Drenica
Drenica (alb. Drenica) je prostrani planinski predeo na Kosovu i Metohiji koji brdovitim pojasom odvaja Kosovo od Metohije. Ovu oblast čine teritorije opština Srbice, Glogovac i selo Krligate koje je u sastavu opštine Zubin Potok.[1][2]
Geografski podaci
[uredi | uredi izvor]
Drenicu čine dve župe. Na zapadnoj strani je veća i nalazi se u jako razgranatom porečju reke Kline oko kojeg se nalaze naselja Gornja Klina, Srbice i Kline. Reka Klina dalje ide ka Metohiji gde se uliva u Beli Drim. Prosečna nadmorska visina ove oblasti je 500 m. Manja je župa na istoku se prostire oko Sedlarske reke, levog izvornog kraka reke Drenice, i dalje oko reke Drenice do sela Dobroševca (apsolutna visina 560 m). Odatle se ova župa između Čičavice na severu i Goleša na jugu probija u Kosovo polje gde protiče Sitnica.
Oba dela, oblasti vezuju se nižim tokom reka Kline i Drenice u planini Devič, gde se nalazi i manastir Devič. Oko ove oblasti se nalaze planinski venci. Na severu je oblast zatvorena Mokrom gorom, na severoistoku Čičavicom. Prevojem između ovih dviju planina oblast je vezana s donjim Kosovom kod Mitrovice. Na jugozapadu je Drenica spojena s Metohijom, a na jugoistoku sa župom Lapušnikom. U južnom delu se graniči sa srednjim i najširim delom Kosovske nizije oko Prištine.
Istorija
[uredi | uredi izvor]
Drenica se prvi put pominje 1413, kada je Đorđe Branković, s majkom Marom i braćom Đurđem i Lazarom, poklonio selo Dobroševce manastiru Svetog Pavla na Svetoj Gori. Despot Đurađ Branković (1427—1456) je na reci Vlasi, koja je pritoka Kline, podigao manastir Devič. Pored Deviča u ovoj oblasti je bio veliki broj manastira koji su u kasnijim dobima uništeni. Zato se često moglo čuti da je Drenica „druga srpska Sveta Gora”, o čemu je napisana i knjiga.[3][4]
U Drenici je posle Prvog svetskog rata vladala anarhija, zbog mnogih arnautskih kačaka, ali je ona, posle pogibije kačačkog vođe Azema Bejte u Galici 1924, i njegove pratilje Šote Galice, presečena. Septembra 1926. kačaci iz okoline Prištine pod vođstvom Šabana Ademovića izvršili su atentat na vučitrnskog sreskog poglavara Nikolića kod Vučitrna i sklonili se na područje Rudničkih planina u Drenici gde ih je pronašao žandarmerijski drenički vod poručnika Stevana Popovića.[5] U borbama je stradao vođa kačačke čete Šaban Ademović a ranjen je Harem Nezir kao i još nekoliko kačaka. Slična situacija je bila i u doba komunizma, kada su Srbi retko zalazili u albanska sela, i uglavnom se ograničavali u većim naseljima. Krajem 20. veka ovde je bilo veliko uporište terorista i tu su počeli bitke albanske OVK sa srpskim snagama.[6]
U međuratnom periodu je isečeno mnogo šume, naseljavani su ljudi iz drugih krajeva, npr. Bosanske krajine.[7]
Stanovništvo
[uredi | uredi izvor]Većinu stanovništva čine poznati drenički Albanci, koji su znatnim delom srpskog porekla.[8] Mnogi Albanci imaju srpska prezimena i znali su za svoje krsno ime. U svakom dreničkom selu ima razvalina srpskih crkava, a Albanci su čuvali groblja svojih predaka iz, vremena, kad su bili pravoslavni Srbi i znali su za zapise u dubovima od ranijih krstonoša. Topografska nomenklatura i mnogi etnografski nazivi su doskora ostali srpski. Pored većine Arnauta u Drenici ima Arbanasa doseljenih iz Malesije. Malisori su se doselili kao katolici, pa su se tek ovde poturčili. U Lauši ima doseljenika od Vasojevića, iz Crne Gore, koji su ovde primili islam, i zatim se albanizovali. Iz Drenice je znatan broj pravoslavnih Srba izbegao u Metohiju, neki početkom 20. veka, a neki početkom 18. veka i još ranije. Bežali su pod pritiskom albanskog nasilja i da ne bi bili poturčeni.
