Gangtok
Gangtok | |
---|---|
Administrativni podaci | |
Država | Indija |
Savezna država | Sikim |
Stanovništvo | |
Stanovništvo | |
— 2011. | 100.286 |
— gustina | 4.011,44 st./km2 |
Geografske karakteristike | |
Koordinate | 27° 20′ S; 88° 37′ I / 27.33° S; 88.62° I |
Aps. visina | 1.780 m |
Površina | 25 km2 |
Pozivni broj | 03592 |
Gangtok (nep./hindi: गंगटोक) je glavni i najveći grad nekadašnje kraljevine, a sada indijske države Sikim.[1] Grad je ujedno i njeno najznačajnije privredno središte i turistički centar. Nalazi se na jugoistoku distrikta Istočni Sikim, na južnim padinama Himalaja, na nadmorskoj visini od oko 1800 m. U gradu živi više od 100.000 stanovnika različitih etničkih grupa kao što su Butija, Ronkupi i Gurke. Grad ima umerenu klimu tokom cele godine. Gantok je sedište sikimske turističke industrije.
Grad je jedan od centara tibetanskog budizma sa mnogo manastira i verskih škola. Ističe se kao popularno budističko hodočasničko mesto nakon izgradnje manastira Enčej 1840. godine. Grad je postao prestonica 1894. godine. Nakon što je Indija 1947. godine stekla nezavisnost od Velike Britanije, Sikim je odlučio da ostane nezavisna monarhija, sa Gangtokom kao glavnom gradom. Godine 1975. nakon integracije sa Indijom, Gantok je postao njena 22. država. Značenje imena grada je nejasno, mada se veruje da označava „presečeno brdo”.[2]
Istorijat
[uredi | uredi izvor]Kao ni o Sikimu, nije se mnogo znalo o istoriji grada Gangtoka. Najraniji zapisi sačuvani su u manastiru Gangtok i potiču iz 1716. godine.[3] Gangtok je bio mali zaselad, a nakon izgradnje manastarija Enčej 1840. godine, postao je hodočasni centar i glavni grad Sikima nakon britanskog osvojanja sredinom 19. veka. Nakon poraza Tibetanaca od Britanaca, Gangtok je postao glavni centar trgovine između Tibeta i Britanske Indije krajem 19. veka, većina puteva u gradu izgrađena je u tom periodu.[4][5]
Godine 1984. Tutob Namgial sikimski monah pod britanskom vlašću, preusmerio je prestoniocu iz Tumlonga u Gangtok i tako povećao važnost grada.[6] U novoj prestonici sagrađena je nova velika palata zajedno sa drugim državnim zgradama.[7] Nakon nezavisnosti Indije 1947. godine Sikim postaje nacionalna država sa Gangtokom kao glavnim gradom.[8] Sikim je došao pod suverenitet Indije, sa uslovom da zadrži svoju nezavisnost. Trgovina između Tibeta i Indije nastavila je da se razvija kroz prelaze Natula i Jelepla, izdanke drevnog puta svile koji se nalazi blizu Gangtoka.[9][10] Ovi granični prelazi zatvoreno su nakon Kinesko-indijskoh rata 1962. godine, što je oslabilo trgovinu u gradu.[11] Prelaz Nathula otvoren je za ograničenu trgovinu 2006. godine, što je ojačalo ekonomiju grada.[3][12]
Godine 1975. nakon višegodišnje političke nesigurnosti i borbe, uključujući nerede, monarhija je ukinuta i Sikim je postao dvadeset i druga država Indije, a Gangtok je bio glavni grad posle referenduma.[13] Gangtok je mesto gde su se pojavljivala klizišta, što je rezultiralo gubicima života i imovinskom štetom.[6][14] Najveća katastrofa dogodila se u junu 1997. godine, kada je poginulo 38 ljudi, a stotine zgrada uništeno.[15]
Geografija
[uredi | uredi izvor]Gangtok je stacioniran u donjim delovima Himalaja na nadmorskoj visini od 1.650 m. Grad leži na brdu na kome se nalazi guvernenska rezidencija, a na drugom kraju palata na nadmorskoj visini oko 1800 m.[16] Gangtok je na istoku i zapadu povezan sa dva toka reka Roro Ču i Ranikola. Ove reke dele grad na istočni i zapadni.[17] Većina puteva u gradu su strmi, a zgradu su sagrađene na nestabilnom tlu.[11][18]
Većina države Sikim, uključujući i Gangtok okružena je stenema i padinama gde se povremeno stvaraju klizišta, čemu doprinose prirodni vodotci koji okružuju grad. Prema Birou za indijske standarde, grad se nalazi u zoni IV seizmičke aktivnosti i podložan je čestim zemljotresima.[19] Brda se nalaze na viših vrhovima grada i često su pokriveni snežnim pokrivačem. Planina Kančendžunga (8,598 m) treći je najviši planinski vrh na svetu i nalazi se zapadno od grada. Postojanje strmih padina, ranjivost klizišta, veliko šumsko pokrivanje i neadekvatan pristup većini područja bili su glavna prepreka prirodnom i uravnoteženom rastu grada.[20]
