Pređi na sadržaj

Vuelta a Katalunja

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Vuelta a Katalunja
Zvanični logo Vuelta a Katalunje
Detalji o trci
Datum održavanjamart
Region održavanjaKatalonija
Naziv trkeVuelta a Katalunja
Lokalni naziv(i)
  • Volta a Catalunya (jezik: katalonski)
  • Vuelta a Cataluña (jezik: španski)
Disciplinadrumski
TakmičenjeUCI vorld tur
Tipetapna trka
OrganizatorAsocijacija Vuelta a Katalunja
Direktor trkeRuben Peris
Osnivač trkeMigel Arteman
Istorija
Prvo održavanje6. januar 1911.; prije 114 godina (1911-01-06)
Broj održavanja104 (do 2025)
Prvi pobjednikŠpanija Sebastijan Masdeu
Najviše pobjeda
  •  Marijano Kanjardo (Španija)

    7 puta

Trenutni pobjednikSlovenija Tadej Pogačar (2024)

Vuelta a Katalunja (šp. Vuelta a Cataluña), je drumska etapna biciklistička trka koja se održava svake godine u Kataloniji, Španija.

Jedna je od tri vorld tur etapne trke u Španiji, zajedno sa Vuelta a Espanjom i Vuelta al Pais Basko trkom. Datum održavanja se mijenjao nekoliko puta, vožena je u septembru, maju i junu, a od 2010, održava se krajem marta, u sklopu UCI vorld tura.[1]

Trka obično ima sedam etapa, koje se voze u autonomnoj pokrajini Kataloniji, na sjeveroistoku Španije u sadrži nekoliko brdskih etapa u Pirinejima.[2] Trka se tradicionalno završava sa etapom u Barseloni, gdje se vozi više krugova preko poznatog uspona i parka Monžuik.[3]

Prvi put je održana 1911 i četvrta je najstarija etapna biciklistička trka na svijetu, koja još postoji.[4] Starije trke su jedino Tur de Frans (1903), Tur of Belgijum (1908) i Điro d’Italija (1909).[2] Druga je biciklistička trka koja je organizovana na Iberijskom poluostrvu, nakon amaterske i trke za vozače do 23 godine — Vuelta a Taragone, koja je prvi put organizovana 1908. Rekorder po broju pobjeda je Marijano Kanjardo, koji je trku osvojio sedam puta.[5]

Istorija

[uredi | uredi izvor]

Početne godine

[uredi | uredi izvor]

Vuelta a Katalunja je osnovana 1911 od strane biciklističkog novinara Migela Artemana, urednika sportskog lista iz Barselone — El mundo deportivo.[5][6] Arteman se udružio sa predsjednikom španske biciklističke unije — Narkisom Masfererom i osnivačem i vlasnikom El mundo deportiva — Haime Grauom.

Start prve Vuelta a Katalunje u Barseloni, 6. januara 1911.

Prva trka je održana od 6. do 8. januara. Prijavilo se 43 biciklista, dok je startovalo 34.[6] Prva etapa vožena je od Barselone do Taragone u distanci od 97 km; druga je vožena od Taragone do Lijede u dužini od 111 km, dok je poslednja vožena od Lijede do Barselone u dužini od 157 km. Ukupna dužina trke iznosila je 363 km, a završilo je 22 vozača. Katalonac Sebastijan Masdeu pobijedio je na prvoj i trećoj etapi i osvojio je prvo izdanje trke. Prosječna brzina bila je 23 km/h.[6]

Klub Deportivo Barselona, kojim je presjedavao Migel Arteman, preuzeo je organizaciju trke 1912 i 1913. I dalje su vožene tri etape, koje su privlačile veliki broj navijača.[5] Lokalni katalonski vozači, Hozep Magdalena i Huan Marti, osvojili su naredna dva izdanja. Nakon izdanja 1913, trka je prekinuta zbog Prvog svjetskog rata, dok je ponovo pokrenuta 1920, ali nije održavana 1921. i 1922 zbog haotičnog prvog poslijeratnog izdanja.[5]

Povratak trke i Španski građanski rat

[uredi | uredi izvor]
Marijano Kanjardo, rekorder sa sedam pobjeda.