∗ Etnografsko istraživanje od 1934. do 1937. godine
-
Plemenska pripadnost stanovništva Drenice po naseljima 1934—1937. -
Etnički sastav i poreklo stanovništva Drenice po naseljima 1934—1937. -
Etnički sastav Drenice po naseljima 1934—1937.
∗ Popisi stanovništva 1961. i 1971. godine
-
Etnički sastav Drenice po naseljima 1961. godine -
Etnički sastav Drenice po naseljima 1961. godine -
Etnički sastav Drenice po naseljima 1971. godine -
Etnički sastav Drenice po naseljima 1981. godine
∗ Popisi stanovništva 1981. i 1991. godine
-
Etnički sastav Drenice po naseljima 1981. i 1991. godine -
Etnički sastav Drenice po naseljima 1981. godine -
Etnički sastav Drenice po naseljima 1991. godine -
Etnički sastav Drenice po naseljima 1991. godine (popisano stanovništvo) -
Etnički sastav Drenice po naseljima 1991. godine (popisano stanovništvo)
Posle bombardovanja 1999. godine ova regija je doživela totalno etničko čišćenje. U pojedinim naseljima gotovo da nije ostala niti jedna srpska kuća, pa je u njima populacija u gotovo potpunosti albanska.[9] Jedina dva sela u kojima ima srpskog življa su Banje i Suvo Grlo, sa oko 350 Srba.[10][11]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Lj. Pavlović, Radoslav (1959). Iz naše narodne prošlosti: opažanja i osvrti. Beograd: Piščevo izdanje. str. 61.
- ^ Lj. Pavlović, Radoslav (1957). Seoba Srba i Arbanasa u ratovima 1876. i 1877-1878. godine. Beograd: Grafičko preduzeće Akademija. str. 85. COBISS.SR 135931911
- ^ http://www.knjizara.com/knjige/knjiga/108453_Drenica+-+druga+srpska+Sveta+Gora_[mrtva veza].
- ^ „BEO-BOOKS - Vukanovic, Tatomir: Drenica. Druga srpska Sveta Gora[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 10. 03. 2016. g. Pristupljeno 08. 10. 2013. Sukob URL—vikiveza (pomoć)
- ^ https://istorijskenovine.unilib.rs/view/index.html#panel:pp%7Cissue:UB_00043_19260917%7Cpage:4%7Cquery:%D0%B8%D0%B7%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B8%20%D0%B1%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B4%D0%B0%D0%BD
- ^ Srpsko Nasledje
- ^ „Politika”, 20. maj 1940.
- ^ Temperley, Harold William Vazeille (1969). History of Serbia. H. Fertig.
- ^ [„Ovde su nam i kolevke i grobovi, javi se Beograde |Svi Srbi Sveta[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 20. 10. 2013. g. Pristupljeno 09. 10. 2013. Sukob URL—vikiveza (pomoć) Ovde su nam i kolevke i grobovi, javi se Beograde |Svi Srbi Sveta]
- ^ „Selo Banje-srpska oaza u Drenici, na KiM”. Arhivirano iz originala 20. 10. 2013. g. Pristupljeno 9. 10. 2013. Tekst „MEĐUNARODNI RADIO SRBIJA ” ignorisan (pomoć)
- ^ PEČAT U DRENICI U rodnom kraju Hašima Tačija - Pečat - List slobodne Srbije
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Temperley, Harold William Vazeille (1969). History of Serbia. H. Fertig.
- „Drenica (predeo)”. Narodna enciklopedija. Zagreb: Bibliografski zavod. 1927.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]| Normativna kontrola: Državne |
|---|