Oko Gangtoka postoje gusta šumovita područja, koja se sastoje od umerenih, listopadnih šuma topole, breze, hrasta i bresta, kao i zimzelenih iglastih stabala vlažne alpske zone. Orhideje su česte, a retke sorte orhideja predstavljene su u izložbama cveća u gradu. Bambusa takođe ima u izobilju.[21] U nižim tokovima grada vegetacija se postepeno menja iz alpske u umereno listopadnu i suptropsku klimu. Cvetovi kao što su suncokret, neven i drugi popisani su u gradi i cvetaju, posebno u novembru i decembru.[21][22]
Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Apsolutni maksimum, °C (°F) | 19,9 (67,8) |
22,0 (71,6) |
27,6 (81,7) |
27,3 (81,1) |
28,5 (83,3) |
28,4 (83,1) |
28,4 (83,1) |
29,9 (85,8) |
28,5 (83,3) |
27,2 (81) |
25,5 (77,9) |
24,0 (75,2) |
29,9 (85,8) |
Maksimum, °C (°F) | 12,3 (54,1) |
13,8 (56,8) |
17,5 (63,5) |
20,5 (68,9) |
21,4 (70,5) |
22,0 (71,6) |
21,6 (70,9) |
22,2 (72) |
21,4 (70,5) |
20,4 (68,7) |
17,1 (62,8) |
13,9 (57) |
18,7 (65,7) |
Minimum, °C (°F) | 4,7 (40,5) |
6,1 (43) |
9,2 (48,6) |
11,8 (53,2) |
14,0 (57,2) |
16,4 (61,5) |
17,0 (62,6) |
16,9 (62,4) |
15,9 (60,6) |
12,8 (55) |
9,1 (48,4) |
6,2 (43,2) |
11,7 (53,1) |
Apsolutni minimum, °C (°F) | −2,2 (28) |
−1,1 (30) |
1,4 (34,5) |
2,9 (37,2) |
6,6 (43,9) |
10,0 (50) |
11,3 (52,3) |
10,8 (51,4) |
7,7 (45,9) |
4,3 (39,7) |
2,4 (36,3) |
−1,7 (28,9) |
−2,2 (28) |
Količina kiše, mm (in) | 27,1 (1,067) |
72,2 (2,843) |
126,4 (4,976) |
296,9 (11,689) |
496,4 (19,543) |
609,8 (24,008) |
626,3 (24,657) |
565,9 (22,28) |
438,7 (17,272) |
173,4 (6,827) |
37,9 (1,492) |
19,5 (0,768) |
3.490,4 (137,417) |
Dani sa kišom | 2,4 | 5,4 | 9,2 | 15,2 | 20,1 | 23,6 | 27,0 | 24,7 | 20,8 | 8,4 | 2,3 | 1,7 | 161,0 |
Relativna vlažnost, % (u 17:30 IST č.) | 77 | 78 | 76 | 78 | 85 | 89 | 92 | 92 | 90 | 83 | 79 | 77 | 83 |
Izvor: India Meteorological Department[23][24][25] |
Gangtok karakteriše subtropska visokogorska klima, zbog čega grad ima blagu i umereno klimu tokom cele godine. Kao i većina himalajskih gradova, Gangtok ima pet sezona: leto, monsunski period, jesen, zima i proleće. Temperature se kreću od prosečnog maksimuma od 22 °C tokom leta do prosečnog minimuma od 4 °C zimi.[21] Leta traju od kraja aprila do juna, blaga su i maksimalne temperature retko prelaze 25 °C.[2][26]
Monsunsku sezonu od juna do septembra karakterišu snažne bujice kiše koje često izazivaju klizišta koja blokiraju Gangtok.[11] Padavina je više u gradu malo pre početka monsuna u maju, a dostiže maksimum tokom monsuna, dok jul beleži najviši mesečni prosek od 649,6 mm.[27] Zimi temperatura u proseku iznosi između 4 °C i 7 °C. Snežne padavine su retke, u gradu je snag padao 1990, 2004, 2005. i 2020. godine.[28] Temperature ispod nule takođe su retke.[29][30] Zimi vreme može biti poprilično nestabilno, da se naglo menja od od jakog sunca i vedrog neba do jakih kiša u roku od nekoliko sati.[31] Tokom proleća i jeseni vreme je uglavnom sunčano. Zbog nadmorske visine nad Gangtokom se često spusti magla tokom monsunskih i zimskih meseci.[32][33]
Ekonomija
[uredi | uredi izvor]Gantok ima najveći udeo turizma u Sikimu. Letnja i prolećna sezona su najpopularnije turističke sezone. Mnogi stanovnici Gangtoka zaposleni su direktno i indirektno u turističkoj industriji, a mnogi od njih vlasnici su ili rade u hotelima i restoranima.[34] Ekoturizam je postao važna ekonomska aktivnost u regionu koja uključuje planinarenje, rafting i druge aktivnosti u prirodi.[35][36] Procenjuje se da je u 2007. godini Sikim posetila 351.000 turista.[37]
Prelaz Nathula, koji se nalazi oko 50 km od Gangtoka, nekada je bio glavni put trgovine vune, krzna i začina sa Tibeta i podstakao ekonomski rast za Gangtok do sredine 20. veka. Godine 1962, nakon što je granica zatvorena tokom kinesko-indijskog rata, Gangtok je pao u recesiju. Prelaz je ponovo otvoren 2006. godine, zbog čega je ekonomija grada znatno poboljšana.[11] Sikinska Vlada želi da otvori autobusku liniju od Gangtoka do grada Lase u Kini preko prelaza Nathula.[38] Na planinskim terenima Gangtoka i Sikina nedostaje vozni i vazdušni transport, što ograničava potencijal tog područja za brzi industrijski razvoj.[39]
