redovna novčana pomoć Jevrejskoj čitaonici i Jevrejskom gimnastičkom društvu u Beogradu. Novčano je pomognuto zidanje zgrade Jevrejskog doma i aškenaskog templa-sinagoge. Posle smrti njenog dugogodišnjeg predsednika Solomona Alkalaja osnovan je dobrotvorni fond pod njegovim imenom od priloga članova Lože. Izvan Beograda novčano je pomagan rad Jevrejske bolnice u Subotici. A članovi Lože Srbija uzeli su vidnog učešća u akciji socijalnog pomaganja siromašnih bitoljskih Jevreja. Sakupljani su i prilozi za cionističku fondaciju Keren Hajesod, koja je pomagala život Jevreja u Palestini. Prilozima članova omogućena je i zapažena izložba velikog beogradskog jevrejskog slikara Leona Koena. Njeni imućni članovi realizovali su u najvećoj meri plan otkupa i sabiranja Koenovih slika za kolekciju koja je trebalo da ostane u trajnom posedu Beograda i beogradskog jevrejstva. Spomenik poginulim jevrejskim ratnicima u srpskim otadžbinskim ratovima (Balkanskim i Prvom svetskom) na jevrejskom groblju u Beogradu, podignut je 1927. godine pretežno zahvaljujući novčanim doprinosima članova Bnei Brita.

Svoj rad Loža je prekinula 1940. godine, kada su u državi, pod uticajem narastajućeg antisemitizma u Nemačkoj, doneti antijevrejski zakoni kojima je, između ostalog, zabranjen i rad Lože Srbija 676. U ratu koji je sledio ubijen je najveći broj članova Lože.

Posleratna komunistička vlast nije dozvolila obnavljanje rada, niti osnivanje novih nacionalnih organizacija. Tek 2002. godine, Bnei Brit Evrope (BBE) kontaktirao je beogradsku jevrejsku zajednicu podstičući eventualne mogućnosti ponovnog obnavljanja rada Lože Srbija. Posle dvogodišnjih dogovora, 11. septembra 2004. godine, svečano i uz prisustvo svih članova BBE i drugih zvanica, Bnei Brit loža Srbija 676, je započela sa radom. Tom prilikom, u želji da dodatno iskaže značaj ovoj inicijaciji i ponovnom početku rada ove lože, Izvršni odbor evropskog Bnei Brita održao je svoj službeni sastanak u Beogradu. Prvi izabrani predsednik po nastavku rada lože Srbija, 2004. godine, bio je Branko Šnap. Loža je nastavila rad na humanističkim i humanitarnim delatnostima imajući u vidu tadašnju situaciju međunarodne blokade Srbije, orijentišući se da pomogne jevrejskoj zajednici koja se zajedno sa svojim okruženjem u zemlji nalazila u teškoj ekonomskoj i političkoj situaciji.

Od tada pa do danas Loža je radila na brojnim projektima, kako humanitarnim i socijalnim, tako i kulturnim^[2]:

