Vladičanski dvor u Vršcu

Vladičanski dvor u Vršcu
Vladičanski dvor u Vršcu
	Vladičanski dvor u Vršcu
Opšte informacije
Mesto	Vršac
Opština	Opština Vršac
Država	Srbija
Vreme nastanka	1750-1757.
Tip kulturnog dobra	Spomenik kulture od izuzetnog značaja
Nadležna ustanova za zaštitu	Zavod za zaštitu spomenika kulture
	www.zzskpancevo.org

Vladičanski dvor u Vršcu je dvor (boravište) vladike banatskog, ranije vladike vršačkog. U neposrednoj je blizini eparhijske Saborne crkve.

Vladičanski dvor u Vršcu jedna od najvelelepnijih građevina u gradu Vršcu, a takođe je jedan od najlepših primera vladičanskih dvorova u Srpstvu. To je istovremeno i najstariji Vladičanski dvor Srpske pravoslavne crkve i jedini je ove namene iz razdoblja baroka.

Vladičanski dvor u Vršcu je Spomenik kulture od izuzetnog značaja.

Istorijat[uredi | uredi izvor]

Zdanje vladičanskog dvora je izgrađeno između 1750. i 1757. godine, dok je vladika bio Jovan Georgijević.^[1] Izgrađen je kao reprezentativna spratna građevina za potrebe episkopa vršačkih, nakon preseljenja eparhije iz Karansebeša u Vršac. U prizemlju dvora je kapela posvećena Svetim arhangelima Mihajlu i Gavrilu, sa ikonostasom, oslikanim između 1761. i 1765. godine. Ikonostas spada u retke sačuvane ikonostase iz 18. veka.

Radikalnu obnovu, koja je u potpunosti izmenila izgled građevine, izvršio je vladika Gavrilo Zmejanović 1904. godine, kada je izmenjen ulazni deo i obnovljen krov. U to vreme je glavna fasada dobila neobarokni i neorenesansni dekorativni program, pilastre i nove prozore, dok osnova zgrade nije bitno izmenjena. Kasnije obnove nisu suštinski menjale izgled građevine.^[2]

Značaj[uredi | uredi izvor]

Jednostavna arhitektura baroknog dvorca, sa simetrijom i ritmičnim nizom prozorskih otvora, dopunjena je naglašenim središnjim rizalitom koji u visini atike ima balustradu i posebno izvedeno mansardno krovište ukrašeno raznobojnim crepom. Ograda parka sa bogatom baroknom kombinacijom zidne mase i kovanog gvožđa je autentična. Zgrada je živeća, jer se u dvoru se nalazi sedište banatskog episkopa, a zgrada predstavlja spomenik kulture od izuzetnog značaja.

U dvoru se nalaze vredne zbirke ikona, uključujući čudotvornu ikonu Bogorice Bezdinse,^[1] portreti najznačajnijih vladika vršačke eparhije i velika biblioteka. Zbirka ikona sakupljene u Banatu obuhvata razdoblje od tri veka, pri čemu su najvrednije ikone slikara Zogofa iz prve polovine 18. veka. Ikone u zbirci su dela: Zogofa Petra, Prvula, Šerbana Popovića, Nedeljka Popovića, Jovana Četirevića Grbovana i nepoznatih majstora. Grupa ikona baroknog razdoblja srpske umetnosti predstavljena je delima slikara iz druge polovine 18. veka, poput Teodora Ilića Češljara, Dimitrija Popovića i drugih.

Galerija[uredi | uredi izvor]

Vladičanski dvor
Kabinet vladike
Kaljava peć iz 1911. u secesionističkom stilu u kabinetu vladike
Ulaz u Vladičanski dvor
Ikonostas
Vladičanski dvor kroz kapiju

Reference[uredi | uredi izvor]

^ ^a ^b Grlica, Mirko, ur. (2010). Koliko se poznajemo: iz istorije nacionalnih zajednica u Vojvodini. Novi Sad: Izvršno veće APV. str. 6.
^ „Vladičanski dvor, Vršac[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 02. 10. 2011. g. Pristupljeno 14. 02. 2012. Sukob URL—vikiveza (pomoć)

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

[#1-1] Grlica, Mirko, ur. (2010). Koliko se poznajemo: iz istorije nacionalnih zajednica u Vojvodini. Novi Sad: Izvršno veće APV. str. 6.

[2] „Vladičanski dvor, Vršac[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 02. 10. 2011. g. Pristupljeno 14. 02. 2012. Sukob URL—vikiveza (pomoć)

[1]