Ekonomija Gangtoka nema veliku proizvodnu bazu, ali ima uspešnu malu industriju u izradi satova, alkohola i rukotvorina koje plasira širom Indije.[11] Među rukotvorinama su ručno rađene stvari od papira, biljnih vlakana ili od pamuka.[40] Veliki broj stanovnika iz seoskih naselja u okolini grada izlaže svoje proizvode i prodaje ih širom države. Kao deo Sikima, Gangtok uživa status regije koja nije oslobođena poreza na dohodak prema državnom Zakonu o porezu na dohodak iz 1948. godine.[11] Kako je Sikim pogranična država, indijska vojska često boravi u blizini Gangtoka, što donosi novac u lokalnu zajednicu.[11]
Poljoprivreda igra veliku ulogu u ekonomija Gangtoka. Vlada Sikima je 2003. godine uložila u organsku proizvodnju voća i povrća, a cilj kojem su težili ostvaren je 2016. godine.[41][42] Ovo dostignuće nudi nove izvozne mogućnosti za rast poljoprivrednog sektora, postizanje polovnih cena i nove mogućnosti za agroturizam.[43][44]
Administracija i ustanove
[uredi | uredi izvor]Gangtonom upravlja opština služba Gangton zajedno sa različitim odeljenjima Vlade Sikim, posebno odeljenjem za Urbani razvoj i stambeno zbrinjavanje i Odeljenjem za javno zdravstvo. Ova odeljenja pružaju opštinske funkcije kao što su odvoz smeća, snabdevanje vodom, prikupljanje poreza, dodeljivanje dozvola i građanska infrastruktura.[45] Kao sedište okruga Istočni Sikim, u Gangtoku su smeštene kancelarije okružne administracije koju imenouje Vlada Indije. Gangtok je takođe sedište Višeg suda u Sikimu, koji je najmanji visoki sud u Indiji po površini i broju stanovnika u nadležnosti.[46] Gangtok nema svog policijskog komesara kao i drugi glavni gradovi u Indiji. Umesto toga, ona je pod nadležnošću državne policije, na čijem čelu je generalni direktor policije, mada generalni inspektor policije nadgleda grad. Grad bira jednog člana u zakonodavnoj skupštini Sikima.[47] Sikim je poznat po veoma niskoj stopi kriminala, a u gradu se nalazi jedan zatvor.[48][49]
Središte budističkog učenja i kulture, najistaknutije budističke institucije Gangtoka su manastir Encej, kompleks Stupa Do-drul i manastir Rumtek. Manastir Enči najstariji je manastir u gradu.[50] Dvestogodišnji barokni manastir Enči čuva slike bogova, boginja i drugih verskih artefakata, kao i svete knjige i mantre.[50] U okviru kompleksa nalazi se i verska škola.[51] Manastir Rumtek na periferiji grada jedan je od najsvetijih manastira budizma. Manastir je sedište reda Kagiu, jedne od glavnih tibetanskih sekti i u njemu se nalaze neki od najsvetijih tibetanskih budističkih spisa na svetu.[52] Izgrađen je šezdesetih godina 20. veka, zgrada je napravljena po uzoru na sličan manastir u Lhasi, na Tibetu.[26] Rumtek je bio fokus međunarodne medijske pažnje 2000. godine nakon što je sedamnaesta Karmapa napustila Lhasu i potražila utočište u ovom manastiru.[26][52]
Gangtok se gotovo neprekidno snabdeva strujom zbog brojnih hidroelektrana koje ga okružuju.[53] Seoske puteve oko Gangtoka održava Organizacija graničnih puteva, divizija indijske vojske. Izveštava se da je nekoliko puteva u Gangtoku u lošem stanju, dok aktivnosti na izgradnji objekata i dalje ostaju gotovo nesputane u ovom gradu bez odgovarajuće kopnene infrastrukture.[22] Većina domaćinstava snabdeva se centralnim vodnim sistemom, glavni izvor vodosnabdevanja je reka Ratiču, koja se nalazi oko 16 km od grada na nadmorskoj visini od 2621 m. Njegovo postrojenje za prečišćavanje vode nalazi se u Selepu.[11] Reka Ratiču napaja se snegom i ima višegodišnje potoke.[28] Pošto u slivu nema naseljenih mesta, osim malog vojnog naselja, životna sredina je relativno dobro očuvana i voda je veoma dobrog kvaliteta.[54] Odeljenje za upravljanje ruralnim razvojem i razvojem vlade Sikim koristi 40 sezonskih lokalnih izvora za snabdevanje vodom u udaljenim ruralnim oblastima.[38] Oko 40% stanovništva Gangtoka ima pristup kanalizaciji.[55] Gusto naseljeno gradsko područje Gangtoka nema kombinovani sistem odvodnje za ispuštanje kišnice i otpadnih voda iz zgrada.[56] Procenjeni čvrsti otpad koji se stvara u gradu Gangtok iznosi oko 45 tona godišnje.[57] Sakupljeni otpad odlaže se na deponiju koja se nalazi oko 20 km od grada.[58][59] Ne postoji prikupljanje otpada iz nepristupačnih područja do kojih vozila ne mogu doći, niti postoji bilo koji sistem sakupljanja otpada u susednim ruralnim područjima.[60][61] Grad je pod državnom zabranom za upotrebu polietilenskih kesa.[21][22]