Trka je ponovo organizovana 1923; organizaciju je preuzela asocijacija Union deportivo de Sants, koja takođe podržava fudbalske klubove iz Barselone.[7] Vremenom je porasla na jednonedeljnu trku i stekla je veliki prestiž, privlačeći više stranih vozača, posebno iz Italije i Francuske.[5] Domaći vozač, Marijano Kanjardo ostvario je rekordnih sedam pobjeda tokom 1920-ih i 1930-ih.

Tokom Španskog građanskog rata, trka nije održavana 1937. i 1938. godine, što je uticalo na Kanjarda da ostvari još pobjeda. Nakon završetka rata u Španiji, počeo je Drugi svjetski rat, ali su se trke u Kataloniji održavale. Uprkos nedostatku stranih vozača, trka je bila na vrhuncu popularnosti i smatrana je simbolom sportske kulture Katalonije. Godine 1945, trka je trajala dvije nedelje, ali je od već od naredne godine vratila stari format od nedelju dana.[5]

Moderno doba

[uredi | uredi izvor]
Alehandro Valverde, prvi je vozač nakon Migela Induraina koji je trku osvojio tri puta.

Tokom godina, trku su osvajali neki od najboljih biciklista tog perioda: Migel Poblet osvojio je dvaput tokom 1950-ih, Žak Anketil je osvojio trku 1967, Edi Merks 1968, Luis Okanja 1971, Feliče Đimondi 1972, Frančesko Mozer 1978, Šon Keli 1984 i 1987, dok je Migel Indurain osvojio tri puta tokom 1990-ih. Kolumbijac Alvaro Mehija osvojio je trku 1993. i postao prvi neevropski pobjednik trke.

Od 1941. do 1994, trka je održavana u septembru.[5] Kada je UCI izmijenio međunarodni biciklistički kalendar 1995, Vuelta a Espanja je premještena za septembar, dok je Vuelta a Katalunja premještena za jun. Sa novim datumom, trka se završavala dvije nedelje prije početka Tur de Fransa i postala je glavna pripremna trka za vozače koji se bore za generalni plasman. Loran Žalaber je osvojio Vuelta a Katalunju 1995, nakon čega je završio Tur de Frans na četvrtom mjestu.[8]

Godine 1999, 22-godišnji Španac Manuel Sanroma, poginuo je nakon pada na drugoj etapi. Sanroma, koji je bio sprinter, bio je favorit za pobjedu na etapi, ali je na kilometar do cilja u Vilanovi i Đeltruu, pao i udario glavom u asfalt. Uprkos tome što je imao kacigu, zadobio je povrede od kojih je podlegao u bolnici.[9][10] Sledećeg dana, vozači su odlučili da neutralizuju etapu do Barselone.[11]

Vorld tur trka

[uredi | uredi izvor]

Godine 2005, Vuelta a Katalunja je uključena u tek osnovani UCI pro tur i datum održavanja je pomjeren za maj,kako bi se izbeglo poklapanje sa Tur de Svis trkom.[12] Trku 2005. osvojio je Jaroslav Popovič, ali se novi datum nije pokazao uspješnim jer se preklapao sa Điro d’Italijom.[13]

Godine 2010, datum održavanja je pomjeren za kraj marta, datum koji je ranije zauzimala druga etapna trka u Kataloniji — Setmana Katalana de čiklisime.[14] Vozač iz Katalonije, Hoakim Rodrigez, osvojio je trku dva puta nakon pomjeranja datuma. Alberto Kontador, je osvojio trku 2011,[15] ali mu je pobjeda kasnije oduzeta, nakon pozitivnog doping testa na Tur de Fransu 2010. i dodijeljena je drugoplasiranom u generalnom plasmanu — Mikeleu Skarponiju.[16][17] Španac, Alehandro Valverde osvojio je trku 2009, 2017. i 2018, postavši tako prvi vozač od Migela Induraina koji je trku osvojio tri puta. Godine 2020, trka nije održana zbog pandemije kovida 19.[18] Godine 2021, Adam Jejts je osvojio trku, dok su njegovi suvozači iz tima Ineos Grenadirs — Riči Port i Gerent Tomas, završili na drugom i trećem mjestu;[19] to je bio drugi put u istoriji trke, a prvi put nakon 1960, da su na podijumu završila sva tri vozača iz istog tima.[20] Takođe, to je bio i prvi put da je tim Ineos završio neku etapnu trku sa tri vozača na podijumu.[21]

Ruta

[uredi | uredi izvor]
Ruta Vuelta a Katalunje 2012.

