Vinkovačke jeseni
| Vinkovačke jeseni | |
|---|---|
 | |
| Žanr | narodne igre |
| Datum(i) | septembru |
| Osnovan | 1966. |
| Tip | Folklor |
| Osnivači | Narodna biblioteka Smederevo |
U Vinkovcima, najvećem gradu jugoistočne Slavonije i Vukovarsko-srijemske županije, već više od tri i po decenije održavaju se u septembru Vinkovačke jeseni. Vinkovačke jeseni najveća su i najpoznatija folklorna, kulturna, privredna i turistička manifestacija ne samo Vinkovaca i okoline, već Slavonije, Baranje i zapadnog Srema, pa čak kontinentalne Hrvatske u celini. Na manifestaciji učestvuju foklorne grupe iz različitih delova Hrvatske, dijaspore i drugih zemalja Evrope i Amerike.
Prve Vinkovačke jeseni održane su u septembru 1966. godine. U početku bila je to lokalna smotra izvornog slavonskog folklora na kojoj su nastupale folklorne grupe iz okoline Vinkovaca, a potom i Slavonije i Baranje.
Godine 1970. uz spomenute grupe na Smotri učestvuju i grupa Gradišćanskih Hrvata i Rusina i Ukrajinaca iz Petrovaca. Kasnije se na Smotri pojavljuju folklorne grupe iz raznih delova bivše Jugoslavije, Austrije, Mađarske, Poljske, Slovačke, Rumunije, Francuske, Švedske i SAD.
Od 1977. godine Vinkovačke jeseni su smotra izvornog foklora naroda i narodnosti Hrvatske, a od 1990. godine smotra izvornog hrvatskog foklora na kojoj nastupaju i foklorne grupe iz dijaspore.
Svečanom otvorenju Jeseni prethode Folklorne večeri. One se održavaju nekoliko večeri pre svečanog otvorenja Jeseni i na njima nastupaju foklorne grupe iz okoline Vinkovaca, a od 1993. godine iz Vukovarsko-srijemske županije.
Od osamdesetih godina foklorne večeri imaju takmičarski karakter, a najbolje grupe stiču pravo nastupa na Međunarodnoj smotri folklora u Zagrebu i Đakovačkim vezovima.
Svečanost otvorenja događa se na otvorenoj pozornici na središnjem gradskom trgu ili pokraj Bosuta sa programom kojem je izvorište i nadahnuće Slavonija i Šokadija — njeni običaji i hrvatska tradicija. U programu učestvuju popularni hrvatski glumci, tamburaške grupe i pevači klasične, zabavne i narodne muzike. Na tim priredbama visokog kulturno-umetničkog i zabavnog nivoa okupi se više hiljada žitelja grada na Bosutu, Županije i gostiju iz raznih delova Hrvatske u inostranstva. Svaku priredbu direktno prenosi HRT.
Jedna od najzanimljivijih priredbi Vinkovačkih jeseni su Šokački divani, nastali kao priredba koja ima za cilj dočarati izvorni govor, igre i zabavu odnosno duh i mentalitet Šokca, Slavonca i obnoviti nekadašnje divane. U sklopu Vinkovačkih jeseni održavaju se od 1974. godine najčešće u nekom od naselja vinkovačke okoline.
Mimohod učesnika Smotre foklora ulicama Vinkovaca praznik je za oči i uši. Kolona svih učesnika, nakon svečane mise u Crkvi Sv. Euzebia i Poliona dugačka nekoliko kilometara kreće se prema stadionu NK Cibalije, zadržavajući se kratko ispred glavne pozornice na otvorenom. Više desetina hiljada gledalaca koji ispune ulice i središnji gradski trg, mogu uživati u lepoti narodnih nošnji i zvucima foklornih grupa iz Mađarske, Ukrajine, Poljske, Slovačke, Francuske, Švedske i drugih zemalja koji kao gosti učestvuju na Jesenima. Smotra folkora sa mimohodom svih učesnika i predstavljanjem konjskih zaprega najatraktivnija je i najposećenija priredba Vinkovačkih jeseni. Sa početnih dvadesetak izvornih grupa i 700 izvođača Smotra foklora danas okuplja preko sedamdeset grupa sa oko 3.000 izvođača. Poseban interese na Mimohodu i Smotri izaziva pojava i nastup konjskih zaprega. Kloparaju gradskim ulicama i trgovima uređene konjske zaprege. Posebno su lepe i zanimljive svatovske. Za Šokca, Slavonca, konji i zaprege zbog nekadašnjeg načina života imaju posebno, gotovo mitsko značenje. Otuda i velika ljubav i pažnja prema tim plemenitim životinjama kojih je sve manje.
Iako deca na Jesenima učestvuju od samog početka, 1970. godine nastaju Male vinkovačke jeseni, koje 1971. godine prerastaju u Dečje jeseni.
Sportska takmičenja, crtanje na pločniku i panoima, nastupi dečjih zborova, foklornih i plesnih društava, literata, recitatora i dečji korzo deo su sadržaja organizovanih na Dečjim jesenima.
Uz spomenute tradicionalne priredbe i manifestacije, na Jesenima se održavao i niz drugih priredbi kulturnog, društvenog i sportskog sadržaja. U danima Jeseni u gradu se održavaju likovne izložbe, književne večeri, koncerti, naučni i stručni skupovi, društvena savetovanja i izložbe, promocije knjiga, sportska takmičenja i drugo. Vinkovačke jeseni slave, čuvaju, neguju i pokazuju izvorno narodno blago, kulturu i običaje, slavonske, hrvatske, ali i pripadnika drugih naroda kao što su naši dragi i uvaženi gosti.