Tibetanski muzej u Gangtoku čuva veliku kolekciju maski, budističkih svetih spisa, statua i tapiserija.[62] Sadrži preko dvesta budističkih ikona i centar je proučavanja budističke filozofije. Hram Takurbari, smešten je u srcu grada, osnovan 1935. godine na glavnom parčetu zemlje koji je darovala tadašnja Maharaja Sikim, jedan od najstarijih i najpoznatijih hinduističkih hramova u gradu. U zoološkom vrtu u gradu nalaze se životinje poput himalajskog crnog medveda, crvene pande, snežni leopard i druge životinje.[16][57] Botanička bašta pod nazivom Džavaharlala Nehru nalazi se u gradu i u njoj raste veliki broj vrsta orhideja i pedeset drugih različitih drveća, uključujući nekoliko vrsta hrastova.[11][38][62]
Saobraćaj
[uredi | uredi izvor]Taksiji su najzastupljeniji javni prevoz unutar Gangtoka.[63][64] Većina stanovnika živi nekoliko kilometara od centra grada, a mnogi imaju svoja vozila, poput dvokolica i automobila.[65] Deo ličnih vozila i taksija u kombinaciji je 98% ukupnog vozila Gangtoka, što je visok procenat u poređenju s drugim indijskim gradovima.[49] Gradski autobusi čine manje od jednog procenta vozila.[11][66]
Oni koji putuju na veće udaljenosti uglavnom koriste džipove, neku vrstu javnih taksija. Pogon na sva četiri točka koristi se za lako kretanje po strmim padinama puteva. Kabinska žičara dugačka 1 km sa tri zastoja povezuje donja predgrađa Gangtoka sa zakonodavnom skupštinom Sikim u centralnom Gangtoku i gornjim predgrađima. Gangtok je povezan sa ostatkom Indije autoputem koji povezuje Gangtok sa Siliguriom, smeštenom 114 km u susednoj državi Zapadni Bengal. Redovni džipovi, kombiji i autobuske linije povezuju ove okolne sa Gangtokom.[2] Gangtok je linearni grad koji se razvio duž magistralnih puteva, naročito Nacionalnog autoputa 31a.[67][68]
Najbliža pruga povezana sa ostatkom Indije je stanica Nju Džalpaguri, koja se nalazi 124 km od Gangtoka. U blizini grada nalazi se aerodrom Pakiong, koji se prostire na 400 hektara, oko 35 km južno od Gangtoka. Pakiong je jedan od najvećih aerodroma u Indiji i jedini u državi Sikim.[69] Otvorio ga je indijski premijer Narendra Modi, 24. septembra 2018. godine, a prvi komercijalni letovi započeli su 4. oktobra 2018. godine između Pakionga i Kalkute.[22]
Demografija
[uredi | uredi izvor]Populacija Gangtoka | |||
---|---|---|---|
Census | Populacija | %± | |
1951 | 2.744 | — | |
1961 | 6.848 | 149.6% | |
1971 | 13.308 | 94.3% | |
1981 | 36.747 | 176.1% | |
1991 | 25.024 | -31.9% | |
2001 | 29.354 | 17.3% | |
2011 | 98.658 | 236.1% | |
Populacija 1951—2011.[38] Negative growth attributed to reduction of notified town limits. |
Prema popisu stanovništva Indije za 2011. godinu, stanovništvo opštinske korporacije Gangtok procenjuje se na 98.658 stanovnika. Muškarci su činili 53% populacije, a žene 47%. Opština Gangtok u okrugu Istočni Sikim imala je 281.293 stanovnika, Gangtok ima prosečnu stopu pismenosti 82,17%, višu od nacionalnog proseka od 74%; pismenih muškaraca je 85,33%, a žena 78,68%.[38] Oko 8% stanovništva Gangtoka živi u devet prijavljenih slamova i skverter naselja, sve na vladinom zemljištu.[26] Sve više ljudi živi u oblastima koje opisuju karakteristike slamova, ali još uvek nisu prijavljeni kao slamovi jer su se razvili na privatnom zemljištu.[70][71] Od ukupnog gradskog stanovništva Sikima, opštinska korporacija Gangtok ima udeo od 55,5%. Uključujući Gangtok, Istočni okrug ima udeo od 88% u ukupnom gradskom stanovništvu.[8][15] Kvalitet života, tempo razvoja i dostupnost osnovne infrastrukture i mogućnosti zaposlenja bili su glavni uzrok brze migracije u grad.[72] Sa ovom migracijom, gradske službe su pod pritiskom, pojačane nedostatkom raspoloživog zemljišta za razvoj infrastrukture.[73][74]