[2]

p r u Nepokretna kulturna dobra u Južnobanatskom upravnom okrugu
Alibunar	Bunari u Vladimirovcu Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Ilandži Crkva Svetog Preobraženja u Dobrici Vojno-graničarska zgrada u Dobrici
Bela Crkva	Srpska Pravoslavna crkva Svetih Petra i Pavla u Beloj Crkvi Rumunska pravoslavna crkva Vaznesenja Gospodnjeg u Grebencu Vodenica potočara u Kusiću Vatrogasni dom u Beloj Crkvi Zgrada Istorijskog arhiva u Beloj Crkvi Zgrada Muzejske jedinice u Beloj Crkvi Železnički kompleks Jasenovo na pruzi Vršac—Bela Crkva Rodna kuća narodnog heroja Save Munćana
Vršac	Manastir Mesić Dva dvorca porodice Lazarević Vršačka kula Rodna kuća Jovana Sterije Popovića Dvorac Barona Jovanovića Zgrada „Stara apoteka“ u Vršcu Vladičanski dvor u Vršcu Rumunska pravoslavna crkva Svetog Teodora Tirona u Kuštilju Rumunska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Ritiševu Crkva Vaznesenja Hristovog u Potpornju Dvorac u Vlajkovcu Gradska kuća u Vršcu Kuća zvana „Kod dva pištolja“ u Vršcu Zgrada bivšeg gradskog narodnog odbora u Vršcu Zgrada dečjeg vrtića „Anđa Ranković“ u Vršcu Zgrada na Trgu pobede br. 5 u Vršcu Zgrada u ul. Žarka Zrenjanina br. 21 u Vršcu Zgrada „Konkordija“ u Vršcu Rodna kuća Žarka Zrenjanina Kuća u Ul. Sterijinoj br. 11 Tri bureta za vino Rimokatolička crkva Sv. Gerharda de Sangredo u Vršcu Kuća u Ul. Žarka Zrenjanina br. 27a Kuća u Ul. Zadružna bb Kuća sa okućnicom u Ritiševu Zgrada na Trgu Sv. Teodora Vršačkog br. 33 u Vršcu
Kovačica	Rumunska pravoslavna crkva Svetog Georgija u Uzdinu Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Samošu Crkva Uspenja Bogorodice u Crepaji Srpska pravoslavna crkva u Idvoru Slovačka evangelistička crkva u Kovačici Vodica Vozdviženija časnog krsta u Uzdinu Vodica Silaska Sv. Duha - Trojica u Samošu Vodica Usekovanja glave sv. Jovana Krstitelja u Crepaji Vodica Sv. Vrača u Crepaji Mađarska reformatorska crkva u Debeljači
Kovin	Ostaci tvrđave u Kovinu Crkva Prenosa moštiju Svetog Nikole u Deliblatu Srpska Pravoslavna crkva Svetih Arhanđela u Kovinu Rumunska pravoslavna crkva Sv. proroka Ilije u Kovinu Rimokatolička crkva Sv. Terezije Avilske u Kovinu Tri nadgrobna spomenika u porti srpske pravoslavne crkve u Deliblatu
Opovo	Srpska Pravoslavna crkva Svetog Nikole u Opovu Srpska Pravoslavna crkva Svetog Nikole u Sakulama
Plandište	Dvorac Jagodić Dvorac u Hajdučici Dvorac Kapetanovo u Starom Lecu
Pančevo	Srpska pravoslavna crkva Svetog Preobraženja u Pančevu Zgrada Narodne pivare u Pančevu Manastir Vojlovica u Pančevu Crkva Prenosa moštiju Svetog Nikole Maladonja Crkva Prenosa moštiju Svetog Nikole Velidonja Zgrada Magistrata u Pančevu Zgrada u ulici Nikole Tesle 3 u Pančevu Uspenska crkva u Pančevu Zgrada u Ulici JNA 2 u Pančevu Zgrada u Dimitrija Tucovića 2 u Pančevu Zgrada na Trgu kralja Petra 8-10 u Pančevu Zgrada na Trgu kralja Petra 11 u Pančevu Svetionici na ušću Tamiša u Dunav Vojno graničarska zgrada u Omoljici Nadgrobni spomenik Marka Kulića Nadgrobni spomenik kompozitora Mite Topalovića Nadgrobni spomenik Vasilija Živkovića Nadgrobni spomenik Ignjata Barajevca Nadgrobni spomenik Tomi Sanduloviću Nadgrobni spomenik Stevice Jovanovića Nadgrobni spomenik borcima iz I svetskog rata i žrtvama fašističkog terora iz II svetskog rata Spomenik streljanim rodoljubima iz Borče Spomenik osnivačima pančevačke gimnazije Hotel „Vojvodina” Crveni magacin u Pančevu Zgrada Gimnazije „Uroš Predić” Zgrada u Ulici Braće Jovanovića 13 Kuća Tanackovića Železnička stanica Tamiš Kuća u Ul. Petra Drapšina br. 8 Kuća Dude Boškovića Provijant magacin u Pančevu Kuća u Ul. Žarka Fogaraša 4 Rimokatolička crkva Svete Ane u Pančevu Zgrada „Kragujevac” u Pančevu Kaćurina štamparija u Pančevu Zgrada OŠ „Aksentije Maksimović” Rodna kuća Aksentija Maksimovića Veliki kameni krst u Jabuci Zgrada istorijskog arhiva u Pančevu Gajićeva apoteka Zgrada stare pošte u Pančevu Kip Svetog Florijana u Pančevu Zgrada Doma omladine u Pančevu Kapela Sv. Georgija na pravoslavnom groblju u Pančevu Vodotoranj u Pančevu Zgrada stare bolnice u Pančevu Javno parno kupatilo u Pančevu Zgrada „Socijalnog” u Pančevu Kuća u Ul. Žarka Zrenjanina 106A Kompleks Svilara na reci Tamiš Logor „Svilara” u Pančevu Banatska okućnica u Dolovu Evangelistička crkva sa pomoćnim zgradama