Virus naboranosti borovnice

Virus naboranosti borovnice je rasprostranjen u Severnoj Americi (Kanada, SAD), Evropa (Italija, Poljska). Prema podacima EPPO, virus je lokalno prisutan na teritoriji Evropske unije, zbog čega je svrstan na A2 alert listu^[1].

Fizičke i hemijske karakteristike, građa virusa[uredi | uredi izvor]

Ima končaste čestice, dužine oko 690 nm, širine 14 nm, koje sadrže jednodelni ss+(RNK) genom. Proteinski omotač je sastavljen od jednog proteina.

Krug domaćina[uredi | uredi izvor]

Virus je izolovan sa različitih vrsta roda Vaccinium, odnosno različitih vrsta borovnice.

Patogeneza[uredi | uredi izvor]

Na veće udaljenosti se prenosi zaraženim sadnicama borovnice. Ovu mogućnost povećava postojanje zaraženih biljaka koje ne ispoljavaju simptome. Ne prenosi se dodirom zaražene i zdrave biljke. Tokom vegetacije se može preneti lisnom vaši borovnice (Ericaphous fimbriata) na neperzistentan način.^[2]

Simptomatologija i ekonomski značaj[uredi | uredi izvor]

Simptomi variraju u širokom rasponu, od potpunog izistanka vidljivih promena, do nekroze i izumiranja biljaka. Može doći do delimične ili potpune nekroze cvetova, listova i izdanaka. Među simptome se ubraja i ivična hloroza listova. Prepoznavanje uzroka otežava i veoma dug latentni period, koji može iznositi i do dve godine. Sa povećanjem proizvodnje borovnice u Evropi predviđa se povećanje značaja virusa. Uvozom sadnica iz Severne Amerike, gde je oboljenje značajno rasprostranjeno, povećava se opasnost od intridukcije, pri čemu nema pouzdanih procena u kojoj meri virus može ugroziti prirodne populacije borovnice.^[3]

Mere suzbijanja[uredi | uredi izvor]

Navođenje virusa na EPPO A2 alert listu ukazuje na potrebu zdravstvene kontrole sadnica borovnice pri međunarodnoj razmeni. EPPO preporučuje uvođenje patogena u sertifikacione šeme pri proizvodnji sadnog materijala. Po američkim podacima, kulturom meristema i termoterapijom se mogu dobiti biljke bez prisustva ovog virusa.^[4] Uništavanje zaraženih biljaka i vektora mogu smanjiti brzinu širenja virusa u polju. Ministarstvo poljoprivrede Republike Srbije je propisalo meru posebnog nadzora za ovaj virus, što je predviđeno Pravilnikom o utvrđivanju programa mera zaštite zdravlja bilja.

Reference[uredi | uredi izvor]

^ „EPPO A2 List of pests recommended for regulation as quarantine pests”. European and Mediterranean Plant Protection Organization. 2020.
^ Bristow, PR; Martin, RR; Windom, GE (2000). „Transmission, Field Spread, Cultivar Response, and Impact on Yield in Highbush Blueberry Infected with Blueberry scorch virus”. Phytopathology. 90: 474.
^ Bagi, prof. dr Ferenc; Jasnić, prof. dr Stevan; Budakov, doc. dr Dragana (2016). Viroze biljaka. Novi Sad: Univerzitet u Novom Sadu, Poljoprivredni fakultet. str. 220. ISBN 978-86-7520-372-8.
^ Postman, J. D. (2007). „Blueberry Scorch Carlavirus Eliminated from Infected Blueberry (Vaccinium corymbosum) by Heat Therapy and Apical Meristem Culture”. APS Publications.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Bagi, prof. dr Ferenc; Jasnić, prof. dr Stevan; Budakov, doc. dr Dragana (2016). Viroze biljaka. Novi Sad. Univerzitet u Novom Sadu, Poljoprivredni fakultet. ISBN 978-86-7520-372-8