Etnički Nepalci, koji su se nastanili u regionu za vreme britanske vladavine, čine većinu stanovnika Gangtoka. Ronkupi i Butiji takođe predstavljaju značajan deo stanovništva grada. Pored toga grad nastanjuje veliki broj Tibetanac, kao i migranata uključjući Marvare, Biharce i Bengalce.[75] Hinduizam i budizam su najznačajnije religije u Gangtoku. Gangtok takođe ima značajno hrišćansko stanovništvo i malu muslimansku manjinu. Prezbiterijanska crkva severoistoka, rimokatolička crkva i džamija Anjuman u Gangtoku su glavni verski objekti.[6][14] Grad nikada nije bio pod komunizmom, niti je nikada u svojoj istoriji bio mesto verskih sukoba.[13][17] Nepalski jezik se najčešće govori u Sikimu, kao i u Gangtoku. Engleski i hindi jezik službeni su jezici Sikima i Indije i takođe se govore u velikoj meri u Gangtoku.[20] Ostali jezici koji se govore na Gangtoku uključuju sikimeški, ronkupski i standardni tibetski jezik.[22]
Kultura i obrazovanje
[uredi | uredi izvor]Osim glavnih religijskih festivala i praznik kao što su Dašain, Tihar, Božić, Holi itd.[26] Raznoliko etničko stanovništvo grada slavi i nekoliko lokalnih festivala. Tibetanci slavi Novu godinu u januaru ili februaru. Popularna hrana u Gangtoku je momo, knedle sa svinjetinom, govedinom i povrćem u kuvanom testu, koje se služi uz supu. Građani Gangtoka jedu više vrsta rezanaca, a traicionalne su začinjene pljeskavice.[26] Restorani nude širok izbor tradicionalne indijske, kontinentalne i kineske kuhinje kako bi se udovoljilo turistima.[76][77] Lokalno pivo iz grada je Čang i tradicionalno se servira u čašama od bambusa i pije kroz slamke od bambusa ili trske.[21]
Fudbal, kriket i streličarstvo su najpopularni sportovi u gradu.[38][50] Stadion Paljor, u kojem se održavaju fudbalske utakmice, jedini je sportski teren u gradu.[26][78]
Gangtokovim školama upravlja država ili privatne i verske organizacije. Škole uglavnom koriste engleski i nepalski jezik kao medij njihove nastave.[79] Škole su ili povezane sa Indijskim sertifikatom o srednjem obrazovanju, Centralnim odborom za srednjoškolsko obrazovanje ili Nacionalnim institutom za otvoreno školovanje.[28] Fakulteti u gradu uključuju Sikim Vladin fakultet, Sikim Vladin pravni fakultet i Damber Sing fakultet.[62] Univerzitet Sikim osnovan 2007. godine, funkcioniše u Gangtoku i udi širok spektar kurseva i njemu je pridružen određeni broj instituta.[38] Od Univerziteta Sikim 8 km udaljeno je sedište Univerzitet Manipal Sikim u kome se nalaze Institut medicinskih nauka Sikim i Tehnički institut Sikim.[80] Nacionalni otvoreni univerzitet Indira Gandi takođe ima regionalni centar u gradu. Postoje i druge institucije koje nude diplome iz budističke literature, ugostiteljstva i drugih vansezonskih oblasti. Okružni zavod za obrazovanje i obuku i Državni zavod za obrazovanje sprovode programe obuke nastavnika.
U Sikimu se objavljuje više od 50 novina. Objavljuju se više lokalnih nepalskih i novina na englesom jeziku, dok se takođe distribuiraju regionalne i nacionalne novine na hindi i engleskom jeziku, štampane drugde u Indiji. Novine na engleskom jeziku uključuju The Statesman i The Telegraph. Gangtok ima dve bioskopske dvorane u kojima se prikazuju nepalski, hindski i filmovi na engleskom jeziku. Grad takođe ima javnu biblioteku. U gradu postoji nekoliko TV i radio stanica, a dostupna je usluga 4g mreže.[81]
Galerija
[uredi | uredi izvor]-
Institut za tibetologiju
-
Pogled na jedno od naselja Gangtoka
-
Kančendžunga, treći najviši planinski vrh na svetu
-
Spomenik u Gangtoku
-
Centar grada
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. V-Đ. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 92. ISBN 86-331-2112-3.
- ^ a b v Bannerjee, Parag (14. 10. 2007). „Next weekend you can be at ... Gangtok”. The Telegraph. Arhivirano iz originala 21. 2. 2009. g. Pristupljeno 21. 5. 2008.
- ^ a b Bernier, Ronald M. (1997). Himalayan Architecture. Fairleigh Dickinson Univ Press. str. 40–42. ISBN 0-8386-3602-0.
- ^ Harding, Luke (30. 4. 2001). „Tibetan leader at crossroads”. The Guardian. Guardian News and Media Limited. Arhivirano iz originala 25. 8. 2013. g. Pristupljeno 28. 6. 2011.
- ^ Cheung, Susanna Chui-Yung (5. 4. 2000). „The flight of the Karmapa and the security of South Asia”. The Taipei Times. Arhivirano iz originala 20. 2. 2009. g. Pristupljeno 21. 5. 2008.
- ^ a b v Lepcha, N.S. „Gangtok Capital Attraction”. Himalayan Travel Trade Journal. MD Publishing Co. Pvt. Ltd. Arhivirano iz originala 16. 8. 2007. g. Pristupljeno 3. 5. 2008.
- ^ Shangderpa, Pema Leyda (6. 10. 2003). „Kids to learn hill state history”. The Telegraph. Arhivirano iz originala 23. 10. 2012. g. Pristupljeno 2. 5. 2008.
