Verder (puška)

Verder M1869
Verder M1869
	Pešadijska puška Verder M1869 kalibra 11 mm.
Vrsta	puška
Poreklo	Kraljevina Bavarska
Upotreba
Upotreba u	Kraljevina Bavarska; Nemačko carstvo;
Bojno delovanje	Francusko-pruski rat;
Proizvodnja
Proizvedeno	125.540 pušaka; karabina 8.600 komada
Varijante	Puška, karabin i pištolj
Specifikacije
Masa	4,390 kg
Dužina	1.300 mm
Dužina cevi	890 mm
Kalibar	11 mm
Vrsta operacije	padajući blok zatvarač
Način dejstva	sporometno

Verder M1869^[a] (nem. Werder M1869), originalno Puška ostraguša M/1869 sistema Verder (nem. Rückladungsgewehr M/1869, System Werder), nemačka sporometna puška koja je 1869-1882. bila službeno oružje bavarske vojske.^[3]

Istorija

Prepravljena sprednjača - ostraguša Podevil-Lindner M1858/67, prva bavarska puška ostraguša sa polusjedinjenim papirnim metkom.

Austrijsko-pruski rat (1866), u kome se Kraljevina Bavarska borila na strani poražene Austrije, pokazao je u praksi ogromnu prednost pruskih pušaka ostraguša (Drajze) u odnosu na tadašnje najmodernije puške sprednjače (austrijske kapislare Lorenc). Poraz velike i disciplinovane austrijske vojske naoružane puškama sprednjačama doveo je do revolucije u naoružanju svih evropskih armija, koje su već 1867. usvojile na brzinu konstruisane ostraguše (uglavnom prepravljene sprednjače) kao osnovno vojničko naoružanje. Proces usvajanja pušaka ostraguša istovremeno se odvijao u Velikoj Britaniji (puške Snajder-Enfild), Francuskoj (puške Šaspo), Austriji (puške Vencl), Rusiji (puške Krnka) i SAD (puške Springfild M1873), kao i u manjim evropskim državama. Tako je Kneževina Srbija usvojila puške Grin, a Kraljevina Bavarska donekle slične puške Podevil-Lindner, prepravljene muskete kapislare sa primitivnim čepnim zatvaračem, koje su punjene polusjedinjenim metkom u papirnoj čahuri i opaljivane tradicionalnim tabanom na kapislu.^[2]

Međutim, pronalazak sjedinjenog metka sa metalnom čahurom od strane Edvarda Boksera i Hirama Berdana (1868) učinio je puške sa papirnim metkom zastarelim i već 1869. Bavarska je usvojila novu pušku ostragušu, ovog puta na sjedinjene metke sa centralnim paljenjem, koju je 1868. konstruisao Johan Ludvig Verder, direktor fabrike oružja u Nirnbergu. Puška je usvojena nakon zvaničnog testiranja, na kome su učestvovale u ono vreme najmodernije puške Verndl, Berdan i Mauzer - pri čemu je Verderova puška usvojena kao jedini domaći, bavarski proizvod.^[2]

Karakteristike

Verder M1869 bila je puška ostraguša sa padajućim blok-zatvaračem, razvijena po ugledu na američku pušku Pibodi. Puška je imala dva obarača - prednji, koji se pritiskao unapred, i zadnji, klasičan. Pritiskanje prednjeg obarača otvaralo je zatvarač i izbacivalo praznu čauru, dok je natezanje oroza (zapravo produžetka poluge zatvarača, koji je po obliku i lokalizaciji podsečao na oroz) zatvaralo sanduk i napinjalo udarnu iglu u zatvaraču. Ovaj sistem veoma brzog izbacivanja praznih čaura omogućavao je veoma brzu paljbu za ono vreme, pošto je kod ranih ostraguša vađenje čahure bilo najsporiji deo gađanja.^[2]

Pešadijska puška

Puška je zvanično usvojena u naoružanje bavarske vojske 18. aprila 1869. Ukupno je proizvedeno oko 1.000 eksperimentalnih pušaka 1868. u Lije̟žu (većina je naknadno prepravljena u karabine), 125.000 pušaka u bavarskoj državnoj fabrici u Ambergu i još 20.000 od strane privatnih proizvođača. Puške su bile kalibra 11 mm, dugačke 130 cm, cevi dužine 89 cm, mase 4.390 grama, sa bajonetom u obliku sablje. Teorijski domet iznosio je 1.000 koraka.^[2]

Ujedinjenje Nemačke (1871) nateralo je Bavarsku da prihvati standardno oružje nove nemačke vojske (Mauzer M1871), pa je 1875-1876. 125.540 pušaka prepravljeno da koristi istu, Mauzerovu municiju kalibra 11 mm. Od 1877. počelo je preoružavanja bavarske vojske puškama Mauzer, ali su puške Verder ostale u službi do 1882. godine.^[2]

Karabin

Prvih 600 karabina proizvedeno je skraćivanjem eksperimentalnih pušaka iz 1868, 4.000 proizvela je Fabrika mašina u Minhenu, a još 4.000 Ogist Frankote iz Liježa. Karabini su bili dugački 96 cm (cevi 55 cm), mase 3,5 kg, bez nosača za bajonet.^[1]

Frankote je proizveo i manji broj žandarmerijskih pušaka, koje su zapravo bile standardni karabini sa nosačem za bajonet.^[1]

Pištolj

Za naoružanje konjanika i artiljeraca usvojen je jednometni pištolj istog sistema.

Upotreba

Bavarska vojska koristila je nove puške u Francusko-pruskom ratu (1870-1871) sa velikim uspehom - pruski vojnici naoružani starijim puškama Drajze M1841 bili su oduševljeni brzinom paljbe bavarskih pušaka, koja je bila gotovo dvostruko veća od njihovih, iako je u to vreme svega oko 1.000 bavarskih vojnika bilo opremljeno novim puškama.^[2]

Napomene

^ Broj modela vatrenog oružja obično označava godinu patentiranja ili početka proizvodnje.

Izvori

^ ^a ^b ^v Valter 2006, str. 515.
^ ^a ^b ^v ^g ^d ^đ ^e ^ž ^z ⁱ Valter 2006, str. 514.
^ „Bavarian Lightning: The 1869 Werder Pistol - Forgotten Weapons”. www.forgottenweapons.com (na jeziku: engleski). 2020-02-06. Pristupljeno 2024-10-17.

Literatura

Walter, John (2006). Rifles of the world (3rd ed izd.). Iola, WI: Krause Publications. ISBN 978-0-89689-241-5. OCLC ocm67543348.

Spoljašnje veze

Bavarian Lightning: The 1869 Werder Pistol

[3] Broj modela vatrenog oružja obično označava godinu patentiranja ili početka proizvodnje.

[FOOTNOTEВалтер2006515-1] v Valter 2006, str. 515.

[FOOTNOTEВалтер2006514-2] v ^g ^d ^đ ^e ^ž ^z ⁱ Valter 2006, str. 514.

[4] „Bavarian Lightning: The 1869 Werder Pistol - Forgotten Weapons”. www.forgottenweapons.com (na jeziku: engleski). 2020-02-06. Pristupljeno 2024-10-17.

[1]

[2]

[a]

[3]