2006. do 2011. godine radilo se na pomoći u higijenskom održavanju stanova i domaćinstava preživelih Holokausta. U ovom projektu finansijsku pomoć dale su i Lože iz Holandije i Švajcarske;
2006. i 2007. godine u Beogradu i Novom Sadu organizovane su izložbe slika izraelsko-austrijskog slikara Almoga Oza, pod nazivom „Zar i on”;
2008. finansirao se odlazak studentkinje klavira sa Beogradske muzičke akademije na takmičenje za mlade jevrejske muzičare u Lionu, a potom 2009. godine i na koncert u Bukurešt;
2008. i 2010. prilozima članova finansirano je objavljivanje reprint izdanja knjiga „Jevreji u Beogradu Arhivirano na sajtu Wayback Machine (24. mart 2021)” Ignjata Šlanga (ista je bila predstavljena na sajmu knjiga u Parizu) i „Sefardski nokturno Arhivirano na sajtu Wayback Machine (30. septembar 2020)” Žaka Fincija;
2008. i 2009. godine organizovane su u dvorištu sinagoge javne proslave jevrejskog praznika Hanuka, kojima su prisustvovali i uvaženi gosti — predsednik Srbije Boris Tadić, verski dostojanstvenici pravoslavne i katoličke Crkve (vladika Porfirije i nadbiskup Hočevar), Islamske zajednice (muftija Muhamed Jusufspahić), te ministar vera g. Šijaković;
Od 2007. pa sve do danas, na velikoj sceni Narodnog pozorišta i Kolarčevog univerziteta, organizovani su koncerti jevrejskih umetnika Srbije u povodu međunarodne manifestacije „Evropski dan jevrejske kulture”;
Od 2009. do 2019. svake godine su organizovana predavanja profesora Eliezera Pape sa Ben Gurion univerziteta u Izraelu, na razne jevrejske teme;
2012. na inicijativu Bnei Brit loža Srbija formira se Jevrejski kamerni orkestar, sastavljen od Jevreja muzičara i njihovih prijatelja pod umetničkom upravom violončeliste Ladislava Mezeija. Orkestar je do sada nastupao u Beogradu, Zagrebu i Segedinu.
2014. godine Skupština Beograda prihvatila je inicijativu Bnei Brita loža Srbija 676, da se 10. maj proglasi za „Dan sećanja na žrtve Holokausta u Beogradu”. Tom prilikom organizovana je i Svečana akademija u jednoj od hala logora Sajmište, uz prisustvo gradonačelnika Beograda i drugih državnih, verskih zvanica i predstavnika diplomatskog kora;
brojna predavanja držali su: rabin Srbije Isak Asiel, književnik Filip David, režiser Zoran Amar, diplomata Tom Prajs, Ambasador Izraela Artur Kol, novinar Aleksandar Lebl i drugi;
2015. godine izabran je novi predsednik BB loža Srbija, g. Miloje Todorović;
2020. godine za predsednika je izabran dr Ruben Fuks.

Reference

^ Radenić, Andrija (1997). „Bene Berit u Srbiji i Jugoslaviji 1911—1940”. Zbornik 7 : Studije, arhivska i memoarska građa o Jevrejima Jugoslavije, Jevrejski istorijski muzej – Beograd = Jewish studies 7 : Studies, archival and memorial materials (about Yugoslav Jews), Jewish historical museum – Belgrade (na jeziku: srpski) (7): 3—71. ISSN 0353-0612. Arhivirano iz originala 26. 02. 2021. g. Pristupljeno 29. 03. 2021.
^ Šnap, Branko (2021). „Bnei Brit loža Srbija 676” (na jeziku: srpski): 1—6. Arhivirano iz originala 11. 04. 2021. g. Pristupljeno 29. 03. 2021.

Spoljašnje veze

Jevrejska digitalna biblioteka Arhivirano na sajtu Wayback Machine (27. februar 2021)

Jevreji u Beogradu Arhivirano na sajtu Wayback Machine (24. mart 2021)
Sefardski nokturno Arhivirano na sajtu Wayback Machine (30. septembar 2020)

[1] Radenić, Andrija (1997). „Bene Berit u Srbiji i Jugoslaviji 1911—1940”. Zbornik 7 : Studije, arhivska i memoarska građa o Jevrejima Jugoslavije, Jevrejski istorijski muzej – Beograd = Jewish studies 7 : Studies, archival and memorial materials (about Yugoslav Jews), Jewish historical museum – Belgrade (na jeziku: srpski) (7): 3—71. ISSN 0353-0612. Arhivirano iz originala 26. 02. 2021. g. Pristupljeno 29. 03. 2021.

[2] Šnap, Branko (2021). „Bnei Brit loža Srbija 676” (na jeziku: srpski): 1—6. Arhivirano iz originala 11. 04. 2021. g. Pristupljeno 29. 03. 2021.

[1]

[2]