- ^ a b Jha, Prashant (avgust 2006). „Special report: A break in the ridgeline”. Himal South Asia. South Asia Trust. Arhivirano iz originala 30. 10. 2006. g. Pristupljeno 20. 5. 2008.
- ^ „Historic India-China link opens”. BBC News. 6. 7. 2006. Arhivirano iz originala 7. 7. 2006. g. Pristupljeno 6. 7. 2006.
- ^ Forbes, Andrew ; Henley, David (2011). China's Ancient Tea Horse Road. Chiang Mai: Cognoscenti Books. ASIN: B005DQV7Q2
- ^ a b v g d đ e ž z i „Section 4: City Assessment” (PDF). City Development Plan-Gangtok City. Jawaharlal Nehru National Urban Renewal Mission, Ministry of Urban Development, Government of India. Arhivirano iz originala (PDF) 5. 2. 2011. g. Pristupljeno 28. 6. 2011.
- ^ „Rumtek row: Member sees bid to secede from India”. The Indian Express. 22. 10. 1998. Arhivirano iz originala 02. 05. 2020. g. Pristupljeno 21. 5. 2008.
- ^ a b „Gangtok, India page”. Global Gazetteer Version 2.1. Falling Rain Genomics, Inc. Arhivirano iz originala 17. 7. 2011. g. Pristupljeno 19. 6. 2011.
- ^ a b Negi, S. S. (1998). Discovering the Himalaya. Indus Publishing. str. 563. ISBN 81-7387-079-9.
- ^ a b „History of Skkim”. sikkim.nic.in. National Informatics Center, Sikkim. Arhivirano iz originala 30. 10. 2006. g. Pristupljeno 20. 5. 2008.
- ^ a b Sinha, A. C. (septembar 2005). „Nathula: Trading in uncertainty”. Himal South Asia. South Asia Trust. Arhivirano iz originala 10. 5. 2008. g. Pristupljeno 7. 5. 2008.
- ^ a b „Gangtok City”. mapsofindia.com. Compare Infobase Limited. Arhivirano iz originala 16. 3. 2008. g. Pristupljeno 3. 5. 2008.
- ^ „Newspapers in Sikkim”. Department of Information and Public Relations, Government of Sikkim. Arhivirano iz originala 20. 1. 2011. g. Pristupljeno 28. 6. 2011.
- ^ „List of IPS officers and place of posting”. Department of Information Technology, Government of Sikkim. Arhivirano iz originala 9. 5. 2012. g. Pristupljeno 2. 5. 2008.
- ^ a b „Geographical Location”. Meteorological Center, Gangtok. India Meteorological Department, Ministry of Earth Sciences, Government of India. Arhivirano iz originala 12. 5. 2008. g. Pristupljeno 3. 5. 2008.
- ^ a b v g d „Meteorological data in respect of Gangtok and Tadong station”. Meteorological Center, Gangtok. India Meteorological Department, Ministry of Earth Sciences, Government of India. Arhivirano iz originala 14. 6. 2008. g. Pristupljeno 7. 5. 2008.
- ^ a b v g d „Section 2: Introduction To The State And Its Capital” (PDF). City Development Plan-Gangtok City. Jawaharlal Nehru National Urban Renewal Mission, Ministry of Urban Development, Government of India. Arhivirano iz originala (PDF) 28. 5. 2008. g. Pristupljeno 7. 5. 2008.
- ^ „Station: Gangtok Climatological Table 1981–2010” (PDF). Climatological Normals 1981–2010. India Meteorological Department. januar 2015. str. 279—280. Arhivirano iz originala (PDF) 5. 2. 2020. g. Pristupljeno 5. 2. 2020.
- ^ „Extremes of Temperature & Rainfall for Indian Stations (Up to 2012)” (PDF). India Meteorological Department. decembar 2016. str. M190. Arhivirano iz originala (PDF) 5. 2. 2020. g. Pristupljeno 5. 2. 2020.
- ^ „Gangtok Climatological Table 1971–2000”. India Meteorological Department. Pristupljeno 5. 2. 2020.
- ^ a b v g d đ e „Tourism”. Department of Information and Public Relations, Government of Sikkim. Arhivirano iz originala 10. 5. 2008. g. Pristupljeno 9. 5. 2008.
- ^ „Himalayan Zoological Park”. Forests, Environment and Forests Management Department, Government of Sikkim. Arhivirano iz originala 29. 1. 2009. g. Pristupljeno 22. 5. 2008.
- ^ a b v Press Trust of India (24. 4. 2008). „Tourist inflow in Sikkim up 10% in 2007”. Business Standard. Arhivirano iz originala 11. 5. 2008. g. Pristupljeno 7. 5. 2008.
- ^ „Sikkim to get its first airport at Pakyong”. The Indian Express. 17. 11. 2007. Pristupljeno 4. 8. 2012.
- ^ „Pakyong airport in Sikkim to become the 100th functional airport in India: Jayant Sinha”. Financial Express. PTI. 3. 5. 2018. Pristupljeno 5. 5. 2018.
- ^ „Section 8: City Management and Institutional Strengthening” (PDF). City Development Plan-Gangtok City. Jawaharlal Nehru National Urban Renewal Mission, Ministry of Urban Development, Government of India. Arhivirano iz originala (PDF) 26. 3. 2012. g. Pristupljeno 28. 6. 2011.