Otkad se trka vozi krajem marta, start je obično u jednom od odmarališta Kosta Brave, dok teren obično odgovara sprinterima.[22]

Trka ide u Pirineje u središnjim etapama, dok se voze usponi na manjim nadmorskim visinama u odnosu na izdanja prije promjene datuma održavanja, zbog toga što su u martu usponi na velikim nadmorskim visinama uglavnom prekriveni snijegom i ledom.[2] Jedan od najčešćih uspona na trci je La Molina, dug 11.6 km, sa prosječnim nagibom od 4.8%. Preko ski centra Alp ide se dublje u Pirineje, do nadmorske visine od 1694 m, a vrijeme je često odlučujući faktor.[22]

Trka se tradicionalno završava sa etapom u Barseloni, koja uključuje osam krugova preko uspona i parka Monžuik.[2]

Klasifikacije

[uredi | uredi izvor]

Lider generalnog plasmana nosi nosi zeleno—bijelu majicu. Osim generalnog plasmana, na trci postoje još četiri klasifikacije: klasifikacija po poenima, brdska, klasifikacija za najboljeg katalonskog vozača i timska klasifikacija. Lider klasifikacije po poenima nosi narandžasto—bijelu majicu, lider brdske klasifikacije nosi crveno—bijelu majicu, dok lider klasifikacije za najboljeg katalonskog vozača nosi majicu regionalnog biciklističkog tima Katalonije.

Pobjednici

[uredi | uredi izvor]

Pobjednici Vuelta a Katalunje:[23]

Višestruki pobjednici

[uredi | uredi izvor]
Pozicija Vozač Broj pobjeda Godine
1  Marijano Kanjardo (ŠPA) 7 1928, 1929, 1930, 1932, 1935, 1936, 1939
2  Migel Indurain (ŠPA) 3 1988, 1991, 1992
 Alehandro Valverde (ŠPA) 2009, 2017, 2018
4  Migel Mučio (ŠPA) 2 1924, 1925
 Viktor Fonten (FRA) 1926, 1927
 Emilio Rodrigez (ŠPA) 1947, 1948
 Migel Poblet (ŠPA) 1952, 1960
 Salvador Botelja (ŠPA) 1953, 1959
 Marino Lehareta (ŠPA) 1980, 1989
 Šon Keli (IRS) 1984, 1986
 Hoakim Rodrigez (ŠPA) 2010, 2014

Pobjede po državama

[uredi | uredi izvor]
# Država Broj pobjeda
1.  Španija 60
2.  Francuska 11
3.  Italija 10
4.  Kolumbija 5
5.  Belgija 3
 Irska
7.  Švajcarska 2
 Ujedinjeno Kraljevstvo
 Slovenija
8.  Luksemburg 1
 Australija
 Holandija
 Rusija
 Ukrajina

Najviše etapnih pobjeda

[uredi | uredi izvor]
Pozicija Vozač Etapne pobjede
1  Migel Poblet (ŠPA) 33
2  Marijano Kanjardo (ŠPA) 22
3  Domingo Perurena (ŠPA) 14
4  Emilio Rodrigez (ŠPA) 12
5  Mario Čipolini (ITA) 11
6  Migel Gual (ŠPA) 10
7  Alehandro Valverde (ŠPA) 9
8  Loran Žalaber (FRA) 8
 Šon Keli (IRS) 8
 Johan van der Velde (HOL) 8
 Hulijan Berendero (ŠPA) 8

Vidi još

[uredi | uredi izvor]