- ^ „Kendriya Vidyalaya”. Kendriya Vidyalaya Sangathan. National Informatics Centre (NIC), Government of India. Arhivirano iz originala 28. 6. 2011. g. Pristupljeno 28. 6. 2011.
- ^ Chettri, Naresh (21. 4. 2011). „Annual Prize Day held at Tashi Namgyal Academy”. isikkim.com. Arhivirano iz originala 23. 4. 2011. g. Pristupljeno 28. 6. 2011.
- ^ „Population of Sikkim – 2011 census results”. populationindia.com. 14. 5. 2011. Arhivirano iz originala 31. 5. 2012. g. Pristupljeno 28. 6. 2011.
- ^ „District Institute of Education and Training, Gangtok”. National Informatics Centre (NIC), Sikkim State Centre. Arhivirano iz originala 21. 7. 2011. g. Pristupljeno 28. 6. 2011.
- ^ „Education Statistics”. Sikkim: A Statistical Profile. Department of Information and Public Relations, Government of Sikkim. Arhivirano iz originala 13. 5. 2008. g. Pristupljeno 9. 5. 2008.
- ^ „Section 5: Urban Poor and Housing Situation” (PDF). City Development Plan-Gangtok City. Jawaharlal Nehru National Urban Renewal Mission, Ministry of Urban Development, Government of India. Arhivirano iz originala (PDF) 26. 3. 2012. g. Pristupljeno 28. 6. 2011.
- ^ a b v g d đ e „Section 3: Social, Demographic & Economic Profile” (PDF). City Development Plan-Gangtok City. Jawaharlal Nehru National Urban Renewal Mission, Ministry of Urban Development, Government of India. Arhivirano iz originala (PDF) 9. 4. 2011. g. Pristupljeno 28. 6. 2011.
- ^ „Jawaharlal Nehru Botanical Garden”. BharatOnline.com. Arhivirano iz originala 3. 5. 2008. g. Pristupljeno 22. 5. 2008.
- ^ „PM Narendra Modi inaugurates Sikkim's Pakyong airport”. The Economic Times. 24. 9. 2018. Pristupljeno 24. 9. 2018.
- ^ „Slides snap road links in hill state”. The Telegraph. 17. 7. 2007. Arhivirano iz originala 9. 10. 2007. g. Pristupljeno 21. 5. 2008.
- ^ „Army lands in row over Baba”. The Telegraph. 4. 1. 2007. Arhivirano iz originala 25. 2. 2007. g. Pristupljeno 21. 5. 2008.
- ^ „Internet Archive Wayback Machine” (PDF). 30. 3. 2010. Arhivirano iz originala (PDF) 30. 3. 2010. g. Pristupljeno 30. 12. 2012.
- ^ „Gangtok”. Sikkiminfo website. Arhivirano iz originala 5. 7. 2011. g. Pristupljeno 28. 6. 2011.
- ^ Mohan, C. Raja (29. 6. 2003). „Building a gateway to Tibet”. The Hindu. Arhivirano iz originala 4. 5. 2008. g. Pristupljeno 21. 5. 2008.
- ^ „Sikkim Police: History”. Sikkim police website. Arhivirano iz originala 21. 7. 2011. g. Pristupljeno 28. 6. 2011.
- ^ „Sikkim's Pakyong Airport welcomes first commercial flight in state with water cannon salute”. First Post. First Post. Pristupljeno 4. 10. 2018.
- ^ Shangderpa, Pema Leyda (12. 7. 2003). „Ducking court blow, Gangtok retailers play to win”. The Telegraph. Arhivirano iz originala 10. 5. 2008. g. Pristupljeno 12. 7. 2003.
- ^ a b Gantzer, Hugh; Colleen Gantzer (11. 6. 2006). „The seat of esoteric knowledge”. Deccan Herald. The Printers (Mysore) Private Ltd. Arhivirano iz originala 11. 5. 2008. g. Pristupljeno 7. 5. 2008.
- ^ a b v „Festivals of Sikkim”. Culture. Department of Information and Public Relations, Government of Sikkim. Arhivirano iz originala 8. 5. 2008. g. Pristupljeno 9. 5. 2008.
- ^ Atreya, Satikah (4. 3. 2008). „Decision to exempt incomes of Sikkim subjects hailed”. The Hindu Business Line. Arhivirano iz originala 1. 7. 2011. g. Pristupljeno 28. 6. 2011.
- ^ a b „Facts and Figures about Sikkim”. Government of Sikkim. Arhivirano iz originala 1. 5. 2008. g. Pristupljeno 9. 5. 2008.
- ^ Dorjee, C. K. (5. 12. 2003). „The Ethnic People of Sikkim”. Features. Press Information Bureau, Government of India. Arhivirano iz originala 5. 12. 2008. g. Pristupljeno 21. 5. 2008.
- ^ „Wait for Sikkim air link”. Arhivirano iz originala 12. 06. 2018. g. Pristupljeno 29. 05. 2020.
- ^ „Sikkim's Greenfield Airport”. Punjlloyd. Pristupljeno 4. 8. 2012.
- ^ „Sikkim's Pakyong airport stuns before it flies”. 24. 9. 2018.
- ^ a b „People”. Department of Information and Public Relations, Government of Sikkim. Arhivirano iz originala 22. 5. 2008. g. Pristupljeno 9. 5. 2008.
- ^ „Museum”. Namgyal Institute of Tibetology. Arhivirano iz originala 10. 6. 2008. g. Pristupljeno 21. 5. 2008.
- ^ „About Us”. Department of Information and Public Relations, Government of Sikkim. Arhivirano iz originala 16. 5. 2008. g. Pristupljeno 9. 5. 2008.
- ^ Shangderpa, Pema Leyda (28. 1. 2003). „Bhandari adds political colour to cable war”. The Telegraph. Arhivirano iz originala 26. 5. 2011. g. Pristupljeno 19. 5. 2008.
- ^ „People of Sikkim”. Government of Sikkim. Arhivirano iz originala 22. 5. 2008. g. Pristupljeno 30. 5. 2008.
- ^ a b v Shangderpa, Pema Leyda (3. 9. 2002). „Sleepy capital comes alive to beats of GenX”. The Telegraph. Arhivirano iz originala 10. 5. 2008. g. Pristupljeno 7. 5. 2008.
- ^ „Election Result of Sikkim Lok Sabha Constituency”. Biographical Sketch, Member of Parliament, 12th Lok Sabha. Indian Parliament, National Informatics Centre. Arhivirano iz originala 9. 8. 2007. g. Pristupljeno 21. 5. 2008.
- ^ „Sikkim Assembly Elections 2004 Results”. Assembly Elections 2004, Indian-Elections. Election Commission of India. Arhivirano iz originala 10. 6. 2004. g. Pristupljeno 21. 5. 2008.
- ^ „City Assessment: Physical Infrastructure” (PDF). City Development Plan-Gangtok City. Jawaharlal Nehru National Urban Renewal Mission, Ministry of Urban Development, Government of India. str. 4—27. Arhivirano iz originala (PDF) 5. 2. 2011. g. Pristupljeno 28. 6. 2011.
- ^ „City Assessment: Physical Infrastructure” (PDF). City Development Plan-Gangtok City. Jawaharlal Nehru National Urban Renewal Mission, Ministry of Urban Development, Government of India. str. 4—25. Arhivirano iz originala (PDF) 5. 2. 2011. g. Pristupljeno 28. 6. 2011.
- ^ „Sikkim to have 100th functional airport in India”. 2. 5. 2018.
- ^ „Gangtok ready for ropeway ride”. The Telegraph. 26. 11. 2003. Arhivirano iz originala 10. 5. 2008. g. Pristupljeno 5. 7. 2008.
- ^ „Introduction”. Urban Development and Housing Department. Government of Sikkim. Arhivirano iz originala 14. 9. 2013. g. Pristupljeno 7. 5. 2008.
- ^ „50th Report of the Commissioner for Linguistic Minorities in India” (PDF). 16. 7. 2014. str. 109. Arhivirano iz originala (PDF) 2. 1. 2018. g. Pristupljeno 28. 5. 2019.
- ^ „1977 Sikkim government gazette” (PDF). sikkim.gov.in (na jeziku: engleski). Governor of Sikkim. str. 188. Arhivirano iz originala (PDF) 22. 7. 2018. g. Pristupljeno 28. 5. 2019.
- ^ Mitta, Manoj (27. 12. 2006). „Gangtok turns 'kaala paani' for high court judges”. The Times of India. Arhivirano iz originala 03. 01. 2013. g. Pristupljeno 28. 6. 2011.
- ^ „Some Aspect of Bhutia Culture in Sikkim (a Case Study)” (PDF). 18. 1. 1995. Arhivirano (PDF) iz originala 2. 2. 2012. g. Pristupljeno 30. 9. 2011.
- ^ „Silk Route Tour Package”. The Weekender Info. 2. 3. 2019. Arhivirano iz originala 18. 2. 2013. g. Pristupljeno 3. 5. 2019.
- ^ „Maps”. Prison Statistics India: 2005. National Crime Records Bureau, Government of India. jun 2007. Arhivirano iz originala 22. 4. 2008. g. Pristupljeno 7. 5. 2008.
- ^ „Introduction to Sikkim”. Government of Sikkim. Arhivirano iz originala 10. 5. 2008. g. Pristupljeno 30. 5. 2008.
- ^ „Constitution of India as of 29 July 2008” (PDF). The Constitution of India. Ministry of Law & Justice. Arhivirano iz originala (PDF) 9. 9. 2014. g. Pristupljeno 13. 4. 2011.
- ^ „Gangtok sees snowfall after 15 years » Northeast Today”. Northeast Today. 7. 1. 2020. Arhivirano iz originala 8. 1. 2020. g. Pristupljeno 9. 1. 2020.
- ^ „Civic polls in Sikkim on 11 June”. The Himalayan Beacon. Pristupljeno 22. 5. 2008.
- ^ Khanna, Rohit (11. 8. 2015). „Bengal-Sikkim tussle over NH-10”. Arhivirano iz originala 5. 1. 2017. g. Pristupljeno 13. 7. 2016.
- ^ Paull, John (2017) "Four New Strategies to Grow the Organic Agriculture Sector" Arhivirano 2018-03-04 na sajtu Wayback Machine, Agrofor International Journal, 2(3):61-70.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]- Forum o Sikimu Arhivirano na sajtu Wayback Machine (15. februar 2019)