Napomene

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ Godine 2011, trku je osvojio Alberto Kontador, ali mu je pobjeda oduzeta zbog dopinga.[24]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ Wynn, Nigel. „UCI WorldTour calendar 2016”. Cycling Weekly. Pristupljeno 7. 8. 2020. 
  2. ^ a b v g Hood, Andrew. „Volta a Catalunya short of big climbs, but not big names”. Velo News. Arhivirano iz originala 25. 03. 2015. g. Pristupljeno 7. 8. 2020. 
  3. ^ Axelgaard, Emil. „Volta a Catalunya stage 7 preview”. Cycling Quotes. Pristupljeno 7. 8. 2020. 
  4. ^ „100 Años de Historia”. voltacatalunya.cat (na jeziku: španski). Arhivirano iz originala 21. 05. 2013. g. Pristupljeno 7. 8. 2020. 
  5. ^ a b v g d đ e „100 Anys d'Història”. voltacatalunya.cat (na jeziku: katalonski). Arhivirano iz originala 24. 03. 2013. g. Pristupljeno 10. 8. 2020. 
  6. ^ a b v „Sortiu, que pasa la 'Volta'”. El Mundo Deportivo (na jeziku: španski). Barcelona. str. 63. Pristupljeno 10. 8. 2020. 
  7. ^ „La "Volta" Ciclista a Catalunya es una prueba organizada por "Volta" Ciclista a Catalunya Asociación Deportiva”. voltacatalunya.cat (na jeziku: španski). Arhivirano iz originala 14. 04. 2014. g. Pristupljeno 10. 8. 2020. 
  8. ^ „Tour of Catalonia – Spain. June 15-22 1995”. autonus.cyclingnews.be. Pristupljeno 10. 8. 2020. 
  9. ^ „70th Volta Catalunya, Cat HC Spain, June 17-24, 1999”. autubus.cyclingnews.com. Pristupljeno 10. 8. 2020. 
  10. ^ „"Sprint" mortal de Manuel Sanroma”. El País. Ediciones El País, S.L. Pristupljeno 10. 8. 2020. 
  11. ^ „Stage 3, Vilanova i La Geltru – Barcelone, 155.6 kms”. autobus.cyclingnews.com. Pristupljeno 10. 8. 2020. 
  12. ^ „85th Volta a Catalunya – PT Spain, May 16-22, 2005”. Cycling News. Pristupljeno 7. 8. 2020. 
  13. ^ Tan, Anthony. „Stage 7 - May 22: Pallejà-Barcelona (Sants), 113,1 km. Popo wins Catalunya, Hushovd leads home the procession”. Cycling News. Pristupljeno 7. 8. 2020. 
  14. ^ „UCI Press release: UCI Management Committee meeting - Day 1 18-june-2009”. Arhivirano iz originala 24. 02. 2012. g. Pristupljeno 10. 08. 2020. 
  15. ^ „Contador wins Tour of Catalunya”. sports.yahoo.com. Pristupljeno 7. 8. 2020. 
  16. ^ Macur, Juliet. „Positive Test for Contador May Cost Him Tour Title”. New York Times. Arthur Ochs Sulzberger, Jr. Pristupljeno 7. 8. 2020. 
  17. ^ „CAS sanctions Contador with two year ban in clenbutorol case”. Cyclingnews. Future Publishing Limited. 6. 2. 2012. Pristupljeno 7. 8. 2020. 
  18. ^ Fletcher, Patrick (27. 4. 2020). „No room for Volta a Catalunya in revised 2020 calendar”. cyclingnews.com. Pristupljeno 10. 8. 2020. 
  19. ^ „Porte joins teammates on podium in 'unbelievable' INEOS 1-2-3”. sbs.com.au. 28. 3. 2021. Pristupljeno 25. 4. 2021. 
  20. ^ Fotheringham, Alasdair (28. 3. 2021). „Adam Yates wins the Volta a Catalunya”. cyclingnews.com. Pristupljeno 25. 4. 2021. 
  21. ^ Cary, Tom (28. 3. 2021). „Adam Yates wins Volta a Catalunya as Ineos Grenadiers complete podium clean sweep”. telegraph.co.uk. Pristupljeno 25. 4. 2021. 
  22. ^ a b Fotheringham, Alisdair (21. 3. 2015). „Preview: Contador and Froome headline at Volta a Catalunya”. Cycling News. Pristupljeno 7. 8. 2020. 
  23. ^ „Volta Ciclista a Catalunya (2.UWT)”. procyclingstats.com. Pristupljeno 10. 8. 2020. 
  24. ^ „Alberto Contador banned for two years after clenbuterol positive”. lamalla.cat (na jeziku: katalonski). Pristupljeno 10. 8. 2020. [mrtva veza]

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]
Vuelta a Katalunja na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Вуелта_а_Каталуња&oldid=28563594”